De levensstijl in Japan veranderde drastisch na de Tweede Wereldoorlog, toen grote aantallen mensen van het platteland naar de steden verhuisden om daar als kantoorpersoneel hun brood te verdienen. Naarmate steden groter werden en meer inwoners kregen, pendelden meer en meer mensen van hun appartementen of huizen in de buitenwijken naar hun werk in centrale gebieden. Terwijl een traditioneel Japans huishouden bestaat uit drie of meer generaties van dezelfde familie die onder één dak wonen, bestaan stedelijke huishoudens tegenwoordig meestal uit ouders en kinderen, terwijl de grootouders elders wonen.
Een kamer in Japanse stijl met een tatami-vloer (Misawa Homes Co.)
Een kamer in Japanse stijl met een tatami vloer
Woning
Traditionele Japanse huizen zijn van hout en worden ondersteund door houten pilaren, maar de huizen van vandaag hebben meestal kamers in westerse stijl met houten vloeren en zijn vaak gebouwd met stalen pilaren. Bovendien wonen steeds meer gezinnen in stedelijke gebieden in grote flatgebouwen van ferrobeton.
Twee grote verschillen met de westerse huizen zijn dat men in huis geen schoenen draagt en dat ten minste één kamer meestal in Japanse stijl is ingericht met een tatami-vloer. Schoenen worden bij het betreden van een huis uitgetrokken om de vloer schoon te houden. De genkan, of ingang, dient als plaats om schoenen uit te trekken, op te bergen en aan te trekken. Mensen hebben de neiging om pantoffels voor binnenshuis aan te trekken zodra ze hun schoenen hebben uitgetrokken.
Tatami zijn matten gemaakt van een dikke basis van biezen en worden al sinds ongeveer 600 jaar geleden in Japanse huizen gebruikt. Een enkele tatami meet gewoonlijk 1,91 bij 0,95 meter, en de grootte van een kamer wordt vaak gemeten in termen van het aantal tatami matten. Een tatami vloer is koel in de zomer en warm in de winter, en blijft frisser dan tapijt tijdens de vochtige maanden van Japan.
Een traditionele ochtendmaaltijd (The Japan Forum)
Tempura (Hisago)
Voedsel
Het woord voor “maaltijd” in het Japans is gohan. Dit woord verwijst eigenlijk naar gestoomde rijst, maar rijst is zo’n belangrijk voedsel voor de Japanners dat gohan allerlei soorten maaltijden is gaan betekenen. Een traditionele Japanse maaltijd bestaat uit een portie gewone, witte rijst, samen met een hoofdgerecht (vis of vlees), een soort bijgerecht (vaak gekookte groenten), soep (vaak misosoep), en ingemaakte groenten. In 2013 werd de traditionele Japanse keuken “Washoku ” ingeschreven op de Representatieve Lijst van immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid van UNESCO, omdat het de geest van het Japanse volk vertegenwoordigt met hun respect voor de natuur.
Japanners eten tegenwoordig veel gerechten uit de hele wereld, met name uit Europa, Noord-Amerika, en Azië. Naast rijst eten Japanners brood, noedels en pasta en genieten ze van een breed scala aan vlees, vis, groenten en fruit. Sushi, tempura, sukiyaki en andere in het buitenland beroemde Japanse gerechten zijn natuurlijk ook populair in Japan.
Vooral in steden zijn er veel fast-foodrestaurants met hamburgers en gefrituurde kip, die vooral populair zijn bij jongeren en kinderen.
Voor het eten zeggen Japanners “itadakimasu”, een beleefdheidsfrase die “ik ontvang dit eten” betekent. Dit is een dankwoord aan degene die de maaltijd heeft klaargemaakt. Na het eten zegt men opnieuw “gochiso sama deshita”, wat letterlijk betekent: “Het was een feestmaal”.
Een kind in een kimono (Mr.Colin Sinclair/JNTO)
Vrouwen in kimono
Kleding
De traditionele kleding van Japan is de kimono. Kimono’s, die over het algemeen van zijde zijn gemaakt, hebben grote mouwen en reiken van de schouders helemaal tot aan de hielen. Ze worden vastgebonden met een brede riem die obi wordt genoemd. Kimono’s worden nu meestal alleen bij speciale gelegenheden gedragen, zoals het Shichi-Go-San festival, bruiloften en diploma-uitreikingen.
In vergelijking met westerse kleding heeft de kimono de neiging iemands bewegingsvrijheid te beperken, en het kost meer tijd om hem goed aan te trekken. In de zomer wordt een lichte, informele kimono, de yukata, gedragen door kinderen en jonge volwassenen tijdens festivals, vuurwerk en andere speciale gelegenheden. In het dagelijks leven verkiezen jongeren echter kleding waarin ze zich gemakkelijker kunnen bewegen, zoals T-shirts, jeans, polo’s en trainingspakken.