De output van zintuigen wordt eerst ontvangen door de thalamus. Een deel van de prikkels van de thalamus gaat rechtstreeks naar de amygdala of het “emotionele/irrationele brein”, terwijl andere delen naar de neocortex of het “denkende/rationele brein” worden gestuurd. Als de amygdala een overeenkomst met de stimulus waarneemt, d.w.z. als de opname van ervaringen in de hippocampus de amygdala vertelt dat het een vecht-, vlucht- of bevriezingssituatie is, dan activeert de amygdala de HPA-as (hypothalme-hypofyse-bijnier) en kaapt hij het rationele brein. Deze emotionele hersenactiviteit verwerkt informatie milliseconden eerder dan het rationele brein, dus in het geval van een wedstrijd, handelt de amygdala voordat een mogelijke aanwijzing van de neocortex kan worden ontvangen. Als de amygdala echter geen overeenkomst vindt tussen de ontvangen stimulus en de door hem geregistreerde bedreigende situaties, dan handelt hij volgens de aanwijzingen die hij van de neocortex heeft ontvangen. Wanneer de amygdala een bedreiging waarneemt, kan dit ertoe leiden dat die persoon irrationeel en destructief reageert.
Goleman stelt dat emoties “ons aandacht laten schenken op dit moment-dit is urgent-en geeft ons een onmiddellijk actieplan zonder dat we twee keer hoeven na te denken. De emotionele component is al heel vroeg ontstaan: Eet ik het op, of eet het mij op?” De emotionele reactie “kan de rest van de hersenen in een milliseconde overnemen als ze bedreigd wordt. “Een amygdala kaping vertoont drie tekenen: een sterke emotionele reactie, een plotseling begin, en een realisatie na de episode als de reactie ongepast was.
Goleman benadrukte later dat “zelfbeheersing van cruciaal belang is…als je geconfronteerd wordt met iemand die in de greep is van een amygdala kaping” om een aanvullende kaping te voorkomen – of het nu in werksituaties is, of in het privéleven. Zo is bijvoorbeeld “een sleutelcompetentie voor het huwelijk dat partners leren hun eigen gevoelens te kalmeren … niets wordt positief opgelost wanneer man of vrouw zich midden in een emotionele kaping bevindt”. Het gevaar is dat “wanneer onze partner in feite onze vijand wordt, we in de greep zijn van een ‘amygdala kaping’ waarbij ons emotioneel geheugen, dat is ondergebracht in het limbisch centrum van onze hersenen, onze reacties bepaalt zonder het voordeel van logica of rede … waardoor ons lichaam in een ‘vecht of vlucht’ reactie gaat.”