Aan de redactie:
In zijn artikel “Refuting a Myth About Human Origins” (maart-april), herhaalt John Shea de bewering, vaak gedaan door sociologen, dat ras een in diskrediet gebracht wetenschappelijk concept is. Onlangs las ik een boek van Nicholas Wade, getiteld Before the Dawn: Recovering the Lost History of Our Ancestors (2006), waarin hij betoogt dat ras wel degelijk een zeer degelijk wetenschappelijk concept is, en een zeer belangrijk concept. Hij definieert ras zoals de meesten van ons dat begrijpen, namelijk als het continent van herkomst van iemands voorouders. Dit zijn: Afrika, Australië en Nieuw-Guinea, de Amerika’s, Oost-Eurazië en West-Eurazië, waar mensen van andere mensen werden geïsoleerd, hetzij door afstand, hetzij door het Laatste Glaciale Maximum. Met wetenschappelijk bedoelt hij iets dat met objectieve nauwkeurigheid gemeten en vastgesteld kan worden. Met moderne methoden van DNA-analyse kunnen we nu niet alleen het continent van iemands voorouders traceren, maar zelfs de locatie binnen dat continent bepalen.
Ras is een belangrijk concept omdat is gebleken dat verschillende rassen op verschillende manieren reageren op medicijnen en medische procedures. Geneesmiddelen die bij het ene ras zeer effectief zijn gebleken, kunnen bij een ander ras volledig ineffectief zijn. Dit is niet iets dat we kunnen negeren in onze pogingen om politiek correct te zijn.
Malcolm Johnson
Lapeer, MI
Dr. Shea antwoordt:
Een antropoloog die voorstelde om ras te gebruiken als een serieuze manier om de menselijke variabiliteit te beschrijven, zou uit het vak worden gelachen – niet om redenen van politieke correctheid, maar omdat het idee getuigt van een manifeste onwetendheid van de biologie. Meer dan 60 jaar geleden vernietigde M.F. Ashley Montagu het concept van “ras” in zijn boek, Man’s Most Dangerous Myth: The Fallacy of Race (1945). Niettemin blijft, zoals zovele slechte ideeën, het idee bestaan dat het zinvol is de mensheid in te delen in vijf, zes of een dozijn rassen. Maar het blijft bestaan in de marge van de antropologie, in populair-wetenschappelijke boeken en in de niet-wetenschappelijke verbeelding. Levende mensen delen een te recente gemeenschappelijke voorouder om veel diepgewortelde biologische verschillen tussen ons te kunnen hebben. Evolutionair gezien zijn we allemaal Afrikanen.
Ras is een volkstaxonomie, geen wetenschap. De variabelen die worden gebruikt om het te organiseren, zoals huidskleur en haartextuur, zijn arbitraire keuzes. Men kan stellen dat het concept van afzonderlijke Europese, Afrikaanse, Aziatische en Amerikaanse rassen waarschijnlijk voortkwam uit de middeleeuwse theorie dat variatie in menselijk gedrag een weerspiegeling was van onevenwichtigheden in de vier “humeuren” (wit, zwart, geel en rood). Het geloof in verschillende rassen kan ook zijn ontstaan door een verschuiving van reizen over land per karavaan naar het gebruik van zeeschepen in de 15e eeuw na Christus. Vóór deze periode hebben reizigers over land en zeelieden die regelmatig aan land gingen, geleidelijke veranderingen waargenomen in het uiterlijk van de mensen die zij tegenkwamen. Met langere oceaanreizen en minder frequente aanlandingen, bleken de verschillen grimmiger, wat leidde tot categorische modellen van menselijke variatie, zoals ras. Het is veelzeggend dat de meeste raciale classificaties van mensen dateren van na deze innovatie in zeetransport. Wat ook hun oorsprong is, rassenclassificaties zijn niet gebaseerd op voorkennis of overtuigend bewijs dat deze fysieke kenmerken biologisch significant zijn.
Ja, er zijn geografische verschillen in de menselijke biologie en, misschien, in kwetsbaarheid voor bepaalde ziekten. Maar deze verschillen zien als zinvol georganiseerd rond ras leidt af van het zoeken naar de werkelijke sociale, economische en fysiologische oorzaken van deze ziekten.