Terwijl de COVID-19-pandemie zich ontvouwt, blijft het passagiersverkeer historisch lage records halen en is de financiële situatie van luchthavens tot ongekende hoogte verslechterd.
Airports van alle groottes over de hele wereld zijn begonnen met drastische kostenbeheersingsplannen om de plotselinge gevolgen voor hun inkomsten tegen te gaan.
De luchthaveninkomsten zijn afkomstig uit twee belangrijke bronnen:
- luchthavengelden die door passagiers worden betaald voor het gebruik van terminalfaciliteiten en -diensten en door luchtvaartmaatschappijen voor het gebruik van faciliteiten en diensten aan de luchtzijde, en
- ten tweede, van passagiers en concessiehouders voor commerciële activiteiten die op luchthavens worden ondernomen (bijvoorbeeld detailhandel, voedsel en drank, belastingvrije verkoop).
Aangezien luchtvaartmaatschappijen hun activiteiten wereldwijd drastisch hebben teruggeschroefd en het aantal passagiers tot recordhoogte is gedaald, is de druk om de luchthavenkosten onmiddellijk aanzienlijk te verminderen, enorm toegenomen.
Airports are subject to high fixed costs
Airport costs are difficult to adjust in time of crisis. Dit is een gevolg van het feit dat de luchthavenindustrie zeer activa-intensief is. Als gevolg daarvan wordt de kostenstructuur van luchthavens gekenmerkt door overwegend hoge vaste kosten die nodig zijn voor het onderhoud en de exploitatie van luchthaveninfrastructuur, zoals start- en landingsbanen, taxibanen, platforms, parkeerterreinen en terminalgebouwen.
Uit de meest recente gegevens van ACI blijkt dat, op mondiaal niveau, meer dan een derde van de totale luchthavenkosten kapitaalkosten zijn. Voor het grootste deel is dit te wijten aan de afschrijving van de infrastructuur.
De bedrijfskosten van luchthavens zijn iets gemakkelijker aan te passen, omdat zij meer variabele kosten omvatten. De grootste categorieën omvatten personeelsuitgaven, uitbestede diensten, nutsvoorzieningen en energie, en huur, pacht en concessievergoedingen.
Er zijn dringende kostenbeheersingsmaatregelen genomen om te reageren op de financiële druk als gevolg van de COVID-19-pandemie en deze maatregelen omvatten verlagingen in alle categorieën van operationele uitgaven.
Om hun personeelsuitgaven op een gezien hun inkomsten houdbaar niveau te brengen, voeren luchthavenexploitanten over de hele wereld onbetaalde verlofregelingen in, alsmede tijdelijke en permanente ontslagen in alle sectoren van hun bedrijf.
Airports sluiten ook hele terminals om zich aan te passen aan het ingestorte verkeer. Maar terwijl het mogelijk blijft om terminals geheel of gedeeltelijk te sluiten, is het aanpassen van de capaciteit van het vliegveld, met inbegrip van start- en landingsbanen en taxibanen, relatief gecompliceerder.
Voor een luchthaven met één start- en landingsbaanconfiguratie kan deze optie meestal niet eens worden overwogen, zelfs als de luchthaven volledig voor passagiersverkeer wordt gesloten, omdat zij doorgaans open zou blijven voor vracht- en vrachtverkeer en als uitwijkmogelijkheid voor noodgevallen.
Luchthavens met meervoudige start- en landingsbanen worden ook met hun eigen problemen geconfronteerd, waaronder veelvuldige verzoeken om vliegtuigen langdurig te parkeren, waaraan sommige luchthavens tegemoet willen komen op afgesloten gedeelten van hun vliegveld, met of zonder compensatie, terwijl zij deze oppervlakken moeten blijven onderhouden.
Airportconcessieheffingen vormen een aanzienlijke kostenpost voor luchthavenexploitanten
Airportexploitanten moeten vaak een vergoeding betalen aan regeringen voor het recht om grond in gebruik te nemen en/of te exploiteren. Dit geldt met name voor luchthavens die worden geëxploiteerd volgens het build-operate-transfer-model (BOT) en variaties daarop, waarbij de concessiehouder van de luchthaven in het algemeen doorlopende betalingen aan de overheid moet doen.
ACI’s Policy Brief: Creating fertile grounds for investments in airports laat zien dat de meeste luchthavenprivatiseringen – in werkelijkheid 78% van de luchthavenprivatiseringsgevallen – dit BOT/concessiemodel volgen, of PPP’s voor publiek-private partnerschappen, die gepaard gaan met de betaling van concessievergoedingen.
Voor deze luchthavens blijkt uit de ACI World Airport Key PerformanceIndicators dat de betalingen van concessievergoedingen aan overheden geaggregeerd op mondiaal niveau 17% van hun bedrijfskosten bedroegen voor het boekjaar 2018, ongeacht de grootte of locatie van de luchthaven.
Maar luchthavenexploitanten zijn vaak verplicht een concessievergoeding te betalen aan overheden ongeacht hun eigendomsstatus. Zo zijn luchthavenexploitanten zonder winstoogmerk vaak ook verplicht concessievergoedingen in de vorm van huur aan de overheid te betalen. Voor luchthavens zonder winstoogmerk bedroegen de betalingen van concessievergoedingen aan regeringen op mondiaal niveau samen 21% van hun exploitatie-uitgaven voor het boekjaar 2018.
Find more
Dat gezegd hebbende, verhullen deze cijfers een enorme variatie in luchthavenconcessievergoedingen die door luchthavenexploitanten worden betaald, afhankelijk van de regio, de grootte van de luchthaven en het regelgevingskader voor luchthavenconcessies.
Het komt dan ook vaak voor dat luchthavenexploitanten, en met name die in het kader van PPP’s, concessievergoedingen moeten betalen die een veel groter deel van hun exploitatiekosten uitmaken. In deze context is het afzien van concessievergoedingen voor luchthavens een mogelijke oplossing om de financiële druk op luchthavens te verlichten.
Het afzien van concessievergoedingen voor luchthavens: Een beleidsreactie op de COVID-19-uitbraak
Aangezien de luchthavensector behoefte heeft aan krachtige beleidsreacties op de COVID-19-uitbraak en de financiële moeilijkheden die deze heeft veroorzaakt, moeten de regeringen per geval overwegen om de luchthavengelden en concessievergoedingen die van toepassing zijn op luchthavenexploitanten, ongeacht hun eigendomsstatus, kwijt te schelden of uit te stellen.
Zulke kwijtscheldingen zouden een eenmalige kwijtschelding voor een bepaalde periode kunnen zijn, zonder de eis dat de luchthavens de kwijtgescholden bedragen later terugbetalen. Door af te zien van concessievergoedingen kunnen luchthavenexploitanten hun financiële problemen verlichten en deze middelen gebruiken om hun activiteiten voort te zetten en herstelstrategieën te ondersteunen.
