Bekijk onze recente Podcast-aflevering, geïnspireerd door dit blogartikel!
De aard van de wereld waarin we vandaag de dag leven maakt fusie bijna noodzakelijk – een samensmelting van verschillende stijlen of ideeën tot één uniek geheel. Van de Aziatische fusionkeuken tot country-rap fusionmuziek, onze cultuur gedijt bij het combineren van dingen die niet noodzakelijkerwijs samengaan. In de danswereld is het niet anders. Hoewel een fusie van dansstijlen interessant kan zijn, kan het moeilijk zijn om routines op de juiste manier in wedstrijdcategorieën in te delen. De genres van lyrische en hedendaagse dans kunnen ongelooflijk verwarrend zijn vanwege hun gelijkenissen, dus vandaag verzamelen we meningen van IDA juryleden en docenten Jen Garaffa, Mary Roberts, Miranda Spada, en Max Vasapoli om eventuele vragen van docenten en choreografen over de twee stijlen op te helderen.
Eigentijdse dans
Rechtstreeks afkomstig van het MFA-programma aan de Florida State University, beschouwt Mary Roberts hedendaagse dans als “een onderzoeksmiddel om te ontleden, te analyseren en te interpreteren wat dans en beweging op cultureel vlak zeggen en creëren. Hedendaagse dans volgt de moderne danslijn, en probeert eerdere dansvormen in vraag te stellen en te ontmantelen.” Vaak gaat deze meer academische uitleg verloren bij danswedstrijden, maar het is ongelooflijk belangrijk te onthouden dat hedendaagse dans gegroeid is uit de technieken van ballet, jazz en modern, waarvan de laatste een directe voorouder is van hedendaagse dans. We zouden geen hedendaagse dans hebben zonder de pioniers van modern en jazz, die ernaar streefden de vormen en verwachtingen van de traditionele balletdans te doorbreken.
Miranda Spada voegt daaraan toe: “Hedendaagse dans legt sterk de nadruk op het begrijpen van muziek, ritme, de ruimte rond een danser, en hoe je technische klassieke lijnen kunt nemen en ze anders kunt maken. Hedendaagse heeft de neiging gebaseerd te zijn op de meer avant-garde, en kan thema’s en ideeën bevatten versus een duidelijk beknopt verhaal. Conceptueel dansen wordt verkend, waarbij een danser en/of choreograaf een danstechniek neemt zoals niveaus, ruimte, accenten, patronen, frasering, en dat gebruikt om een stuk te ontwikkelen in plaats van te vertrouwen op een vooropgezet thema of idee.” Minder over een verhaal of narratief, hedendaagse dans probeert niet noodzakelijkerwijs te vermaken, maar te onderwijzen, provoceren, en verschillende bewegingen te verkennen.
Bij het plaatsen van je routines in de hedendaagse categorie op competitie, moet je de volgende vragen overwegen: is dit stuk danser-centric? Dat wil zeggen, heb ik deze danser een niveau van persoonlijke verkenning binnen de beweging toegestaan, door middel van improvisatie? Is er een specifiek visueel of intern thema dat dit stuk volgt? Heb ik klassieke lijnen gebruikt, maar ze vervormd op een manier die nieuw en anders is? Gebruikt deze routine technieken uit de moderne en ballet syllabus?
Lyrische dans
Lyrische dans begon als een uitloper van jazzdans, en werd oorspronkelijk om die reden “lyrische jazz” genoemd. Max Vasapoli definieert lyrische dans als “een combinatie van de techniek van ballet en de vloeiendheid van jazzdans. Een unieke eigenschap van lyrical is de emotionele connectie en het verhaal dat tot leven wordt gebracht door de songteksten. Beweging kan worden gechoreografeerd op de vocale uitvoering van een lied, niet alleen het ritme.”
Met een soortgelijke definitie is Mary Roberts het eens en voegt eraan toe: “Lyrische dans wordt meestal gegeven van choreograaf aan danser, met de verwachting dat de danser zich committeert aan de choreografie zoals deze is ingesteld, maar adem en ziel toevoegt aan de beweging vanuit de interpretatie van de danser. Lyrische dans, of het nu wordt uitgevoerd op cruiseschepen, in concert, of op competities, wordt uitgevoerd als een entertainment dansvorm, gemaakt om op een specifieke manier contact te maken met een publiek”. Het belangrijke punt om te onthouden over lyrische dans, zoals we het vandaag kennen, is dat het probeert te verbinden en te vermaken door middel van een duidelijke verhaallijn, terwijl het elementen van ballet en jazz techniek gebruikt.
Wanneer je je routines in de lyrische categorie plaatst, stel je dan de volgende vragen: vertelt deze routine een verhaal dat de tekst van de muziek volgt? Vereist mijn choreografie dat de danser het elke uitvoering precies hetzelfde herhaalt? Heb ik elementen van ballet- en jazztechniek gebruikt in de choreografie? Geven de lijnen en beelden die ik heb gecreëerd duidelijk de emotie van het stuk weer?
Als juryleden is het ongelooflijk moeilijk om een routine nauwkeurig te beoordelen als deze niet in de juiste categorie is ondergebracht. Jen Garaffa: “In plaats van te genieten van het werk dat er is, zijn de juryleden tijd kwijt om uit te zoeken hoe ze iets eerlijk kunnen beoordelen waar ze niet op voorbereid waren. Stel je voor dat je naar de bioscoop gaat, klaar om een geweldige romantische komedie te zien, en dat er in plaats daarvan een documentaire over eten op het scherm komt – het duurt even voordat je je hersenen hebt ingesteld om daarvoor open te staan. Een jurylid heeft in totaal maar 3 minuten om zich aan te passen, te absorberen en te reageren. Als je trouw blijft aan stijl en genre, stelt dat de jury in staat om van het werk te genieten en de dansers goede feedback te geven.”
Als choreografen kun je ons helpen je te helpen door je routines op de juiste manier te plaatsen. Miranda Spada voegt toe: “Hedendaagse en lyrische dans worden vaak verward omdat niet veel mensen hun eigen persoonlijke definitie van elke stijl hebben. Elke choreograaf en ontwerper heeft zijn eigen stempel gedrukt op de hedendaagse dans en wij als samenleving proberen de zwarte en witte gebieden van beide te vinden. Hoe meer het geïntegreerd raakt in deze generatie dansers, hoe meer we lyrische dansen zien concurreren in een hedendaagse categorie; gewoon om te zeggen dat ze het zijn, omdat het idee ervan moeilijker klinkt, of omdat ze een extra categorie nodig hebben om een routine te plaatsen.” De open categorie bestaat om deze reden – als je een stuk hebt dat de lijnen van stijl vervaagt, is het de perfecte plek om de routine in te voeren.
Als mensen hunkeren we naar categorieën – ze helpen ons om de wereld om ons heen te begrijpen. Wanneer die categorieën beginnen samen te smelten, moeten wij als dansopleiders de fijne lijn balanceren tussen het verliezen van de integriteit van een techniek en het toestaan van een stijl om zich te ontwikkelen.
Max Vasapoli verwoordt het goed wanneer hij zegt: “Fusie van stijlen laat dans toe om zich te blijven ontwikkelen. Het criterium van danscompetities dicteert echter differentiatie. Het leren van de subtiele verschillen tussen de stijlen is een belangrijk instrument voor dansers om sterkere performers en samenwerkers te worden. Een van de vele waarden van een dansopleiding is het leren hoe verschillende stijlen “voelen” om te dansen via het spiergeheugen. Vergelijkbare concepten en thema’s verenigen de twee stijlen, maar hun intenties zijn intrinsiek uniek.”
Foto’s: “Eigentijds” – Danseres: Jennilee Paez/Rising Stars Dansacademie. Choreograaf – IDA jurylid Jackie Nowicki – beschikbaar gesteld door ASH
“Lyrical” – Danseres: Gabriella Papa/American Dance Academy. Choreograaf: Kailee Combs & IDA Judge Jessica Olinik – beschikbaar gesteld door ASH