Isis was de oude Egyptische godin van het huwelijk, de vruchtbaarheid, het moederschap, de magie en de geneeskunde. Er bestaan vele mythen en legenden over Isis in Egypte en de Egyptische literatuur gebruikt verschillende namen en titels voor deze godin. De verering van Isis, haar tempels en haar cultus verspreidden zich over Egypte en delen van Europa.
Namen, titels & Rollen
Isis is de “Godin met de tienduizend namen”
Hoewel deze bewering overdreven is, heeft zij wel degelijk vele namen, waaronder Aset, Aust, Eenohebis, Eset, Esu, Hesat, Iahu, Unt, Urethekau, en Werethekau. Isis werd ook geassocieerd met de andere Egyptische godinnen, Sekhmet en Hathor. De Grieken vereerden Isis en zij associeerden haar met hun godinnen; Persephone, Tethys en Athena.
© Rhys Davenport – Standbeeld van Isis
Isis is ook bekend onder veel verschillende titels, zoals:
- De Goddelijke
- De Koningin van alle Goden
- Koningin van de Hemel
- De Maker van de Zonsopgang
- Moeder van God
De belangrijkste rollen van Isis waren:
- Haar posities als de vrouw van Osiris en de moeder van Horus.
- Isis’ rol als vruchtbaarheidsgodin was ook belangrijk en zorgde ervoor dat veel vrouwen haar aanbaden.
- Haar positie als godin van de magie: de mensen keken naar haar en haar cultus voor spreuken om problemen op te lossen. Er wordt verteld dat zij erin slaagde Ra zo ver te krijgen dat hij zijn geheime naam aan haar onthulde en dat Isis daardoor vele magische krachten verkreeg.
In sommige van haar andere rollen had Isis namen die bij elke rol hoorden:
- Khut: gever van licht aan het begin van een nieuw jaar
- Usert: godin van de aarde
- Thenenet: godin van de Tuat (de onderwereld)
- Satis: de kracht van de overstroming van de Nijl
- Ankhet: vruchtbaarheid verschaffend van de wateren en omhelzer van het land
- Kekhet: godin van de velden en de gecultiveerde gebieden
- Renenet: godin van de oogst
- Tcheft: godin van het voedsel dat door de mensen aan de goden wordt geofferd
- Ament: vrouwe van de onderwereld die de lichamen van de doden herstelde zodat ze met Osiris in zijn koninkrijk konden leven.
© Darla Hueske – Godin Isis – Vriendin van de Ambachtslieden
Hoe werd Isis vereerd?
Isis had een cultus die zich over Egypte en delen van Europa verspreidde. Mensen aanbaden Isis als de ideale, vruchtbare moeder. Vrouwen vereerden haar in haar cultus en waren soms haar voornaamste aanbidders. Een andere manier waarop de Egyptenaren Isis eerden was door middel van de beelden en standbeelden die in haar tempels werden geplaatst. Zij maakte deel uit van een triade van goden, samen met Osiris en Horus.
Isis wordt vaak afgebeeld terwijl zij Horus of de farao verzorgt. Sommige aspecten van haar rol als moeder zijn wellicht van invloed geweest op de vroegchristelijke ideeën over de Maagd Maria. De mensen geloofden dat haar priesters ziekten konden genezen en zij vierden feesten voor haar en haar vier broers en zusters. Deze vonden plaats op vijf opeenvolgende dagen aan het eind van het jaar.
© Walwyn – Depictions at the Temple of Philae
Temples
Twee van de belangrijkste tempels gewijd aan Isis (in Egypte), waren in Behbeit el-Hagar en Philae. De bouw van Behbeit el-Hagar begon in de Late Periode en hij was in gebruik gedurende de Ptolemeïsche periode. De bouwers van deze tempel waren de koningen van de Dertigste Dynastie, die Isis met toewijding vereerden. Behbeit el Hagar diende als evenbeeld van Isis’ tempel te Philae, in Opper-Egypte.
Met de bouw van de tempel op het eiland Philae werd begonnen tijdens de Vijfentwintigste Dynastie. Maar het was geen prominente tempel tot de Grieks-Romeinse periode. Geleerden verplaatsten de tempel van Isis bij Philae in de jaren zestig van de vorige eeuw om deze te behoeden voor overstromingen na de bouw van de Aswandam. Deze tempel is intact gebleven omdat men de stenen niet heeft verwijderd om andere gebouwen te bouwen.
Stamboom
© Hornet Arts – Isis en Osiris
- Vader: Geb, god van de aarde
- Moeder: Nut, god van de hemel
- Broer / echtgenoot: Osiris, god van de doden en de wederopstanding
- Broer: Set, god van het kwaad en de duisternis
- Zus: Nepthys, godin van de duisternis, het verval en de dood
- Broer/Zoon: Horus, hemelgod, god van het koningschap
- Neef/Zoon: Anubis, god van het balsemen. Anubis was de zoon van Nepthys door ofwel Osiris of Set. Zijn moeder liet hem als baby in de steek, maar Isis vond hem en voedde hem op als haar zoon.
- Neef/Zoon: Mesthi, bewaakte de lever van de doden in een Canopische kruik, voogd van het Zuiden
- Neef/Zoon: Hapi, bewaakte de longen van de doden in een Canopische kruik, voogd van het Noorden
- Neef/Zoon: Qeph-Sennuf, bewaakte de ingewanden van de doden in een Canopische kruik, bewaker van het Westen
- Neef/Zoon: Tuamutef, bewaakte de maag van de doden in een Canopische kruik, bewaker van het Oosten
Symbolen
Er zijn verschillende symbolen die in verband worden gebracht met Isis:
- Sept: een ster die het begin van een nieuw jaar en het begin van de overstroming van de Nijl markeerde.
- Thet: de gesp of knoop van Isis. De thet kan een gestileerde baarmoeder voorstellen met zijn ligaturen en een vagina. Hij werd gewoonlijk gemaakt van een rode stof en stelt bloed en leven voor.
- Heilige dieren: koe, schorpioen en slang.
- Heilige vogels: duif, havik, zwaluw en gier.
Afbeeldingen
© Don McCrady – Afbeelding van Isis
Afbeeldingen van Isis tonen haar als een godin en als een menselijke vrouw. Als godin draagt ze de gieren hoofdtooi. Deze leek op een vogel die op zijn buik boven op het hoofd van Isis lag, met zijn kop boven haar voorhoofd en vleugels die aan weerszijden van haar hoofd naar beneden hingen. Isis draagt een met juwelen versierde kraag en een jurk die tot de grond reikt. Zij houdt een papyrusscepter en een ankh in haar handen en wordt vaak afgebeeld met lange vleugels.
Soms draagt Isis een kroon in plaats van de hoofdtooi. Eén kroon heeft hoorns die een zonneschijf omringen. Een andere kroon heeft de horens van een ram, onder de dubbele kroon, om Isis met Osiris te associëren. De afbeeldingen van Isis als menselijke vrouw tonen haar in eenvoudiger kledij, maar haar hoofdtooi heeft een uraeus-symbool.
Geboorte van Horus en schorpioenmythe
Een van de belangrijkste legenden die over Isis verteld worden, betreft de geboorte van Horus en de schorpioenmythe. Dit verhaal begint met Set die Osiris in een doodskist verzegelt en in de Nijl gooit. Isis was er kapot van, dus ging zij naar hem op zoek en vond de kist in een cederhouten zuil in een ander land. Zij bracht Osiris terug naar Egypte en rouwde om hem. Set vond de kist, verwijderde het lichaam van Osiris en scheurde het in veertien stukken.
Isis weende terwijl ze naar de stukken zocht en Nepthys hoorde haar. Nepthys hielp Isis dertien van de stukken te vinden, maar een Nijlwezen at het laatste stuk op. Thoth leerde Isis een spreuk waarmee zij Osiris weer in elkaar kon zetten en zij gebruikte was om het ontbrekende stuk te vervangen. De betovering bracht ook Osiris weer tot leven voor één nacht, hij en Isis hadden gemeenschap en zij verwekte Horus.
© walter sedriks – Isis die Horus verzorgt
De volgende ochtend ging Osiris naar de Tuat. Set nam Isis gevangen, maar Thoth hielp haar ontsnappen. Isis reisde omringd door haar zeven schorpioengodinnen; Tefen, Befen, Mestet, Mestetef, Petet, Thetet en Maatet. Ze reisden tot ze bij een dorp kwamen in de buurt van een papyrus moeras. Isis klopte aan bij een rijke vrouw om hulp te vragen, maar de vrouw stuurde haar weg. Toen kwam zij bij een boerin, die Isis in haar huis opnam.
De zeven schorpioengodinnen waren boos, dus keerde Tefen terug naar het huis van de rijke vrouw, stak haar zoon en stak het huis in brand. Isis hoorde het verdriet van de vrouw en herstelde het leven van haar zoon. Zij baarde Horus in een papyrusbed en verborg hem voor Set. Op een dag stuurde Set een schorpioen om Horus te steken, maar Isis kon hem redden.
De macht van Ra overnemen
Een andere legende vertelt hoe Isis de macht van Ra overnam voor Horus. Ra was een oude man en er kwam speeksel uit zijn mond. Isis nam wat speeksel en mengde het met aarde om een slang te maken die Ra beet. Zij beloofde Ra te genezen in ruil voor zijn geheime naam, die zij kon gebruiken om hem te beheersen. Ra vertelde haar zijn naam waarna Isis hem genas, hem dwong af te treden en Horus koning der goden maakte.
Belangrijke feiten
- Isis was de vrouw van Osiris en de moeder van Horus.
- In haar rol als uitstekende moeder, vereerden oude vrouwen haar.
- Isis bedroog Ra en nam zijn positie in voor Horus.
- Haar cultus verspreidde zich over het Romeinse en Griekse Rijk.
- Isis deed er alles aan om Osiris te vinden en hem weer tot leven te wekken, ongeacht de obstakels.