De Britse krant The Independent gaat deze week een redactieregel invoeren – ‘Mumbai’s’ gaat terug naar ‘Bombay’ in alle verwijzingen naar de stad in de krant.
Maar de in India geboren redacteur Amol Rajan van The Independent heeft ervoor gekozen de huidige naam te negeren, die alles wat fantastisch is aan de stad samenbrengt.
In zijn betoog beweert Rajan (oorspronkelijk afkomstig uit Kolkata, of Calcutta) dat de verhuizing het standpunt van de krant is tegen de gesloten kijk van Hindoe-nationalisten.
Bombay veranderde in Mumbai in het jaar 1995. Een van onze grootste steden, Mumbai, dankt zijn naam aan de godin Mumbadevi. In een gewoon gesprek is het nog steeds Bombay. Maar op papier is de verandering een constante.
Bombay is in 1995 officieel veranderd in Mumbai, met jawel, de Shiv Sena als speerpunt van de naamsveranderingscampagne. De Marathi’s gebruikten echter al “Mumbai” van lang voor de papierwinkel.
Maar Rajan is van mening dat hij ons een dienst bewijst door de aandacht te vestigen op zaken die volgens hem “oplopend” zijn – belangrijker nog, interne kwesties!
“Het hele punt van Bombay is dat het een open, kosmopolitische havenstad is, de poort van India die openstaat voor de wereld,” zei Rajan, in een interview met BBC Radio.
“Als je het noemt zoals Hindoe nationalisten willen dat je het noemt, doe je in wezen hun werk voor hen. Als journalisten, als redacteuren van The Independent, is het belangrijk dat we onze terminologie nauwkeurig gebruiken.
Madras is in 1996 veranderd in Chennai. De havenstad was een cruciaal onderdeel van het Britse Rijk en de Britten vonden ‘Madras’ gewoon een handiger aanduiding.
Ik kies liever voor de traditie van India dat openstond voor de wereld, dan voor de gesloten traditie die nu de overhand heeft.”
Tot slot voegt Rajan eraan toe dat ‘Mumbai’ een “iets gemenerdere stam van hindoe-nationalisme” had.
Dus volgens de hoogste redactionele stoel binnen de kantoren van een Britse krant die publiceert vanuit een hoofdstad die verantwoordelijk was voor de plundering van honderden inheemse culturen, is Bombay – een herinnering aan de humanitaire manieren van de Raj – beter dan de terminologie die wij als vrij land hebben ingevoerd.
De gepensioneerde hoogleraar geschiedenis, prof. Aravind Ganachari, van de Universiteit van Mumbai zegt: “Er is geen stam van Hindoe-nationalisme als je het Mumbai noemt. Peking heette vroeger Peking, en Istanbul heette vroeger Constantinopel. Betekent dit dat deze steden hun oude naam moeten terugkrijgen omdat een blanke dat heeft besloten?
Een andere havenstad in India waarvan de naam door de Britten werd veranderd. Cochin werd in 1996 Kochi. Kochi was, en is nog steeds, een van de grootste specerijenhandels-hotspots voor de Britten.
“Men kan Shiva Sena of een andere partij niet aanwijzen voor de naamsverandering – het heeft niets te maken met Hindoe-nationalisme. Shiv Sena heeft de stad in het westen van India hernoemd naar de godin Mumbadevi.
“Deze aankondiging van The Independent riekt alleen maar naar kolonialisme. Imperialisme heeft India geen goed gedaan – al die jaren hebben ze geprobeerd India te beschaven onder het mom van kolonialisme. De jongens in het Verenigd Koninkrijk hebben waarschijnlijk lessen in beschaving nodig.”
Anderen zijn het eens. “The Independent heeft een koloniale kater,” zegt Anil Dharker, columnist en directeur van het Mumbai International Literary Festival.
“Het is het voorrecht van het land om te beslissen hoe ze willen heten. Veel landen hebben hun naam veranderd, of het nu China, Vietnam of Myanmar is. Hier hebben we het alleen over een stad.
Velen noemen het nu gewoon Trichy. In de tijd van de Raj stond de stad bekend om zijn bijzondere merk sigaren. Maar in 1971 veranderde Trichinapoly uiteindelijk in Tiruchirapalli
“Als het Verenigd Koninkrijk besluit een van zijn steden een andere naam te geven en wij besluiten bij de oude naam te blijven, hoe boos zouden ze dan zijn? De koloniale machten hebben in het verleden de namen veranderd en verengelsd.”
Een andere inwoner van Mumbai, schrijfster Kiran Nagarkar, beweert dat de naam ‘Mumbai’ niets met religie te maken heeft.
“Het is een culturele identiteit en dat is wat de oorspronkelijke naam van Bombay was. Ik heb Bombay in mijn boeken gebruikt en beide namen worden nog steeds door elkaar gebruikt. Het probleem ontstaat wanneer de ene partij de andere veroordeelt voor het gebruik van een van beide namen. Dat is absoluut niet de juiste houding”.
“Ik wil niet bekrompen overkomen, maar ik begrijp niet waarom ze zoiets zouden doen. Wat zouden ze ervan vinden als we Londen iets anders noemden? Ik vind het standpunt van The Independent eerlijk gezegd echt kinderachtig,” zegt Nagarkar.
Sommigen gebruiken nog steeds de bizarre Britse naam, Waltair. Visa-khapatnam werd in 1987 officieel gemaakt. En wij Indiërs kennen het nu als Vizag. De plaatselijke folklore beweert dat de naam is afgeleid van een oude tempel van Lord Visakeswara in de buurt.
De koloniserende Britten vermoordden niet alleen namen van steden in India. Namen van honderden havens en hoofdsteden over de hele wereld werden veranderd, alleen maar omdat de kopstukken van het keizerrijk ze niet correct konden uitspreken.
In Kerala, waar de Britten absolute gemakzucht verkozen boven erkenning van de cultuur, werden de namen van tientallen havensteden “veranderd” om verwarring te voorkomen bij de man die verantwoordelijk was voor de handelsontvangsten.
Malayinkeezhu Gopalakrish-nan, een historicus uit Kerala, zegt: “Verkeerd geïnterpreteerde vertalingen waren een reden voor de verspreiding van Anglische namen in Kerala. Inheemse sprekers waren hier een belangrijke bron van informatie voor de Britten en de Nederlanders.
De manier waarop zij de namen articuleerden paste niet echt bij de angliciserende tongval. Dus registreerden en documenteerden zij het op de manier die zij konden ontcijferen in termen van spelling en uitspraak.
“Gek genoeg heette de hoofdstad Aananthapuram of Thiruvaananthapuram, maar nadat de Britten voor Trivandrum hadden gekozen, werd het voor de plaatselijke bevolking Thiruvananthapuram. In 1810 noemde een Britse kolonel, James Wells, het voor het eerst Trivandrum,” voegt Gopalakrishnan eraan toe.
What’s in a name?
Veel. Het besluit om terug te grijpen op namen uit het koloniale tijdperk is niet alleen infantiel, het is ook de ontkenning van het historische feit dat India duizenden mensen heeft verloren in zijn strijd voor vrijheid, een vrijheid die het land heeft uitgeoefend toen het zijn eigen versies van de namen van steden bepaalde.
Het wijzigen van de namen van steden blijft een van de belangrijkste stappen die we hebben gezet – ook al waren de beweegredenen politiek – om herinneringen aan de Raj weg te nemen. En als je bedenkt dat die namen nu cultureel gezien veel meer betekenen dan de verkorte versies die pasten bij de stijve bovenlip… dat is in de 21e eeuw heel logisch. Bedankt voor de herinnering, beste Independent.