Zou jij ooit op vakantie gaan naar de Noordpool? Tenzij je van temperaturen onder het vriespunt en noordse skitochten houdt, waarschijnlijk niet. Maar als je 56 miljoen jaar geleden leefde, zou je misschien anders antwoorden. Toen zou je hebben genoten van zwoele temperaturen en een weelderig groen landschap (hoewel je dan wel moest oppassen voor krokodillen). Dat komt omdat de wereld zich midden in een extreme periode van opwarming bevond die het Paleo-Eoceen Thermisch Maximum werd genoemd, toen de aarde zo heet was dat zelfs de polen bijna tropische temperaturen bereikten.
Maar was de planeet ooit zo heet als vandaag, nu de aarde elke maand het ene na het andere hoge-temperatuurrecord lijkt te breken?
Het blijkt dat de aarde meer dan eens perioden van extreme opwarming heeft doorgemaakt. De polen zijn bevroren, ontdooid en weer bevroren. Nu warmt de aarde weer op. Toch is de huidige klimaatverandering een ander beestje, en het is duidelijk niet gewoon een deel van een grotere natuurlijke cyclus, Stuart Sutherland, een paleontoloog aan de Universiteit van British Columbia, vertelde Live Science.
Het klimaat van de aarde schommelt van nature – in de loop van tienduizenden jaren veranderen de rotaties rond de zon langzaam, wat leidt tot variaties in alles, van seizoenen tot zonlicht. Gedeeltelijk als gevolg van deze schommelingen maakt de aarde ijstijden (beter bekend als ijstijden) en warmere interglaciale perioden door.
Maar om een massale opwarming te veroorzaken, zoals het Paleo-Eoceen Thermisch Maximum, is meer nodig dan een verandering in de kanteling van de aardas, of de vorm van haar pad rond de zon. Extreme opwarmingen hebben altijd te maken met dezelfde onzichtbare boosdoener, een die we vandaag maar al te goed kennen: een enorme dosis koolstofdioxide, of CO2.
Dit broeikasgas was bijna zeker verantwoordelijk voor het Paleo-Eoceen Thermisch Maximum. Maar hoe konden CO2 concentraties zo hoog worden zonder dat er mensen waren? Wetenschappers zijn daar niet helemaal zeker van, zegt Sébastien Castelltort, een geoloog aan de Universiteit van Genève. Hun beste gok is dat vulkanen kooldioxide in de atmosfeer spuwden, warmte vasthielden en misschien bevroren reservoirs van methaan deden smelten, een broeikasgas dat krachtiger is dan CO2 en dat lang onder de oceaan was opgeslagen. Het feit dat extreme opwarming door broeikasgassen al eerder is voorgekomen, wil nog niet zeggen dat deze gebeurtenissen onschadelijk zijn. Neem bijvoorbeeld de Perm-Trias uitsterving, die plaatsvond een paar miljoen jaar voordat dinosaurussen op de planeet verschenen. Als het woord “uitsterven” niet genoeg een aanwijzing is, hier is een spoiler: het was een absolute ramp voor de aarde en alles erop en eraan.
Deze opwarming, die 252 miljoen jaar geleden plaatsvond, was zo extreem dat Sutherland het het “poster kind voor het op hol geslagen broeikaseffect” noemt. Deze opwarming, die ook werd veroorzaakt door vulkanische activiteit (in dit geval, de uitbarsting van een vulkanisch gebied genaamd de Siberische vallen), veroorzaakte klimaatchaos en wijdverspreide dood.
“Stel je extreme droogte voor, planten die sterven, de Sahara die zich over het hele continent verspreidt,” vertelde Sutherland aan Live Science.
De temperaturen stegen 18 graden Fahrenheit (10 graden Celsius). (Dit is vergeleken met de temperatuurstijging van 2,1 F (1,2 C) die we hebben gezien sinds de mens fossiele brandstoffen begon te verbranden). Ongeveer 95% van het zeeleven en 70% van het landleven stierf uit.
“Het was gewoon te heet en onaangenaam voor wezens om te leven,” zei Sutherland.
Het is onzeker hoe hoog de broeikasgasconcentraties waren tijdens het Perm-Trias uitstervingsevenement, maar ze waren waarschijnlijk veel hoger dan ze nu zijn. Sommige modellen suggereren dat ze opliepen tot 3500 deeltjes per miljoen (ppm). (Ter vergelijking: de huidige kooldioxideconcentraties schommelen iets boven de 400 ppm – maar dat wordt nog steeds als hoog beschouwd).
Maar het is de snelheid van verandering in de CO2-concentraties die de huidige situatie zo ongekend maakt. Tijdens het uitsterven van het Trias Perm duurde het duizenden jaren voordat de temperaturen zo hoog opliepen als ze deden – volgens sommige studies zelfs 150.000 jaar. Tijdens het Paleo-Eoceen Thermisch Maximum, dat wordt beschouwd als een extreem snel geval van opwarming, duurde het 10.000 tot 20.000 jaar voordat de temperaturen hun hoogtepunt bereikten.
De opwarming van vandaag heeft slechts 150 jaar geduurd.
Dat is het grootste verschil tussen de klimaatverandering van vandaag en de klimatologische hoogtepunten in het verleden. Het is ook wat de gevolgen van de huidige klimaatverandering zo moeilijk te voorspellen maakt, aldus Castelltort. De zorg is niet alleen “maar de planeet warmt op”. De zorg is dat we niet weten hoe snel te snel is voor het leven om zich aan te passen, zei hij. Op basis van de opwarming in het verleden kan geen enkele expert zeggen dat de huidige snelheid van opwarming geen dramatische gevolgen zal hebben, zei hij. “
- Wat is een koolstofput?
- Wat als een reusachtige asteroïde de dinosauriërs niet had weggevaagd?
- Why Weather Affects Climate Change Belief
Origineel gepubliceerd op Live Science.
Recent news