Toch betekende dit moment voor de Larsons het hoogtepunt van een jarenlange juridische strijd tussen de ooit onafscheidelijke broers. Paleontologen en curatoren hoopten dat de verkoop van Stan, die naar schatting tussen de $6 en $8 miljoen zou opbrengen, de ruziënde Larson broers enigszins zou afronden. Maar nu maken vrienden zich zorgen dat de hoge prijs van Stan alleen maar het slechte bloed tussen de broers heeft verdiept – omdat al het geld naar Neal ging.
“Ik dacht dat ze nog steeds een hekel aan elkaar zouden hebben, maar er is geen manier waarop ze hier ooit overheen zullen komen,” zei Mark Norell, voorzitter van paleontologie in het American Museum of Natural History.
Voordat ze ruzie kregen, hebben paleontologen Peter Larson, links, en zijn jongere broer Neal Larson, 11 T. rexen opgegraven, waaronder Stan. Hier zijn ze te zien in 2007 met een miniatuur bronzen afgietsel van Stan’s schedel.
Foto: Timothy Larson/BHIGR
Beginnend in het midden van de jaren 1970, bouwden de broers een van de eerste, en bij uitstek, fossielenjagende ondernemingen van het Westen op, waarbij ze 11 T. rexen opgroeven en duizenden exemplaren die nu in musea en universitaire collecties over de hele wereld zijn opgenomen. Ze gingen van vindplaats naar vindplaats om dinosaurussen op te graven, waarbij ze toestemming vroegen aan landeigenaren die meestal een vergoeding kregen voor de toegang. Naast Stan zijn ze bekend van het opgraven van de T. rex van het Field Museum in Chicago, bijgenaamd Sue, de regerende titelhouder voor de duurste dinosaurus met $ 8,4 miljoen totdat Stan op de markt kwam.
De eigenaar van Stan blijft onbekend, maar curatoren zeggen dat op basis van recente verzamelpatronen, ze vermoeden dat het een particuliere koper buiten de VS is.Tot een paar jaar geleden was het plan dat Stan voor altijd in het Black Hills Institute of Geological Research van de broers in Hill City, S.D. (1.018 inwoners) zou blijven. Maar twee jaar geleden probeerde een rechter een complex eigendomsgeschil op te lossen door de broers te bevelen de activa van het instituut te verdelen en uit elkaar te gaan.
Stan, centrum, was lang tentoongesteld in South Dakota’s Black Hills Institute, maar na een juridisch geschil, gaf een rechter een van de oprichters, Neal Larson, het exclusieve recht om het te verkopen. Zijn broer, Peter, was radeloos.
Foto: Larry Shaffer/BHIGR
Als onderdeel van de deal, mocht de oudere broer, Peter, 68, het instituut houden, met zijn 100.000-plus fossielen en 5.000-oppervlakte privé-museum – een onderneming met een waarde van ongeveer $ 5 miljoen. Neal, 65, kreeg het recht om zijn grootste bezit, Stan, te verkopen en de opbrengst te houden als zijn uitkoopsom. De deal was bedoeld om financieel gelijk te zijn, maar toen werd Stan verkocht voor 32 miljoen dollar. “Dat is meer dan we in de hele geschiedenis van ons bedrijf hebben verdiend,” zei Peter.
Neal Larson zegt dat hij zich altijd concurrerend voelde ten opzichte van zijn broer, en de zaden van onenigheid werden in het begin geplant toen Peter zijn kleine mineralenwinkel omvormde tot een partnerschap voor het zoeken naar fossielen, waarbij hij zichzelf 60% van het bedrijf gaf, Neal 35% en een andere partner, Bob Farrar, 5%. In de loop der jaren ontwikkelde Peter een expertise in gewervelde dieren zoals dinosaurussen, terwijl Neal zich concentreerde op ongewervelde dieren, zoals ammonieten. Op fossielenbeurzen had de oudere Larson de neiging om grotere menigten te trekken. Neal zei dat hij ooit zijn broer vroeg of hij een gelijkwaardige partner in het bedrijf kon worden en werd afgewezen. De heer Farrar, die de Larsons al kent sinds de universiteit, zei dat Neal “dat jongere-broer-ding had waarbij hij zich altijd een tweederangs burger voelde.”
“Dat deed ik,” zei Neal. “Ik probeerde altijd aan iedereen te bewijzen dat ik net zo goed was als Pete.” Zijn broer zei dat hij nooit hetzelfde voelde.
Vrienden zeiden dat beide broers verbitterd waren nadat ze halverwege de jaren negentig een langdurige juridische strijd hadden verloren over de botten van Sue, die ze hadden opgegraven maar uiteindelijk moesten verbeuren aan een lokale veeboer, die haar verkocht bij Sotheby’s. “Het trauma van die oudere zaak knaagt nog steeds aan deze familie, en ik denk dat het de bestaande scheuren heeft verergerd,” zei Kristin Donnan, Peter’s ex-vrouw en co-auteur van “Rex Appeal,” een boek over de Sue beproeving. “Stan deed wat Sue niet kon doen: Het brak de familie op.”
Van links, Black Hills’ aandeelhouders Peter Larson, Bob Farrar en Neal Larson verloren een claim op een andere T. rex met de bijnaam Sue, wiens schedel hier wordt getoond in 1991.
Foto: Ed Gerken/BHIGR
“Het is als kijken naar een verkeersongeval in slow motion,” zei Phillip Manning, voorzitter van natuurlijke historie aan de Universiteit van Manchester. “Het is triest om te zien hoe twee briljante mensen niet met elkaar kunnen opschieten, maar dat is ook de menselijke natuur. We zijn een ongewone soort.”
Het conflict brak acht jaar geleden open toen Peter Larson zijn broer schorste en vervolgens ontsloeg. De reden waarom blijft warrig, zelfs in het gerechtelijk verslag, maar beide broers zeiden dat de trigger draaide rond vermeende persoonlijke beledigingen tegen elkaar en het team. (In interviews waren de broers het niet eens over de details.) Peter zei dat hij een punt had bereikt waarop hij “klaar” was met Neal, die zei dat hij “overrompeld en gekwetst” was door zijn ontslag.
Drie jaar later, in 2015, diende Neal een rechtszaak in tegen zijn broer en anderen, bewerende dat hij werd onderdrukt als aandeelhouder en op zoek naar de liquidatie van het hele bedrijf, zodat hij zijn 35%-aandeel van de activa kon krijgen en uit elkaar kon gaan.
Er was niet genoeg geld om hem uit te kopen, aldus de rechtbank. De rechtbank oordeelde dat Neal’s aandeelhoudersrechten waren geschonden – hij had moeten worden uitgenodigd en toegestaan om te spreken op de vergadering waar hij werd ontslagen – maar het duurde enkele jaren om te wringen over hoe de dinosaurussen van de Larsons moesten worden getaxeerd. De rechtbank oordeelde dat Neal Stan moest krijgen, wiens geschatte waarde van $6 miljoen een “premie op zijn aandelen vertegenwoordigde”, aldus de uitspraak. Peter en Mr Farrar konden de rest van het bedrijf behouden. Peter zei destijds dat hij vond dat de uitspraak een “oplossing” bood. Neal zei dat hij Stan nooit heeft gewild, maar hem moest verkopen om rekeningen te betalen. “Als kinderen hadden we een droom om een museum te beginnen en Stan was altijd bedoeld om bij ons te blijven,” zei hij.
Peter Larson, links, werkt met zijn broer Neal Larson op de opgravingssite van Wyrex in 2004. Wyrex is nu eigendom van het Houston Museum of Nature & Science.
Foto: Jeri L. Dobrowski/BHIGR
Stan werd beschouwd als het kroonjuweel van het instituut. Nadat de Larsons Stan in 1992 hadden opgegraven, veranderde het de manier waarop wetenschappers over de T. rex dachten. Zij noemden Stan naar een amateur fossielenjager genaamd Stan Sacrison die in 1987 verschillende wervels had opgemerkt die uit de aarde staken, maar verder ging nadat hij hem had aangezien voor een andere, minder uitgeholde triceratops. Hij meet 13 voet hoog en 40 voet lang en zijn schedel is goed bewaard gebleven, met 58 tanden, zei de heer Manning, de paleontoloog uit Manchester. Meer dan 60 musea en universiteiten hebben afgietsels van Stan gekocht, deels zodat paleontologische studenten een versie van zijn schedel van dichtbij kunnen bestuderen.
“Hij is verbijsterend mooi,” zei de heer Manning.
Gerelateerde video
Moet iedereen dinosaurusfossielen kunnen opgraven en verkopen? Het is een vraag die steeds vaker wordt gesteld nu de commerciële fossielenmarkt floreert. WSJ sprak met fossielenjagers en wetenschappers om meer te weten te komen over deze nichemarkt en het grote geld dat ermee gemoeid is. Photo: Alexander Hotz/WSJ The Wall Street Journal Interactive Edition
Tijdens de livestream van de veiling op 6 oktober zei Peter Larson dat hij het alleen bekeek in zijn huis in Hill City, S.D., terwijl hij een biertje dronk. Hij zei dat hij zich “behoorlijk somber” voelde bij het begin, maar toen een drieweg biedingsoorlog Stan’s prijs naar recordhoogten duwde, zei hij dat hij het niet kon helpen om het te wroeten. “Het bewees dat we het goed hadden gedaan, dat mensen nog steeds van fossielen houden,” zei hij.
Neal Larson kon de actie niet zien vanwege zijn gebrekkige internetverbinding in zijn blokhut, dus een vriend sms’te hem een play-by-play. Tegen de tijd dat de hamer viel, zei hij dat zijn vrouw en kinderen snikten van opluchting. “Het was surrealistisch,” zei hij.
Voorlopig richt Peter zich op het herstructureren van het instituut, zodat “zoiets verschrikkelijks nooit meer gebeurt,” zei hij. Hij anticipeert niet op een reünie met Neal op korte termijn. Hij zag zijn broer in de stad een paar dagen nadat Stan verkocht – het paar woont minder dan 2 mijl van elkaar op dezelfde bochtige weg in de buurt van Mount Rushmore – maar zei: “We hebben niet gesproken. ”
Neal zei: “Ik heb gewoon wat tijd nodig. ”