GeschiedenisEdit
Bereiding van abrikozen op het terrein van het Alchi klooster, Ladakh, India
De abrikozenboomgaard van David Packard in Los Altos Hills, die bewaard is gebleven door de David and Lucile Packard Foundation, is een van de weinige overgebleven abrikozenboomgaarden in Santa Clara County, waar abrikozen een belangrijk gewas waren vóór de stedelijke uitbreiding van Silicon Valley.
In een genetische studie uit 2019 wordt geconcludeerd dat abrikozen onafhankelijk van elkaar drie keer gedomesticeerd werden, twee keer in Centraal-Azië en een keer in China, met uitgebreide kruisbestuiving tussen wilde en gedomesticeerde soorten in heel Eurazië.
De oorsprong van de abrikoos wordt betwist; hij was al in de oudheid bekend in Armenië en werd daar al zo lang geteeld dat vaak wordt gedacht dat hij daar zijn oorsprong heeft. Bij archeologische opgravingen in Garni in Armenië werden abrikozenpitten gevonden in een vindplaats uit het Chalcolithicum. De wetenschappelijke naam Prunus armeniaca (Armeense pruim) is van die veronderstelling afgeleid. Zo beweerde de Belgische boomverzorger Baron de Poerderlé in de jaren 1770: “Cet arbre tire son nom de l’Arménie, province d’Asie, d’où il est originaire et d’où il fut porté en Europe …” (“deze boom ontleent zijn naam aan Armenië, provincie van Azië, waar hij oorspronkelijk vandaan komt en vanwaar hij naar Europa werd gebracht …”). Een grote variëteit abrikozen, ongeveer 50, worden vandaag in Armenië geteeld.
Volgens de botanicus uit de Sovjet-Unie Nikolai Vavilov ligt het centrum van zijn oorsprong in de Chinese regio, waar de domesticatie van de abrikoos zou hebben plaatsgevonden. Abrikozen worden in China al sinds 1000 voor Christus geteeld. Vanaf ongeveer de zevende eeuw werden abrikozen in China op verschillende manieren bewaard, onder meer door ze te zouten en te roken, en het meer gebruikelijke drogen. Hubei staat bekend om zijn zwarte gerookte abrikozen.
Andere bronnen zeggen dat de abrikoos rond 3000 v.Chr. voor het eerst in India werd geteeld.
De introductie van de abrikoos in Griekenland wordt toegeschreven aan Alexander de Grote. Latere bronnen waren vaak verward over de oorsprong van de soort. John Claudius Loudon (1838) geloofde dat de soort een groot inheems verspreidingsgebied had, waaronder Armenië, de Kaukasus, de Himalaya, China en Japan.
Apricots worden in Perzië al sinds de oudheid geteeld, en gedroogde exemplaren waren een belangrijk handelsartikel op de Perzische handelsroutes. Abrikozen blijven een belangrijke vrucht in het hedendaagse Iran.
Een artikel over de abrikozenteelt in Andalusië in Spanje is opgenomen in het 12e-eeuwse landbouwwerk van Ibn al-‘Awwam, Book on Agriculture.
De Egyptenaren drogen abrikozen meestal, voegen zoetstof toe en maken er dan een drank van die amar al-dīn wordt genoemd.
In het Engeland van de 17e eeuw werd abrikozenolie gebruikt in kruidengeneeskundige behandelingen tegen tumoren, zwellingen en zweren.
In de 17e eeuw brachten Engelse kolonisten de abrikoos naar de Engelse koloniën in de Nieuwe Wereld. Het grootste deel van de moderne Amerikaanse productie van abrikozen is afkomstig van de zaailingen die door Spaanse missionarissen naar de westkust werden gebracht. Bijna alle commerciële productie in de VS vindt plaats in Californië, met enkele in Washington en Utah.
TeeltpraktijkenEdit
Gedroogde abrikozen
Apricots hebben een koelbehoefte van 300 tot 900 koeleenheden. Een droog klimaat is goed voor de rijping van de vruchten. De boom is iets beter bestand tegen koude dan de perzik en verdraagt wintertemperaturen tot -30 °C (-22 °F) of lager als hij gezond is. Ze zijn winterhard in USDA-zones 5 tot en met 8. Een beperkende factor in de abrikozenteelt is de voorjaarsvorst: Ze hebben de neiging zeer vroeg te bloeien (begin maart in West-Europa), wat betekent dat voorjaarsvorst de bloemen kan doden. Bovendien zijn de bomen gevoelig voor temperatuurschommelingen tijdens het winterseizoen. In China kunnen de winters zeer koud zijn, maar de temperaturen zijn meestal stabieler dan in Europa en vooral Noord-Amerika, waar in de winter grote temperatuurschommelingen kunnen voorkomen. Hybridisatie met de nauw verwante Prunus sibirica (Siberische abrikoos; winterhard tot -50 °C (-58 °F) maar met minder smakelijke vruchten) biedt mogelijkheden voor het kweken van meer koude-tolerante planten. Ze geven de voorkeur aan goed gedraineerde bodems met een pH van 6,0 tot 7,0.
Apricot cultivars worden meestal geënt op pruimen- of perzikonderstammen. De ent van de cultivar zorgt voor de fruitkenmerken, zoals smaak en grootte, maar de onderstam zorgt voor de groeikenmerken van de plant. Enkele van de populairdere Amerikaanse abrikozencultivars zijn “Blenheim”, “Wenatchee Moorpark”, “Tilton”, en “Perfection”. Sommige abrikozencultivars zijn zelfcompatibel en hebben dus geen bestuivingsbomen nodig; andere zijn dat niet: ‘Moongold’ en ‘Sungold’, bijvoorbeeld, moeten paarsgewijs worden geplant zodat ze elkaar kunnen bestuiven.
Hybridisators hebben een zogenaamde “zwarte abrikoos” of “paarse abrikoos” (Prunus dasycarpa) gecreëerd, een hybride van een abrikoos en de kersenpruim (Prunus cerasifera). Andere abrikoos-pruimhybriden worden plumcots, apriplums, pluots of apriums genoemd.
| Apricotproductie (ton) | |
|---|---|
| Land | 2017 |
Plagen en ziektenEdit
Apricots zijn gevoelig voor diverse ziekten waarvan het relatieve belang verschilt in de belangrijkste productiegebieden als gevolg van hun klimatologische verschillen. Warm weer, zoals in de Central Valley in Californië, veroorzaakt bijvoorbeeld vaak pitverbranding, een aandoening van zacht en bruin fruit rond de pit. Bacteriële ziekten zijn onder meer bacterievlekkenziekte en kroongal. Schimmelziekten zijn onder meer bruinrot veroorzaakt door Monilinia fructicola: infectie van de bloesem door regen leidt tot “blossom wilt” waarbij de bloesems en jonge scheuten bruin worden en afsterven; de twijgen sterven af bij een ernstige aantasting; bruinrot van de vruchten is te wijten aan Monilinia-infectie later in het seizoen. Het afsterven van takken in de zomer wordt toegeschreven aan de schimmel Eutypa lata, waarbij onderzoek van de basis van de dode tak een kankergezwel rondom een snoeiwond aan het licht brengt. Andere schimmelziekten zijn zwarte knoop, Alternaria-vlekkenziekte en vruchtrot, en echte meeldauw. In tegenstelling tot perziken worden abrikozen niet aangetast door bladkrul, en bacteriële kanker (die verzonken plekken in de schors veroorzaakt, die zich vervolgens verspreiden en de aangetaste tak of boom doden) en zilverblad zijn geen ernstige bedreigingen, wat betekent dat snoeien in de late winter als veilig wordt beschouwd.