Nr. 1137:
AMERIKA OP DE EERSTE MODERNE OLYMPISCHE SPELEN
Klik hier voor audio van aflevering 1137.
Vandaag gaat amateur Amerika naar zijn eerste Olympische Spelen. Het College of Engineering van de Universiteit van Houston presenteert deze serie over de machines die onze beschaving laten draaien, en de mensen wier vindingrijkheid ze creëerden.
In de 6e eeuw v. Chr. werden in Griekenland regelmatig atletiekwedstrijden gehouden. De Olympische Spelen zijn misschien wel de oudste daarvan. De eerste vermeldingen van Olympische kampioenen dateren van 776 v. Chr. De spelen zelf waren waarschijnlijk nog honderden jaren ouder.
De vroegste wedstrijd was een 200-meter loop. Later kwamen er meer spelen bij: paardenrennen, andere voetwedstrijden, worstelen, speerwerpen, discuswerpen. Vrouwen mochten niet meedoen of zelfs maar toekijken. Naarmate de spelen groeiden, vervingen vette beurzen olijfkransen. Atleten werden professioneel. Rome maakte een groot spektakel van de spelen. Uiteindelijk had de Christelijke Keizer Theodosius genoeg van de heidense en commerciële kwaliteit van de spelen. Hij schafte ze af in 393 AD.
Ze bleven 1500 jaar dood. Toen, in 1892, riep een jonge Franse aristocraat, Pierre de Coubertin, op tot een Olympische heropleving. Hij geloofde dat de spelen internationale harmonie zouden scheppen. Zijn inspanningen leidden tot de eerste moderne Olympische Spelen in Athene, in 1896. De koning van Griekenland opende de nieuwe spelen.
Amerika toonde geen officiële belangstelling, maar schrijver Bob Fulton vertelt hoe 13 Amerikaanse atleten op eigen houtje naar Athene gingen. (Vergelijk dat met 700 Amerikaanse atleten die naar de Spelen van 1996 gingen.)
Harvard student James Connolly was de eerste die besloot dat hij zou gaan. Hij vroeg verlof en zijn decaan zei, “Nee!” Connolly, gedwongen van Harvard af te gaan, heeft het de school nooit vergeven.
De Boston Atletiek Associatie stuurde vijf atleten. Een daarvan was Thomas Burke, die de 440 liep. Hij was de enige nationale kampioen die ging. De rest waren gewoon mensen die mee wilden doen. Allen moesten het geld bij elkaar sprokkelen om er te komen. Deze 13 kolonisten van de nieuwe Olympische Spelen gingen aan boord van de tramp stoomboot Fulda en vertrokken naar Athene.
In Napels leerden ze dat Griekenland de oude Juliaanse kalender hanteerde. De spelen, gepland voor 6 april, zouden volgens westerse berekening op 25 maart beginnen. Er zat niets anders op dan Italië te doorkruisen, een schip naar Patras te nemen, en een treinreis van 10 uur te maken die de dag vóór de spelen in Athene aankwam. Daar wachtte hen een slopend welkomstritueel met urenlange toespraken in het Grieks en toastjes met bekers retsina. Ze kwamen vermoeid en met een kater aan op de Spelen, zonder hoop dat ze het goed zouden doen. Toen — gebeurde er een wonder.
Connolly won de eerste moderne Olympische gouden medaille in de driesprong. Gedurende de volgende dagen wonnen die 13 Amerikanen (en nog twee die apart reisden) 11 gouden medailles — het meeste door enig land.
Robert Garrett, van Princeton, nam deel aan verschillende evenementen. De discus was onbekend in Amerika, dus liet hij er een maken door een smid, zoals die in de Griekse kunst. Hij woog 20 pond — veel te zwaar om te werpen. Eenmaal in Griekenland ontdekte hij dat een moderne discus maar 5 pond woog. Hij oefende er een paar dagen mee. Toen onttroonde hij de Griekse kampioen. Garret kwam thuis met vier gouden medailles.
Tegenwoordig worden de spelen gespeeld door atleten die professioneel zijn in alles behalve beloning. Het is een andere wereld – een waarvan de glorie is moeilijk te evenaren die prachtige amateurs, een eeuw geleden.
Ik ben John Lienhard, aan de Universiteit van Houston, waar we geïnteresseerd zijn in de manier waarop inventieve geesten werken.
(Thema muziek)