Anticoagulantia (bloedverdunners)
Doctoren gebruiken anticoagulantia, ook wel bloedverdunners genoemd, om bloedstolsels te behandelen. Deze medicijnen vertragen de tijd die het bloed nodig heeft om te stollen en voorkomen ook de groei van een stolsel. Daarom voorkomen antistollingsmiddelen verdere stolling bij de meeste patiënten. De meest gebruikte bloedverdunners zijn heparine, heparine met een laag moleculair gewicht, en warfarine.
Heparine
Heparine is een sterk, snelwerkend anticoagulans (bloedverdunner). Heparine wordt toegediend via een naald die in een ader wordt ingebracht (IV), maar kan ook worden toegediend via een injectie onder de huid. IV heparine werkt binnen enkele minuten, en wordt meestal in het ziekenhuis gegeven.
Monitoring van heparine met dagelijks bloedonderzoek. Patiënten die met heparine worden behandeld, worden dagelijks met een bloedtest gecontroleerd om te zien of hun dosis optimaal is. De bloedtest die wordt gebruikt om de heparinespiegel van een patiënt te controleren, is de geactiveerde partiële tromboplastinetijd (aPTT). De arts past de dosis heparine aan op basis van deze bloedtestresultaten. De niveaus kunnen veranderen, dus frequente controle is noodzakelijk.
Voordelen van heparine. Voordelen van heparine zijn de lage kosten en de snelle werking. Dit betekent dat bloed snel wordt geanticoaguleerd, zodat de werking om stolling te voorkomen snel is.
Nadelen van heparine. Tot de nadelen van heparine behoren de noodzaak van frequent bloedonderzoek om het niveau van de antistolling te controleren en de noodzaak van ziekenhuisopname om heparine in de ader (IV) toe te dienen. Patiënten worden gewoonlijk 5-10 dagen in het ziekenhuis opgenomen om een nieuw stolsel te behandelen.
Bijwerkingen van heparine. De bijwerkingen van heparine zijn onder andere:
- Bloedingen (ernstigste bijwerking)
- Huiduitslag
- Hoofdpijn
- Koude verschijnselen
- Maagklachten
- Verlies van botsterkte (minder vaak voorkomend; kan optreden wanneer patiënten gedurende lange tijd, zoals enkele maanden, heparine gebruiken)
Een zeldzame bijwerking van heparine is een aandoening die Heparin Induced Thrombocytopenia (HIT) wordt genoemd. HIT wordt soms ten onrechte “heparine-allergie” genoemd. Het komt voor bij een klein aantal patiënten, maar is zeer ernstig, met symptomen zoals toenemende stolling of het ontwikkelen van nieuwe stolsels, wat kan leiden tot diepe veneuze trombose, longembolie of overlijden.
Laag Moleculair Gewicht Heparines (LMWH)
Laag Moleculair Gewicht Heparines zijn vergelijkbaar met heparine, maar kunnen thuis worden ingenomen door middel van zelfinjectie.
Namen van LMWH. Degenen die beschikbaar zijn in de Verenigde Staten zijn dalteparine, enoxaparine (Lovenox®) en tinzaparine (Innohep®).
Voordelen van LMWH. Patiënten kunnen thuis worden behandeld, omdat LMWH wordt toegediend door injectie onder de huid in plaats van IV. Hierdoor hoeven patiënten niet of minder lang in het ziekenhuis te blijven voor de behandeling van een stolsel. LMWH vereist meestal geen bloedonderzoek.
Nadelen van LMWH. LMWH is duur. De bijwerkingen van LMWH zijn zeer vergelijkbaar met die van heparine, hoewel HIT en verlies van botsterkte veel minder vaak voorkomen.
Warfarine
Warfarine (Coumadin®) is een pil voor langdurige antistolling. Heparine wordt meestal kortdurend gegeven, en warfarine wordt toegevoegd in combinatie met heparine, voordat de heparine wordt gestopt. Het kan 5-7 dagen (of langer) duren voordat de warfarine een voldoende niveau heeft bereikt om alleen te worden gegeven. Zodra de dosis warfarine voldoende is, wordt de heparine gestopt en kan de patiënt naar huis uit het ziekenhuis.
Voordelen van warfarine. Het voordeel van warfarine is dat het goedkoop is en een pil is.
Nadelen van warfarine. De ernstigste bijwerking van warfarine zijn bloedingen, omdat het de tijd die het bloed nodig heeft om te stollen verlengt.
Andere bijwerkingen zijn hoofdpijn, huiduitslag, haaruitval, huidafbraak, paarse teensyndroom en verhoogde leverenzymen.
Soms gaan deze bijwerkingen na verloop van tijd over. Het is belangrijk dat u alle bijwerkingen of ongewone symptomen bespreekt met uw arts zodra u ze opmerkt. Als de bijwerkingen niet verdwijnen, kan uw arts u een andere bloedverdunner voorschrijven.
Tips voor het innemen van warfarine
- Elke dag op hetzelfde tijdstip. Neem warfarine elke avond op hetzelfde tijdstip in. De avond is het beste tijdstip om warfarine in te nemen, omdat een eventueel noodzakelijke dosiswijziging de volgende dag kan worden doorgevoerd. Als het ’s avonds niet uitkomt, neem het dan in op een tijdstip dat in uw schema past.
- Consistentie is de sleutel. Gemiste doses. Als u een dosis warfarine overslaat, kunt u deze binnen 8 uur alsnog veilig innemen. Sla uw dosis over als er meer dan 8 uur voorbijgaan, en neem meteen contact op met uw arts.
- Warfarine en alcohol. Het drinken van een lichte of matige hoeveelheid alcohol (1-2 glazen wijn of 1-2 biertjes per dag) heeft gewoonlijk geen invloed op de INR. Het drinken van een grote hoeveelheid kan echter invloed hebben op warfarine en uw risico op bloedingen verhogen.
- Warfarine en voedsel. Het is belangrijk om de inname van groene bladgroenten (hoog in vitamine K) constant te houden.
Monitoring van warfarine met regelmatige bloedtesten.
Warfarine vereist frequente monitoring, vooral in het begin. Zodra de juiste dosis warfarine is vastgesteld, is de controlefrequentie ongeveer eenmaal per maand. De bloedtest waarmee warfarine wordt gecontroleerd, heet een INR (international normalized ratio). De INR meet hoe lang het bloed nodig heeft om te stollen. Het standaardiseert de resultaten van protrombinetijd, protime of stollingstijd (namen voor verschillende soorten tests die in verschillende laboratoria worden gebruikt). De meeste patiënten die warfarine gebruiken, doen het het best met een INR tussen 2,0 en 3,0, wat beschouwd wordt als de “therapeutische range”. Voor bepaalde patiënten kan een hogere of lagere INR-waarde aangewezen zijn.
- INR te laag. Als een INR onder het therapeutische bereik ligt, is het risico op stolling groter.
- INR te hoog. Als een INR boven het therapeutische bereik ligt, is het risico op bloedingen groter. Wanneer patiënten voor het eerst met warfarine beginnen, wordt de INR twee- of driemaal per week getest. Zodra een patiënt een consistente dosis warfarine krijgt, is vier weken de gebruikelijke periode tussen de bloedtests.
Effect van andere voorgeschreven of vrij verkrijgbare geneesmiddelen op warfarine.
Vertel uw arts, verpleegkundige of apotheker telkens wanneer u met een nieuw geneesmiddel begint, evenals alle geneesmiddelen die u op dit moment gebruikt, zowel voorgeschreven als vrij verkrijgbare geneesmiddelen en kruidenpreparaten. Sommige medicijnen, vooral antibiotica, kunnen uw INR-waarde veranderen. Vrij verkrijgbare ontstekingsremmende medicijnen (zoals aspirine of ibuprofen) kunnen uw risico op bloedingen verhogen. U kunt meestal acetaminophen (Tylenol®) nemen. Vertel het uw arts als u meer dan eenmaal per dag of langer dan een week acetaminofen gebruikt.
Laat uw arts weten welke medicijnen u gebruikt
Kruidengeneesmiddelen kunnen een wisselwerking hebben met warfarine en kunnen uw INR veranderen. Sommige hebben antistollingseffecten en kunnen u een groter risico op bloedingen geven. Kruidenproducten vermelden niet altijd alle ingrediënten en werken mogelijk niet zoals geadverteerd. Als u kruidenmedicijnen gebruikt, vertel uw arts dan welke u gebruikt.
Reviewed 6/2017
Back To Top