“Een enkele miereneter kan tot 35.000 mieren op een dag verorberen.”
Miereneter verwijst naar verschillende middelgrote insectenetende zoogdieren die op het zuidelijk halfrond voorkomen. Het zijn edentate dieren, wat betekent dat ze geen tanden hebben. Zij gebruiken echter hun lange tongen om de insecten te eten die het grootste deel van hun dieet uitmaken. Reuzenmiereneters, de bekendste van de vier soorten, kunnen in één dag wel 35.000 mieren of termieten verorberen. De meeste zoölogen zullen je vertellen: “Knoei niet met een miereneter, want hij wil echt, echt geen vrienden zijn.”
5 Ongelooflijke miereneterfeiten
- De miereneter heeft de langste tong van alle dieren in verhouding tot zijn lichaamsgrootte.
- De dwergluiaard is een van de naaste verwanten van de miereneter, maar hun gemeenschappelijke voorouder is meer dan 55 miljoen jaar oud.
- Hun poten, die op panda-gezichten lijken, maken deel uit van de beschermende kleuring van de reuzenmiereneter. Baby miereneters hebben een soortgelijke kleuring, waardoor de baby kan “verdwijnen” terwijl de moeder groter lijkt.
- De poten van alle vier de soorten zijn voorzien van enorme, lange en scherpe klauwen die de dieren verplichten om op hun knokkels of polsen te lopen om te voorkomen dat ze zichzelf steken.
Wetenschappelijke naam miereneter
De wetenschappelijke naam van de reuzenmiereneter is Myrmecophaga tridactyla, dat van Griekse oorsprong is en drievingerige miereneter betekent. Dit is het dier waar de meeste mensen aan denken als ze het over miereneters hebben. Andere miereneters zijn de zuidelijke tamandoea (Tamandua tetradactyla), de noordelijke tamandoea (Tamandua mexicana) en de zijdemiereneter (Cyclopes didactylus), het kleinste dier in deze classificatie. Tamandua betekent miereneter in de inheemse taal Tupi en in het Braziliaans Portugees. Tetradactyla is Grieks voor vier klauwen. Cyclopen, ook uit het Grieks, betekent eekhoorn, terwijl didactylus twee-tenen betekent.
Anteater Uiterlijk en Gedrag
Van de vier mierenetersoorten is de reuzenmiereneter de grootste, gewoonlijk vijf tot acht voet lang van neus tot staart, met een gewicht tot 140 pond. Hij heeft een lange neus en een smalle kop met kleine ogen en ronde oren. De reuzenmiereneter heeft grof grijs of bruin haar met een wit-zwarte streep over de hele lengte van zijn lichaam. De borstelige staart is twee tot drie meter lang.
Reuzenmiereneters hebben lange voorklauwen, die ze onder zich krullen om te lopen. Ze gebruiken hun krachtige poten en klauwen om grotere dieren af te weren en kunnen agressief worden als ze in het nauw gedreven worden, waarbij ze zich op hun achterpoten oprichten en hun staart gebruiken voor evenwicht. Ze zijn over het algemeen asociaal, vermijden andere dieren, waaronder andere miereneters, en komen alleen samen om te paren.
Deze dieren hebben een slecht gezichtsvermogen, dus gebruiken ze hun scherpe reukzin, die 40 keer krachtiger is dan die van de mens, om voedsel te vinden. Reuzenmiereneters hebben tongen die twee voet kunnen bereiken, beginnend bij hun borstbeenderen. Achterwaarts gerichte stekelachtige uitsteeksels bedekken hun tong, die, in combinatie met hun kleverige speeksel, helpt bij het verzamelen van insecten.
Noordelijke Tamanduas zijn veel kleiner dan reuzenmiereneters, hun lichaamslengte varieert van 1,5 voet tot 2,5 voet, met staarten van 1,3 voet tot 2,2 voet. Deze miereneters zijn vaalbruin tot bruinachtig van kleur met een duidelijke, zwarte “V” die over hun rug loopt. Deze miereneters zijn zowel overdag als ’s nachts actief, meestal gedurende ongeveer acht uur en brengen ongeveer de helft van hun tijd door in bomen, waarvan er vele hol zijn.
Zuidelijke tamanduas, ook bekend als gekraagde miereneters, variëren van 1,7 voet tot 2,9 voet, met staarten van 1,3 voet tot 1,9 voet. Sommige hebben sterke zwarte aftekeningen op een lichaam dat blond, taankleurig of bruin is. De onderzijde en het uiteinde van de staart zijn onbehaard en enigszins geschubd. Het zijn voornamelijk nachtdieren, maar soms zijn ze ook overdag actief. Gekraagde miereneters brengen een groot deel van hun tijd door in de bomen, want ze zijn wat onhandig op de grond. Bij bedreiging in een boom kan deze miereneter een tak vastgrijpen met zijn achterpoten en staart, waarbij hij zijn krachtige onderarmen gebruikt voor zelfverdediging.
Tamanduas worden soms de “stinkerds van het woud” genoemd vanwege hun vermogen om een stinkdierachtige stinkbom te laten ontploffen uit een klier onder zijn staart wanneer hij wordt bedreigd.
Silky miereneters zijn verreweg de kleinste van de soorten, met een gewicht van minder dan een pond. Het zijn nachtdieren, die hoog in de bomen leven en zelden afdalen naar de grond. Deze dieren zien er bijna uit als kleine creampoezen vanwege hun zijdeachtige pels die lijkt op de zaaddozen van de Ceiba bomen waar ze voornamelijk leven. Ze zijn moeilijk in het wild te vinden, zodat er weinig bekend is over hun sociale gewoonten.
Habitat van de miereneter
De reuzenmiereneter leeft in de graslanden, bossen, jungles en lagere bergstreken van Centraal- en Zuid-Amerika. Om goed te gedijen, hebben ze grote graslanden nodig die rijk zijn aan mieren, samen met stukken bos.
Noordelijke tamanduas leven in regenwouden, plantages, galerijbossen en dorre savannen. Ze leven vaak naast beekjes en bomen met overvloedige hoeveelheden lianen, waarin zich vaak mieren- en termietennesten bevinden. Als ze niet actief zijn, rusten ze in holle bomen of holen van andere dieren. In Panama zwemmen noordelijke tamanduas vaak tussen eilanden.
Zuidelijke tamanduas leven in Zuid-Amerika, van Venezuela en Trinidad zuidwaarts tot Noord-Argentinië, Zuid-Brazilië en Uruguay op hoogten tot 6.500 voet. Deze miereneters leven ook vaak in de buurt van beken en rivieren.
Anteater Populatie
Het aantal reuzenmiereneters neemt af, voornamelijk als gevolg van het verlies van habitat en overbejaging door de mens. Rapporten geven aan dat er nog ongeveer 5.000 tot 10.000 individuen in het wild leven. Volgens de IUCN zijn de tamanduas en zijde miereneters relatief wijdverspreid, maar er zijn geen populatieschattingen beschikbaar.
Miereneter Dieet
Alle soorten miereneters gebruiken hun scherpe klauwen om mierenhopen en insectennesten open te scheuren. Ze eten snel, met hun lange tongen tot 150 keer per minuut. De meeste reuzenmiereneters en tamanduas eten mierenhopen of termietenheuvels in minder dan 40 seconden. Deze snelle maaltijden hebben een tweeledig doel. Enerzijds laten ze een deel van de insecten in hun nesten achter om zich te herbevolken, zodat ze een voortdurende bron van voedsel hebben. Ten tweede vermijden ze pijnlijke steken van mieren wanneer de insecten het gevaar voor hun nest beginnen in te zien. Zijde miereneters eten insecten die in de boomtoppen worden gevonden. Zuidelijke tamanduas vermijden het eten van legermieren en bladetende mieren omdat deze soorten een sterk chemisch afweersysteem hebben. Ze eten ook honing en bijen.
Roofdieren en bedreigingen
De Rode Lijst van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) classificeert reuzenmiereneters officieel als kwetsbaar, omdat ze de meest bedreigde zoogdieren in Midden-Amerika zijn en zijn uitgestorven in Guatemala, El Salvador en Uruguay. Het verlies van hun graslandhabitat is een belangrijke bedreiging, omdat suikerriettelers regelmatig hun velden platbranden, waardoor uiteindelijk ook de habitat van de miereneter wordt aangetast. Sommige mensen jagen op ze als voedsel, terwijl anderen ze doden omdat ze miereneters als ongedierte beschouwen. In het Braziliaanse Cerrado-bioom worden velen gedood door het wegverkeer. Cougars en jaguars zijn hun natuurlijke roofdieren.
Het Iberá Project heeft meer dan 10 verweesde miereneters gered en opnieuw in het wild uitgezet in Argentinië. Natuurbeschermers verzamelen gegevens in het Cerrado-bioom om vast te stellen welke gevolgen de wegen hebben voor deze dieren, in de hoop dat nieuwe beschermingsmaatregelen zullen worden genomen.
Noordelijke tamanduas worden niet als bedreigd beschouwd. Hun natuurlijke roofdieren zijn jaguars, grote slangen en arenden. Harpijarenden, arendshaviken en briluilen jagen op zijde miereneters. De staat van instandhouding van tamanduas en zijde miereneters is vermeld als minst zorgwekkend.
Productie en levenscyclus van miereneters
Alle vrouwelijke miereneters baren een enkele baby, hoewel de draagtijd per soort en soms per regio varieert. Reuzenmiereneters hebben een draagtijd van ongeveer 190 dagen, terwijl de tamandua draagtijd varieert van 130 tot 150 dagen. Zijde miereneters hebben een draagtijd van 120 dagen.
Vrouwelijke miereneters bevallen staande. De baby’s klimmen onmiddellijk op de rug van hun moeder en hebben een volle vacht en volwassen aftekeningen. Ze brengen een groot deel van de zoogtijd door op de rug van hun moeder om veilig te zijn voor roofdieren. Ze blijven daar tot ze ongeveer half zo groot zijn als hun moeder. Ze kunnen tot twee jaar bij hun moeder blijven en worden gewoonlijk onafhankelijk wanneer het vrouwtje opnieuw zwanger wordt. Mannelijke miereneters verbergen hun testikels in hun lichaam; er is weinig bekend over hun voortplantingsgewoonten, maar ze kunnen zich wel om de negen maanden voortplanten. Miereneters worden tussen 2,5 en 4 jaar geslachtsrijp. Hun levensduur is 14 jaar in het wild en maar liefst 26 jaar in gevangenschap.
Tamandua vrouwtjes zijn polyestreus, wat betekent dat ze meerdere keren loops worden tijdens het paarseizoen als ze niet bevrucht raken. De paring vindt normaal plaats in de herfst, en de geboorte in de lente. Ook deze baby’s klampen zich vast aan de rug van hun moeder, maar soms zal het wijfje een baby op een veilige tak leggen terwijl ze foerageert. Hun maximale levensduur is ongeveer 9 jaar.
Silky miereneter vrouwtjes plaatsen hun jongen in een nest van droge bladeren in een boomstam. Beide ouders voeden het jong op, waarbij het mannetje soms de baby op zijn rug draagt. De ouders voeden hun kroost door halfverteerde insecten uit te braken. Deze dieren hebben een gemiddelde levensduur van 2,3 jaar.
Miereneters in de Dierentuin
Er leven ongeveer 90 reuzenmiereneters in dierentuinen over de hele wereld. In gevangenschap wordt het hele jaar door gebroed, hoewel geboorten zeldzaam zijn. De San Diego Zoo is een van de weinige instellingen waar miereneters worden gehouden. De eerste miereneters kwamen uit Paraguay in 1937, en de eerste geboorte in de dierentuin vond plaats in 1980. Hun diëten kunnen ook verschillend zijn, met miereneters in gevangenschap krijgen een speciaal vervaardigd eiwitrijk dieet samen met fruit en vlees in aanvulling op insecten.
Zowel de San Diego Zoo en Denver Zoo houden vaak hun miereneters buiten de tentoonstelling, met behulp van hen voornamelijk als dieren ambassadeurs, wat betekent dat ze alleen worden weergegeven voor speciale evenementen of outreach programma’s.
Bekijk alle 60 dieren die beginnen met A