Aflatoxinen in levensmiddelen: Overzicht, betekenis en wetenschappelijke definities

Posted on by admin

Overzicht

Het woord aflatoxine is een betrekkelijk nieuwe term, voor zover het de geschiedenis van met name genoemde ziekten betreft. Het werd voor het eerst gebruikt in het VK in de jaren zestig, na de uitbraak van een niet-identificeerbare ziekte op een kalkoenboerderij. De term werd gebruikt om een giftig bestanddeel aan te duiden dat was aangetroffen in gemalen meel uit Brazilië, dat aan de kalkoenen was gevoerd en dat tot de uitbraak van de ziekte had geleid.

Aflatoxinen maken deel uit van een bredere groep schimmeltoxinen die bekend staan als mycotoxinen, waarvan er wereldwijd naar schatting zo’n 450 verschillende soorten bestaan, waarvan aflatoxinen tot de giftigste behoren en het gevaarlijkst zijn voor mens en dier. Aflatoxine is een algemene naam voor specifieke secundaire metabolieten die worden geproduceerd door Aspergillus-schimmels, voornamelijk Aspergillus flavus, Aspergillus parasiticus en Aspergillus nomius. Deze soorten aflatoxigene schimmels produceren verschillende leden van de aflatoxinegroep van chemische stoffen – AFB1, AFB2, AFG1 en AFG2.

Blootstelling aan aflatoxinen via de voeding kan leiden tot ernstige complicaties en gevolgen voor de gezondheid. De effecten kunnen zowel acuut als op lange termijn zijn, en hun effecten op het menselijk lichaam variëren; ze kunnen teratogeen, mutageen, carcinogeen, immunotoxisch en hepatotoxisch zijn voor de mens. Aflatoxinen tasten vooral de lever en de nieren aan, maar kunnen ook de voortplantingsorganen aantasten.

Veel voedingsmiddelen kunnen tijdens het groei- en oogstproces met aflatoxinen besmet raken. Gewassen die het meest worden getroffen door aflatoxinebesmetting vóór de oogst zijn maïs, katoenzaad, pinda’s en noten. Besmetting na de oogst komt meestal voor bij gewassen als koffiebonen, rijst en specerijen. Gewassen en levensmiddelen zijn vatbaarder voor aflatoxinebesmetting in vochtige en warmere klimaten of opslagomgevingen.

Besmette gewassen kunnen ook gevolgen hebben voor diervoeder, dat vaak maïs en/of granen bevat, wat vervolgens kan leiden tot de besmetting van dierlijke voedingsproducten en zelfs zuivelproducten. De inname van met aflatoxine besmet voeder door melkkoeien kan in het spijsverteringskanaal van de pens worden geabsorbeerd en gemetaboliseerd door micro-organismen van de ruminale flora en als aflatoxicol worden uitgescheiden in de urine of de melk. Uit studies is gebleken dat zelfs pasteurisatie van melk geen verandering brengt in de overdracht van aflatoxicol in melk en zuivelproducten van koeien die besmet voeder hebben gekregen.

FSTA-woordenboekdefinities van diverse aflatoxinen:

  • Aflatoxinen: Mycotoxinen die worden geproduceerd door bepaalde stammen van Aspergillus, met name flavus en A. parasiticus. Gevormd tijdens de groei van deze schimmels op basisproducten zoals granen (bv. maïs), noten (bv. pinda’s) en oliezaden (bv. sojabonen). Besmetting kan zowel voor als na de oogst plaatsvinden. Gastheergewassen zijn bijzonder vatbaar voor besmetting na langdurige blootstelling aan hoge luchtvochtigheid of schade tijdens droogte. Na inname worden aflatoxinen door de lever gemetaboliseerd tot een reactief tussenproduct, aflatoxine M1. Hepatotoxisch en hepatocarcinogeen bij mens en dier, en kan leiden tot aflatoxicose.

  • Aflatoxine B1: Potente hepatotoxische, hepatocarcinogene, mutagene en teratogene mycotoxinen die worden geproduceerd door Aspergillus flavus en parasiticus. Gevormd tijdens de groei op een groot aantal gewassen, waaronder pinda’s, maïs en andere granen, en oliehoudende zaden. Gemetaboliseerd tot aflatoxine M1 en aflatoxine Q1.

Pinda's | IFIS Publishing

  • Aflatoxine B2: Matig krachtige hepatotoxische, hepatocarcinogene, mutagene en teratogene mycotoxinen geproduceerd door Aspergillus flavus en parasiticus. Dihydroxyderivaten van aflatoxine B1. Gevormd tijdens de groei op dezelfde grondstoffen als aflatoxine B1 (waaronder pinda’s, maïs en andere granen, en oliehoudende zaden), maar in kleinere hoeveelheden. Gemetaboliseerd tot aflatoxine M2, en in deze vorm in melk uitgescheiden.

  • Aflatoxine B3: toxische mycotoxinen die worden geproduceerd door oudere culturen van Aspergillus parasiticus en flavus. Alternatieve naam voor parasiticol.

  • Aflatoxine D1: Gecarboxyleerd product van aflatoxine B1, geproduceerd door de reactie tussen aflatoxine B1 en verhit ammoniumhydroxide. Heeft een lagere toxiciteit dan aflatoxine B1.

  • Aflatoxine G1: Potente carcinogene en genotoxische mycotoxinen die worden geproduceerd door Aspergillus parasiticus en andere Aspergillus-soorten. Gevormd tijdens de groei op een breed scala van gewassen, waaronder pinda’s, maïs en andere granen, en oliehoudende zaden. Bevat een toxiciteit en structuur die vergelijkbaar zijn met die van aflatoxine B1.

  • Aflatoxine G2: Mild carcinogene en genotoxische mycotoxinen die worden geproduceerd door Aspergillus parasiticus en andere Aspergillus-soorten. Komt voor in een breed scala van levensmiddelen, waaronder noten, zaden, bonen, specerijen en fruit. Dihydroxyderivaat van aflatoxine G1, met lagere toxiciteit.

  • Aflatoxine M1: het toxische, 4-hydroxyderivaat van aflatoxine B1, dat wordt aangetroffen in de levers, nieren, bloed, feces, urine en melk van zoogdieren die met aflatoxine B1 verontreinigd voeder of voedsel hebben gegeten. Komt vervolgens voor in zuivelproducten, met name kaas, en menselijke melk. Wordt in kleine hoeveelheden geproduceerd door Aspergillus flavus en parasiticus, en kan voorkomen in maïs, noten en sojabonen. Wordt in verband gebracht met leverschade en kanker. Heeft een lagere toxiciteit dan aflatoxine B1. Aflatoxine M1 kan worden afgebroken door UV-straling.

  • Aflatoxine M2: het giftige 4-hydroxyderivaat van aflatoxine B2, dat wordt aangetroffen in de levers, nieren, bloed, feces, urine en melk van zoogdieren die met aflatoxine B2 verontreinigd voeder of voedsel hebben gegeten. Komt ook voor in moedermelk. Aflatoxine M2 is aanzienlijk minder giftig dan aflatoxine M1. Wordt in kleine hoeveelheden geproduceerd door Aspergillus flavus en parasiticus.

  • Aflatoxine Q1: het 3-hydroxyderivaat en de belangrijkste metaboliet van aflatoxine B1 bij mensen, ratten en primaten. Aanzienlijk minder toxisch dan aflatoxine B1.

Gratis whitepaper: Safety and potential allergenicity of foods from genetically modified crops

Verwante termen:

  • Aflatoxicose: Mycotoxicose veroorzaakt door ingestie van aflatoxinen in besmet voedsel en voeder.

  • Mycotoxicose: Ziekte van mens en dier als gevolg van de opname van mycotoxinen in levensmiddelen of diervoeders.

  • Mycotoxinen: Toxinen, bijvoorbeeld aflatoxinen en ochratoxinen, geproduceerd door schimmels.

  • Toxinen: Giftige stoffen, met name die welke door één levend organisme worden geproduceerd en giftig zijn voor andere levende organismen.

Gegevens rond aflatoxinen in FSTA

FSTA, onze speciale voedingswetenschappelijke en gezondheidsdatabase, bevat momenteel ongeveer 9.000 records met betrekking tot aflatoxinen, waaronder de volgende voorbeelden:

  1. Titel: Aflatoxine B1: een overzicht van metabolisme, toxiciteit, voorkomen in voedsel, beroepsmatige blootstelling, en ontgiftingsmethoden.
    Authors: Rushing, B. R.; Selim, M. I.
    Bron: Food and Chemical Toxicology; Vol. 124, februari 2019. 81-100.
    Peer reviewed: Ja
    DOI: 10.1016/j.fct.2018.11.047
  2. Titel: Bepaling van aflatoxinen in eetbare oliën uit China en Ethiopië met behulp van immunoaffiniteitskolom en HPLC-MS/MS.
    Authors: Lingyun Chen; Molla, A. E.; Getu, K. M.; Ma, A.; Chengsong Wan
    Bron: Journal of AOAC International; Vol. 102 (1), februari 2019. 149-155.
    Peer reviewed: Ja
    DOI: 10.5740/jaoacint.18-0106
  3. Titel: Aflatoxine M1 in koeien-, schapen-, en ezelinnenmelk geproduceerd in Sicilië, Zuid-Italië.
    Auteurs: Cammilleri, G.; Graci, S.; Collura, R.; Buscemi, M. D.; Vella, A.; Macaluso, A.; Giaccone, V.; Giangrosso, G.; Cicero, A.; Dico, G. M. lo; Pulvirenti, A.; Cicero, N.; Ferrantelli, V.
    Bron: Mycotoxin Research; Vol. 35 (1), januari 2019. 47-53.
    Peer reviewed: Ja
    DOI: 10.1007/s12550-018-0329-y

Andere blogposts die u wellicht leuk vindt:

Food-borne Botulism

Cereals: Importance and Composition

Sustainable Agriculture and Transgenic Crops

Coppock, R., Christian, R. and Jacobsen, B. (2018) Veterinary Toxicology. Basic and Clinical Principles. 3rd edn. Academic Press, p. Chapter 69.

Richard, J. (2008) “Discovery of aflatoxins and significant historical features”, Toxin Reviews, 27(3-4), pp. 171-201. DOI: 10.1080/15569540802462040.

Kowalska, A. et al. (2017) “Aflatoxinen: kenmerken en gevolgen voor de menselijke gezondheid”, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 71(1), pp. 0-0. DOI: 10.5604/01.3001.0010.3816.

Aflatoxinen (2018). Beschikbaar op: https://www.who.int/foodsafety/FSDigest_Aflatoxins_EN.pdf (Accessed: 11 February 2019).

Fink-Gremmels, J. (2008) “Mycotoxinen in veevoeders en carry-over naar melk: A review”, Levensmiddelenadditieven & Contaminanten: Deel A, 25(2), pp. 172-180. DOI: 10.1080/02652030701823142.

IFIS Publishing. (2009) IFIS Dictionary of Food Science and Technology. 2rd edn. Oxford: Wiley-Blackwell. (Kleine updates uitgevoerd door Taylor, G, co-auteur van oorspronkelijke tekst bij IFIS Publishing, maart 2019).

‘Peanuts’ foto door Vladislav Nikonov op Unsplash, ‘Cornfield’ foto door Milada Vigerova op Unsplash.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.