Kapitalisme is een economisch systeem waarin particuliere entiteiten eigenaar zijn van de productiefactoren. Kapitalisme wordt gedefinieerd als een economisch systeem waarin de handel, de industrie en de winsten van een land worden gecontroleerd door particuliere ondernemingen, in plaats van door de mensen wier tijd en arbeid deze ondernemingen aandrijven. De Verenigde Staten en vele andere landen in de wereld zijn kapitalistische landen, maar kapitalisme is niet het enige beschikbare economische systeem; door de geschiedenis heen hebben andere landen andere systemen omarmd, zoals socialisme of communisme.
In een kapitalistische markteconomie worden besluitvorming en investeringen bepaald door iedere eigenaar van rijkdom, eigendom of productievermogen op financiële en kapitaalmarkten, terwijl prijzen en de distributie van goederen en diensten voornamelijk worden bepaald door concurrentie op goederen- en dienstenmarkten. De vier factoren zijn ondernemerschap, kapitaalgoederen, natuurlijke hulpbronnen en arbeid. De eigenaars van kapitaalgoederen, natuurlijke hulpbronnen en ondernemerschap oefenen de controle uit via ondernemingen.
Economen, sociologen en historici hebben in hun analyses van het kapitalisme verschillende perspectieven gehanteerd en hebben verschillende vormen ervan in de praktijk onderkend. Daartoe behoren vrije-markt-kapitalisme, welvaarts-kapitalisme en staatskapitalisme. De meeste bestaande kapitalistische economieën zijn gemengde economieën die elementen van vrije markten combineren met staatsinterventie en in sommige gevallen economische planning.
Kritici van het kapitalisme stellen dat het de macht in handen legt van een minderheid van de kapitalistische klasse die bestaat door de uitbuiting van de meerderheid van de arbeidersklasse en hun arbeid. Het geeft voorrang aan winst boven sociaal welzijn, natuurlijke hulpbronnen en het milieu; en het is een motor van ongelijkheid, corruptie en economische instabiliteit.
Tijdens de Industriële Revolutie vervingen industriëlen de kooplieden als dominante factor in het kapitalistische systeem en beïnvloedden zij de neergang van de traditionele ambachtelijke vaardigheden van handwerkslieden, ambachtslieden, enz. Ook in deze periode stimuleerde het overschot dat door de opkomst van de commerciële landbouw werd gegenereerd de toenemende mechanisatie van de landbouw. Het industrieel kapitalisme markeerde de ontwikkeling van het fabriekssysteem van de fabricage, gekenmerkt door een complexe arbeidsverdeling tussen en binnen het arbeidsproces en de routine van de werktaken.
Invloed van het kapitalisme op de mensen:
Het soort invloed dat het kapitalisme op je leven heeft, hangt af van de vraag of je een arbeider of een baas bent. Voor iemand die een bedrijf bezit en andere arbeiders in dienst heeft, kan het kapitalisme zinvol zijn. Hoe meer winst je bedrijf maakt, hoe meer middelen je hebt om met je werknemers te delen, wat in theorie ieders levensstandaard verbetert. Het is allemaal gebaseerd op het principe van vraag en aanbod, en in het kapitalisme is consumptie koning. Het kapitalisme stelt zich op het standpunt dat “hebzucht goed is”, wat volgens zijn voorstanders positief is – hebzucht zorgt voor winst en winst zorgt voor innovatie en productontwikkeling, wat betekent dat er meer keuzemogelijkheden zijn voor degenen die het zich kunnen veroorloven.
Waarom zijn mensen tegen het kapitalisme?:
Anti-kapitalisten zien het kapitalisme als een onmenselijk, antidemocratisch, niet-duurzaam, diep uitbuitend systeem dat ontmanteld moet worden. Zij zien het als inherent in strijd met de democratie vanwege de macht die kapitalistische bazen hebben over werknemers op de werkplek en het feit dat hoe meer kapitaal men vergaart, hoe meer macht zij hebben.
Wat is het verschil tussen kapitalisme en socialisme?:
Kapitalisme en socialisme worden over het algemeen gezien als tegenpolen, en discussies over een van beide systemen worden vaak opgezet als in tegenstelling tot het andere. Er zijn vele vormen van socialisme, maar in de grond is socialisme een economisch systeem waarin een hele gemeenschap – niet alleen bazen of particuliere bedrijven – de produktiemiddelen gelijkelijk controleert. Het gaat ervan uit dat mensen van nature coöperatief zijn, in plaats van concurrerend. Kapitalisten, critici van het socialisme, zijn van mening dat het systeem de economische groei vertraagt en luiheid van werknemers beloont. In een kapitalistisch land ligt de nadruk op winst boven al het andere. In een socialistisch land wordt het publiek als belangrijker gezien en is sociaal welzijn een belangrijke prioriteit. De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland zijn voorbeelden van moderne kapitalistische landen. India en Cuba daarentegen zijn voorbeelden van moderne socialistische, niet-kapitalistische landen, evenals de voormalige Sovjet-Unie.
Voordelen van het kapitalisme:
Economische vrijheid: Het helpt de politieke vrijheid. Als regeringen de productiemiddelen bezitten en de prijzen bepalen, leidt dat steevast tot een machtige staat en ontstaat er een grote bureaucratie die zich kan uitbreiden naar andere terreinen van het leven.
Efficiëntie: Bedrijven in een kapitalistische maatschappij worden gestimuleerd om efficiënt te zijn en goederen te produceren waar vraag naar is. Door deze prikkels ontstaat druk om kosten te besparen en verspilling te voorkomen. Bedrijven in staatseigendom zijn vaak inefficiënter.
Innovatie: Het kapitalisme kent een dynamiek waarbij ondernemers en bedrijven proberen winstgevende producten te creëren en te ontwikkelen. Daarom zullen zij niet stagneren, maar investeren in nieuwe producten die bij de consumenten in de smaak kunnen vallen. Dit kan leiden tot productontwikkeling en meer keuze aan goederen.
Economische groei: Doordat bedrijven en individuen worden gestimuleerd om innovatief te zijn en hard te werken, ontstaat er een klimaat van innovatie en economische expansie. Dit helpt het reële BBP te verhogen en leidt tot een hogere levensstandaard. Deze toegenomen welvaart maakt een hogere levensstandaard mogelijk.
Cons van kapitalisme:
Monopolistische macht: Particulier eigendom van kapitaal stelt bedrijven in staat monopoliemacht te verwerven op product- en arbeidsmarkten. Bedrijven met monopoliemacht kunnen hun positie uitbuiten om hogere prijzen te vragen.
Sociale voordelen genegeerd: Een vrije markt zal externe effecten negeren. Een kapitalistische onderneming die haar winst maximaliseert, zal negatieve externe effecten, zoals vervuiling door de productie, waarschijnlijk negeren; dit kan de levensstandaard schaden. Evenzo zal een vrije-markteconomie te weinig voorzien in goederen met positieve externe effecten, zoals gezondheidszorg, openbaar vervoer en onderwijs. Zelfs voorstanders van het kapitalisme zullen toegeven dat de levering van bepaalde openbare goederen en diensten door de overheid essentieel is om het potentieel van een kapitalistische samenleving te maximaliseren.
Boom and bust cycles: Kapitalistische economieën hebben de neiging tot hausses en baisses met pijnlijke recessies en massale werkloosheid.
Gerfde rijkdom en vermogensongelijkheid: Een kapitalistische samenleving is gebaseerd op het wettelijke recht op privébezit en de mogelijkheid om rijkdom door te geven aan toekomstige generaties. Kapitalisten beweren dat een kapitalistische samenleving eerlijk is omdat je de vruchten plukt van je harde werk. Maar vaak zijn mensen rijk, simpelweg omdat ze rijkdom erven of in een bevoorrechte klasse zijn geboren. Daarom slaagt de kapitalistische samenleving er niet alleen niet in om gelijkheid van uitkomst te creëren, maar ook niet om gelijkheid van kansen te bieden.