Murugan

Murugan Lord Murugan in zijn Shanmukha-gedaante. God of God van de oorlog Sanskriet Transliteratie: Murugan Tamil schrift: முருகன் Verbondenheid: Deva Abode: Kailasa Wapen: Boog, Vel Consort: Valli en Devayani Montage: Peacock

Murugan, ook bekend als Kārttikeya (“zoon van Krittika”), Shanmukha (“iemand met zes gezichten”), Kumāra (“kind of zoon”), Skanda (“aanvaller”) onder andere namen, is zowel de jeugdige God van de oorlog als de beschermgod van Tamil Nadu in Zuid-India. Hij is een zeer populaire Hindoegodheid onder Tamil Hindoes, en wordt vooral vereerd in gebieden met Tamil-invloed, waaronder Sri Lanka, Maleisië, en Zuid-India.

Murugan werd de opperste generaal van de halfgoden en leidde het leger van de deva’s naar de overwinning tegen de demonen. De zes plaatsen waar Karthikeya verbleef toen hij zijn legers aanvoerde tegen Surapadman zijn Tiruttanikai, Swamimalai, Tiruvavinankudi (Palani), Pazhamudirsolai, Tirupparamkunram en Tiruchendur. Al deze plaatsen hebben oude tempels die zijn verheerlijkt in de Tamil gedichten van Tirumurugaatruppadai uit de Sangam periode (ca. de derde eeuw v. Chr.). Deze zes plaatsen kwamen gezamenlijk bekend te staan als “Arupadai Veedu” hetgeen de zes strijdkampen van de Heer betekent.

In veel Hindoe verhalen wordt Murugan gezien als een vrijgezel. De meeste van de belangrijkste gebeurtenissen in het leven van Murugan vinden plaats tijdens zijn jeugd, en legenden rond zijn geboorte zijn populair. Bijgevolg wordt Murugan vaak vereerd als een kind-God, zeer vergelijkbaar met de verering van de Krishna in Noord-India. Volgens andere Hindoe-mythen is hij getrouwd met twee vrouwen, Valli en Devayani. De verering van Murugan als jongeling (Kumara) was een van de zes belangrijkste sekten van het Hindoeïsme in de tijd van Adi Shankara. Het door Shankara gepropageerde Shanmata-systeem omvatte deze sekte, hetgeen het historisch belang ervan illustreert.

Geschiedenis

Munt van de Yaudheya’s met de afbeelding van Karttikeya.

Historisch genoot Kartikeya een immense populariteit op het Indiase subcontinent. Een van de belangrijkste Purana’s, de Skanda Purana, is aan hem gewijd. In de Bhagavad Gita (Ch.10, Vers 24), noemt Krishna, terwijl hij zijn alomtegenwoordigheid uitlegt, het meest volmaakte wezen, sterfelijk of goddelijk, in elk van de verschillende categorieën. Daarbij zegt hij: “Onder de generaals ben ik Skanda, de heer van de oorlog.”

Kartikeya’s aanwezigheid in de religieuze en culturele sfeer kan tenminste worden gezien vanaf het Gupta tijdperk. Twee van de Gupta koningen, Kumaragupta en Skandagupta, werden naar hem genoemd. Hij komt voor in de beeldhouwwerken van Gupta en in de tempels van Ellora en Elephanta. Als bevelhebber van de goddelijke legers werd hij de beschermheer van de heersende klasse. Zijn jeugd, schoonheid en dapperheid werden veel gevierd in Sanskriet werken zoals de Kathasaritsagara. Kalidasa maakte de geboorte van Kumara tot onderwerp van een lyrisch epos, het Kumaarasambhavam.

De Kushana, die regeerden vanuit wat nu Peshawar is, en de Yaudheya’s, een republikeinse clan in de Punjab, sloegen munten met de beeltenis van Skanda. De godheid werd ook vereerd door de Ikshvakus, een Andhra dynastie, en de Guptas.

In het oude India werd Kartikeya ook beschouwd als de beschermgod van de dieven, zoals kan worden afgeleid uit de Mrichchakatikam, een Sanskriet toneelstuk van Shudraka, en in de Vetala-panchvimshati, een middeleeuwse verzameling van verhalen. Deze associatie houdt verband met het feit dat Kartikeya door de Krauncha-berg was gegraven om de demon Taraka en zijn broers te doden. In het Mrichchakatikam bidt Sarivilaka tot hem alvorens in het huis van de held binnen te dringen.

De populariteit van Kartikeya in Noord-India nam echter vanaf de Middeleeuwen af, en zijn verering is vandaag zo goed als onbekend, behalve in delen van Haryana. Er is een zeer beroemde tempel aan hem gewijd in de stad Pehowa in Haryana en deze tempel is zeer bekend in de aangrenzende gebieden, vooral vanwege het feit dat vrouwen er niet in de buurt mogen komen omdat dit heiligdom de Brahmachari vorm van Kartikeya vereert. Tot de overblijfselen van vroegere vereringen aan hem behoren een tempel te Achaleshwar, nabij Batala in Punjab, en een andere tempel van Skanda op de top van de Parvati-heuvel in Pune, Maharashtra. Een ander overblijfsel van zijn vroegere populariteit is te zien in Bengalen, waar hij tijdens de Durga Puja festiviteiten naast Durga wordt vereerd.

Murugan

In Zuid-India is Muruga sinds het Sangam-tijdperk populair gebleven bij alle klassen van de samenleving. Dit heeft geleid tot meer uitgebreide verslagen van zijn mythologie in de Tamil taal, met als hoogtepunt de Tamil versie van de Skanda Purana, genaamd Kandha Purānam, geschreven door Kacchiappa Sivachariyar (1350-1420 C.E.) van Kumara Kottam in de stad Kanchipuram. (Hij was een geleerde in de Tamil en Sanskriet literatuur, en een aanhanger van de Shaiva Siddhanta filosofie.)

Hij is getrouwd met twee godheden, Valli, een dochter van een stamhoofd en Devayani (ook wel Devasena genoemd), de dochter van Indra. Tijdens zijn vrijgezellenbestaan werd hij ook beschouwd als Kumaraswami (of Vrijgezellengod), Kumara betekent vrijgezel en Swami betekent God. Muruga berijdt een pauw en hanteert een boog in de strijd. De lans (Vel genoemd in het Tamil) is een wapen dat nauw met hem verbonden is. Het werd hem gegeven door zijn moeder, Parvati, en belichaamt haar energie en kracht. Op de vlag van zijn leger staat een haan afgebeeld. In de oorlog werd de demon Soorapadman in tweeën gesplitst, en aan elke helft werd door Murugan een gunst verleend. De helften veranderden zo in de pauw (zijn rijdier) en de haan.

Omdat Muruga voornamelijk in Zuid-India wordt vereerd, zijn veel van zijn namen van Tamil-oorsprong. Deze omvatten Senthil, de rode of geduchte; Arumuga, de zes-gezichten; Guha en Maal-Marugan, de neef van Vishnu.

Murugan wordt gedurende het hele Tamil-jaar vereerd. Er is een zesdaagse periode van vasten en gebed in de Tamil maand Aippasi bekend als de Skanda Shasti. Hij wordt vereerd tijdens Thaipusam, dat door Tamil gemeenschappen wereldwijd wordt gevierd rond de volle maan van de Tamil maand Thai. Dit herdenkt de dag waarop hij van zijn moeder een Vel (lans) kreeg om de demonen te verslaan. Vaikasi Visakam of de volle maan van de Tamil maand Vaikasi betekent zijn geboorte. Elke dinsdag van de Tamil maand Adi is ook gewijd aan de verering van Murugan. In de Hindoe-traditie staat dinsdag voor Mangala, de god van de planeet Mars en oorlog. Dit onthult het verband tussen Skanda en Kujan (Mangala).

Sanskrietliteratuur

De verwijzingen naar Murugan in de Sanskrietliteratuur gaan terug tot het eerste millennium v.C.E. Er zijn verwijzingen naar Subrahmanya in Kautilya’s Arthashastra, in de werken van Patanjali, in Kalidasa’s epische gedicht de Kumarasambhavam en in het Sanskriet drama Mricchakatika.

Veda’s

De Atharva Veda beschrijft Kumaran als ‘Agnibhuh’ of zoon van Agni, de vuurgod. De Satapatha Brahmana verwijst naar hem als de zoon van Rudra en de negende vorm van Agni. De Taittiriya Aranyaka bevat de Gayatri mantra voor Shanmukha. De Chandogya Upanishad verwijst naar Skanda als de “weg die naar wijsheid leidt”. De Baudhayana Dharmasutra vermeldt Skanda als “Mahasena” en “Subrahmanya.” De Aranya Parva canto van de Mahabharata verhaalt zeer gedetailleerd over de legende van Kartikeya Skanda. De Skanda Purana is gewijd aan het verhaal van Kartikeya.

Hindoe-epos

Het eerste uitvoerige verslag van Karthikeya’s oorsprong komt voor in de Mahabharata waar Murugan zou zijn geboren uit Agni en Svaha, nadat de laatste zich voordeed als de zes van de zeven vrouwen van de Saptarishi (Zeven Wijzen). De werkelijke vrouwen worden dan de Pleiaden. Van Karthikeya wordt gezegd dat hij geboren is om de Asura Mahisha te vernietigen. (In de latere mythologie werd Mahisha de tegenstander van Durga.) Indra valt Karthikeya aan omdat hij hem als een bedreiging ziet, totdat Shiva tussenbeide komt en Karthikeya tot opperbevelhebber van het leger van de Deva’s maakt. Hij is ook getrouwd met Devasena, de dochter van Indra. De oorsprong van dit huwelijk ligt waarschijnlijk in de woordspeling van “Deva-sena-pati.” Het kan zowel heer van Devasena als heer van het leger (sena) van de Deva’s betekenen.

De Ramayana-versie staat dichter bij de verhalen die in de Purana’s worden verteld, die hieronder worden besproken.

Purana’s

Hoewel er in de Purana’s enigszins verschillende versies voorkomen, volgen zij in grote lijnen hetzelfde patroon. In deze periode had de identificatie van Shiva/Rudra met Agni, die kan worden teruggevoerd op de Veda’s en Brahmana’s, Karthikeya duidelijk tot de zoon van Shiva gemaakt.

De Skanda Purana verhaalt dat Shiva eerst trouwde met Dakshayani (ook Sati genoemd), de kleindochter van Brahma, en de dochter van Daksha. Daksha hield nooit van Shiva, die, symbool van vernietiging en onthechting, bedelt om voedsel, danst op een kerkhof besmeurd met as, en geen bezittingen heeft, zelfs geen goede kleren voor zichzelf. Daksha beledigt Shiva in het openbaar tijdens een Yajna-ceremonie, en Dakshayani offert zichzelf op. De Yajna wordt vernietigd, hoewel beschermd door alle andere goden en de rishis. Taraka geloofde dat, omdat Shiva een asceet is en zijn eerder huwelijk met veel moeite was voltrokken, zijn hertrouwen uitgesloten was, vandaar dat zijn zegen om gedood te worden door Shiva’s zoon alleen hem onoverwinnelijkheid zou geven.

De Deva’s slagen erin Shiva te laten trouwen met Parvati (die Dakshayani was, herboren), door Manmatha (ook bekend als Kama), de God van de liefde, hem te doen ontwaken uit zijn boetedoening, maar Manmatha wekte de toorn van de Heer, aangegeven door het openen van zijn derde oog “Netri Kann,” en werd vernietigd en herrezen. Shiva geeft zijn uitstorting van het derde oog dat gebruikt werd om Manmatha te vernietigen aan Agni, omdat alleen hij in staat is het te hanteren totdat het de gewenste nakomeling wordt. Zelfs Agni, gekweld door de hitte, draagt het over aan Ganga, die het op haar beurt deponeert in een meer in een woud van riet (shara). Het kind wordt uiteindelijk in dit woud geboren met zes gezichten. Hij wordt eerst gezien en verzorgd door zes vrouwen die de Pleiaden voorstellen – Kritika, in het Sanskriet. Zo krijgt hij de naam Karthikeya. Als jonge knaap vernietigt hij Taraka. Hij wordt ook Kumara genoemd (Sanskriet voor “jeugd”)

Puranische anomalieën

Gezien het feit dat legenden met betrekking tot Murugan afzonderlijk worden verhaald in verschillende Hindoe-epossen, zijn er enkele anomalieën tussen de verschillende versies waargenomen. Sommige Sanskriet epen en purana’s geven aan dat hij de oudste zoon van Shiva was. Dit wordt gesuggereerd door de legende die aan zijn geboorte verbonden is; het huwelijk van Shiva en Parvati was noodzakelijk voor de geboorte van een kind dat de demon Taraka zou verslaan. Ook wordt Kartikeya gezien als Shiva’s helper in de strijd tegen de pasgeboren Ganesha, Shiva’s andere zoon, in de Shiva Purana. In de Ganapati Khandam van de Brahma Vaivarta Purana, wordt hij gezien als de oudste zoon van Shiva en Ganesha als de jongste. In Zuid-India gelooft men dat hij de jongste van de twee is. In een Puranisch verhaal krijgt Ganesha een goddelijke mango van kennis van Narada, terwijl hij een wedstrijd met Murugan wint. Terwijl Murugan driemaal rond de wereld reist om de strijd om de mango te winnen, omcirkelt Ganesha Shiva en Parvati driemaal als een equivalent en krijgt hij de mango. Nadat hij gewonnen heeft, biedt hij aan de mango aan zijn verstoorde broer te geven. Na deze gebeurtenis werd Ganesha beschouwd als de oudere broer, als eerbetoon aan zijn wijsheid.

Tamil literatuur

Klassieke Tamil voorstelling van Murugan met Deivanai en Valli

Tamil Sangam Literatuur (vroege eeuwen C.E.) vermeldt Murugu als een natuurgeest die werd vereerd met dierenoffers en geassocieerd met een niet-Brahmaanse priester bekend als Velan, een naam die later werd gebruikt om te verwijzen naar de godheid zelf. De verering van Murugu vond vaak plaats in het bos of in een open veld, zonder een specifieke structuur. Tot de rituelen behoorden de Veriyaattu, een vorm van rituele trance-dansen, die nog steeds een gebruikelijk onderdeel is van de Murugan-verering in Tamil Nadu, Kerala en Maleisië. Murugu werd verondersteld de macht te hebben over het chaotische en kon tevreden worden gesteld door offers en Veriyaattu om orde en voorspoed te brengen.

Tolkappiyam, mogelijk het oudste van de overgebleven Sangam-werken, verheerlijkte Murugan, “de rode god gezeten op de blauwe pauw, die altijd jong en stralend is,” als “de favoriete god van de Tamils.”De Sangam poëzie verdeelde de ruimte en het Tamil land in vijf allegorische gebieden en volgens de Tirumurugarruppatai (ca. 400-450 v. Chr.) toegeschreven aan de grote Sangam dichter Nakkiirar, was Murugan de heersende godheid de Kurinci regio (heuvelachtig gebied).

De andere werken uit het Sangam tijdperk in Tamil die in detail verwijzen naar Murugan zijn onder andere de Paripaatal, de Akananuru, en de Purananuru.

Architectonische vondsten van aardewerk op verschillende plaatsen in Tamil Nadu en elders hadden ideografische inscripties van deze naam zo ver terug als de derde eeuw voor Christus. Volgens de bekende epigrafist Iravatham Mahadevan, betekenen de ideografieën een dappere krijger die in staat is om kwade demonen te doden om de toegewijden te redden.

Lord Muruga werd vereerd omdat hij de betekenis van de Pranava Mantra (OM) aan Lord Shiva zelf had gegeven.

Verering

Grootste tempels

Murugan Iconen gedragen in processie tijdens Thaipusam in Batu Caves.

De belangrijkste tempels van Murugan bevinden zich in het zuiden van Tamil Nadu. Hiertoe behoren de Aru Padaiveedu (zes huizen – eerder militaire kampen in zijn campagne tegen de demonen) -Thiruchendur, Swamimalai Pazhamudircholai, Thirupparangunram, Palani (Pazhani), Thiruthani- en andere belangrijke heiligdommen zoals Mayilam, Sikkal, Marudamalai, Kundrathur, Vadapalani, Kandakottam, Vallakottai, Vayalur, Thirumalaikoil, en Kukke Subramanya. Malai Mandir, een prominent en populair tempelcomplex in Delhi, is een van de weinige aan Murugan gewijde tempels in heel Noord-India, afgezien van de beroemde Pehowa-tempel in Haryana.

De belangrijkste tempels in Sri Lanka zijn het heiligdom in Kataragama/(Kadirgamam), of Kathirkamam in het diepe zuiden, de tempel in Tirukovil in het oosten, het heiligdom in Embekke in de Kandyan-regio en de beroemde Nallur Kandaswamy tempel in Jaffna.

Er zijn verschillende tempels gewijd aan Murugan in Maleisië, de beroemdste zijn de Batu Caves bij Kuala Lumpur. Er staat een 42,7 m hoog beeld van Lord Murugan bij de ingang van de Batu Caves, dat het grootste Murugan-beeld ter wereld is.

Sri Thendayuthapani Temple in Tank Road, Singapore is een belangrijke hindoetempel waar elk jaar het Thaipusam-festival plaatsvindt met toegewijden van Lord Muruga die Kavadis dragen om boete te doen en de zegeningen van de Heer te verkrijgen.

In het Verenigd Koninkrijk is de Highgate Hill Murugan tempel een van de oudste en beroemdste. Koningin Elizabeth II van Groot-Brittannië bracht haar eerste bezoek aan deze tempel op 6 juli 2002, als onderdeel van de viering van het Gouden Jubileum.

In Australië is de Sydney Murugan tempel in Parramatta (Mays Hill) een belangrijke hindoetempel voor alle Australische hindoes.

Verering in Sri Lanka

Kartikeya of Murugan wordt aanbeden door zowel Tamil hindoes als Singalese boeddhisten in Sri Lanka. Er zijn talrijke tempels over het hele eiland. Hij is overal een favoriete godheid van het gewone volk en er wordt gezegd dat hij nooit aarzelt een toegewijde te hulp te komen als er een beroep op hem wordt gedaan.

In het diep Singalese zuiden van Sri Lanka wordt Kartikeya vereerd in de tempel in Kataragama (Kathirkamam), waar hij bekend staat als Katragama Deviyo (Heer van Katragama) of Kathiravel. Deze tempel staat naast een oude boeddhistische gebedsplaats. Volgens de plaatselijke legende zou Heer Murugan in Kataragama zijn neergestreken en daar verliefd zijn geworden op Valli, een van de plaatselijke inheemse goden. Na een verkeringstijd trouwden zij. Deze gebeurtenis wordt gezien als een teken dat Heer Murugan toegankelijk is voor allen die hem aanbidden en liefhebben, ongeacht hun geboorte of afkomst.

De Nallur Kandaswamy tempel, de Maviddapuram tempel en de Sella channithy tempel bij Valvettiturai zijn de drie belangrijkste Murukan tempels in Jaffna. De Chitravelautha tempel in Verukal op de grens tussen Trincomalee en Batticaloa is ook vermeldenswaard, evenals de Mandur Kandaswamy tempel in Batticaloa. De laat-middeleeuwse tempel van de tand in Kandy, gewijd aan het tandrelikwie van de Boeddha, heeft een Kataragama deiyo schrijn ernaast, gewijd aan de verering van Skanda in de Singalese traditie.

In Sri Lanka vereren zowel hindoes als boeddhisten hem gezamenlijk, een zeer heilig boeddhistisch en hindoeïstisch heiligdom Katharagama tempel (ook in het Sinhala “Katharagama Devalaya”) aan hem gewijd en gelegen diep in het zuiden van het land.

Symboliek

Kartikeya-symboliek omvat vele wapens:

• Zijn goddelijke lans vertegenwoordigt zijn verreikende bescherming
• Zijn discus symboliseert zijn kennis van de waarheid
• Zijn strijdknots vertegenwoordigt zijn kracht
• Zijn boog toont zijn vermogen om alle kwalen te verslaan
• Zijn pauwenrots symboliseert zijn vernietiging van het ego
• Zijn zes hoofden staan voor de zes siddhi’s die aan yogi’s worden geschonken in de loop van hun spirituele ontwikkeling, wat overeenkomt met zijn rol als de schenker van siddhi’s

Noten

• Clothey, Fred W. Many Faces of Murakan: De geschiedenis en betekenis van een Zuid-Indiase god. Walter De Gruyter Inc., 1978. ISBN 978-9027976321.
• Collins, Elizabeth Fuller. Doorboord door de Lans van Murugan: Ritual, Power, and Moral Redemption Among Malaysian Hindus. Northern Illinois University Press, 1997. ISBN 978-0875802237.
• Navaratnam, Ratna. Karttikeya, het goddelijke kind: het hindoeïstische testament van wijsheid. Bharatiya Vidya Bhavan, 1973.
• Sinha, Kanchan. Kartikeya in Indiase Kunst en Literatuur. Delhi: Sundeep Prakashan, 1979. ISBN 978-8175740587.