De gewone karper of Europese karper (Cyprinus carpio) is een wijdverbreide zoetwatervis.
De gewone karper komt oorspronkelijk uit Europa, maar is op grote schaal geïntroduceerd en wordt nu wereldwijd aangetroffen, met uitzondering van de polen en Noord-Azië.
Zij leven in grote en kleine door de mens aangelegde en natuurlijke reservoirs en poelen, en in langzaam of snelstromende rivieren. Ze geven de voorkeur aan grotere, trager bewegende watermassa’s met zacht sediment, maar het zijn tolerante en winterharde vissen die in een grote verscheidenheid van aquatische habitats gedijen.
De gewone karper is wereldwijd de op twee na meest geïntroduceerde soort, en zijn geschiedenis als kweekvis gaat terug tot de Romeinse tijd.
De gewone karper kan tot 20 jaar oud worden. Er is een melding van een karper die in gevangenschap maar liefst 47 jaar oud kan worden.
De gemiddelde lengte van een gewone karper varieert van 40 tot 80 cm en zijn gewicht varieert van 2 tot 14 kg.
De grootste geregistreerde karper, gevangen door een visser, Colin Smith, in 2013 in Etang La Saussaie Fishery, Frankrijk, woog 45,59 kilogram (100,5 lb).
Drie ondersoorten met enigszins verschillende schubpatronen worden erkend. C. carpio communis (schubkarper) heeft regelmatige concentrische schubben, C. carpio specularis (spiegelkarper) heeft grote schubben die in verschillende rijen langs de zijkant van het lichaam lopen, terwijl de rest van het lichaam naakt is, en C. carpio coiaceus (lederkarper) heeft weinig of geen schubben op de rug en een dikke huid.
Wilde karpers zijn doorgaans slanker dan gedomesticeerde vormen, met een lichaamslengte van ongeveer vier maal hun lichaamslengte, rood vlees, en een naar voren uitstekende bek.
Gewone karpers zijn omnivoren. Ze kunnen een herbivoor dieet van waterplanten, maar de voorkeur aan de bodem scharrelen voor insecten, schaaldieren (met inbegrip van zoöplankton), rivierkreeft, en benthische wormen.
Zij kunnen meestal worden gevonden in kleine scholen, hoewel grotere karpers vaak een solitair bestaan leiden.
China is verreweg de grootste commerciële producent en neemt ongeveer 70% van de karperproductie voor zijn rekening.
De Romeinen kweekten karper en deze vijvercultuur werd voortgezet in de kloosters van Europa en tot op de dag van vandaag. In China, Korea en Japan werd al in de Yayoi-periode (ca. 300 v.Chr. – 300 n.Chr.) karper gekweekt.
De gewone karper werd in 1831 naar de Verenigde Staten gebracht. Aan het eind van de 19e eeuw werden ze door de overheid op grote schaal over het land verspreid als voedselvis, maar nu worden ze nog maar zelden gegeten in de Verenigde Staten, waar ze over het algemeen als ongedierte worden beschouwd.
Koi zijn een gedomesticeerde ondersoort van de gewone karper die selectief is gekweekt op kleur. In de Japanse cultuur worden koi met genegenheid behandeld en als geluksbrengers gezien. In andere delen van de wereld zijn ze populair als vijvervissen voor buiten.
Gepaneerde en gefrituurde karper maakt deel uit van het traditionele diner op kerstavond in Slowakije, Polen en Tsjechië.
Hongaarse visserssoep, een speciaal bereide vissoep van karper alleen of gemengd met andere zoetwatervissen, maakt deel uit van de traditionele maaltijd op kerstavond in Hongarije.