Hoe langer je fotografeert, hoe groter het repertoire van onderwerpen en opdrachten wordt dat je fotografeert. Je begint met het fotograferen van bloemen in de tuin, de hond van de buren, de kinderen van je zus, de bruiloft van een vriend en voor je het weet maak je productfoto’s voor het nieuwe bedrijf van je vriend. Dit alles gebeurt in de loop van de tijd en er is één vrij fundamentele vaardigheid die gedurende je hele proces van het grootste belang moet blijven: goed gefocuste beelden. Natuurlijk hebben we dat allemaal wel eens meegemaakt, we hebben allemaal wel eens een foto genomen die een beetje zacht is (een beleefde fotograafsterm om onscherpe foto’s te beschrijven). Maar het is een mooie foto, dus we bewaren hem toch, ook al hadden we liever gehad dat hij haarscherp was.
Scherpe foto’s zijn al sinds het begin van de fotografie een van de meest fundamentele regels van het vak. Begin 1900 was het een vak apart, maar in de jaren zestig introduceerde Leica een rudimentair autofocussysteem dat alles veranderde. Sindsdien heeft autofocus een enorme ontwikkeling doorgemaakt en is het niet langer een feature op camera’s, het is een gegeven.
Dus, autofocus up-to-date brengend heb je een paar opties om uit te kiezen in je moderne DSLR. Dat zijn enkele van de functies die ik in dit artikel zal behandelen, samen met wanneer je ze moet gebruiken. Zowel Canon als Nikon hebben zeer vergelijkbare instellingen, hoewel ze verschillende technologieën gebruiken zijn de resultaten zeer vergelijkbaar. Er zijn ook andere merken, zoals Sony en Olympus, die dit voorbeeld volgen, maar hier zal ik de vier belangrijkste scherpstelstanden van Canon en Nikon bespreken.
Deze bovenstaande opname is gemaakt met de AF-S (Nikon) of One Shot (Canon) autofocusstand van de camera. Hier heb ik scherpgesteld op de ogen van het model en vervolgens mijn beeld opnieuw samengesteld zodat ze meer naar links in het frame stond, waardoor er meer ruimte in het beeld is in de richting waarin ze kijkt.
Single Shot Mode
Ten eerste heb je de modus die waarschijnlijk het langst bestaat – Canon’s One Shot en Nikon’s AF-S. Beide doen vrijwel hetzelfde. Deze stand wordt voornamelijk gebruikt voor stilstaande objecten zoals modelshoots (meestal – meer over wanneer niet te gebruiken voor modelshoots later) en alles waarbij je onderwerp niet te veel hoeft te bewegen in het kader. In deze stand druk je de sluiter half in, waarna je de compositie van het beeld kunt wijzigen. Je stelt bijvoorbeeld scherp op de ogen van het model en hercompenseert dan om haar aan de linkerkant van het beeld te zetten. Met deze autofocus-stand komt u door de meeste situaties heen.
Actieve of continue scherpstelstanden
Volgende stap is die van de enkele scherpstelling naar Canon’s AI Servo, en Nikon’s AF-C modi. Het komt erop neer dat bij deze stand het oorspronkelijke scherpstelpunt continu wordt gevolgd en de scherpstelling wordt aangepast. Deze instelling is ideaal voor bewegende onderwerpen zoals actieve kinderen en huisdieren die voortdurend in beweging zijn.
Auto modi
Tot slot van de autofocus instellingen hebben we Canon’s AI Focus, en Nikon’s AF-A. Beide instellingen laten het in feite aan de camera over om te beslissen welke van de twee andere scherpstelstanden het beste is om te gebruiken. In deze modus zal de camera ervoor kiezen om het door jou gekozen onderwerp continu te volgen als het besluit te bewegen, of om de scherpstelling te vergrendelen als je opnieuw wilt scherpstellen. In theorie had ik dan niet de moeite hoeven nemen om de andere twee instellingen uit te leggen, want dit is toch het beste van twee werelden? Niet helemaal. Persoonlijk heb ik deze modus vaak getest met onderwerpen die stilstonden, en hoewel de camera ze goed bijhoudt, is het altijd nauwkeuriger om de modus voor continu scherpstellen te gebruiken. Hetzelfde geldt voor het vermogen om te bepalen wanneer een onderwerp is gestopt en wanneer de scherpstelling moet worden vergrendeld om opnieuw te kunnen scherpstellen. Persoonlijk gebruik ik deze stand nooit, want hoewel het het beste van beide heeft, heeft het ook het slechtste van beide.
Foto hierboven gemaakt met een 85mm f/1.8 prime-objectief met handmatige scherpstelling. Als je met handmatige scherpstelling fotografeert, hoef je niet opnieuw scherp te stellen in autofocusstanden.
Dus, hoewel ik de drie basisinstellingen hier heel kort heb behandeld, is er natuurlijk nog een heleboel andere technologische vooruitgang op het gebied van autofocus die ik nog niet heb behandeld. Ik weet dat Nikon uitgebreide, matrix- en 3D-autofocusfuncties heeft. Ook hebben de meeste moderne DSLR’s de “back button autofocus” ingebouwd, die ook helpt bij het vergrendelen van de scherpstelling. Maar dat is niet het doel van dit artikel.
Handmatige scherpstelstand
De laatste scherpstelstand die ik wilde behandelen en die zelden wordt gebruikt, is de handmatige scherpstelstand. Deze modus slaat angst in het hart van bijna alle moderne fotografen en dat is gewoon omdat ze hem waarschijnlijk nog nooit hebben gebruikt. Moet je hem ooit gebruiken? Dat is iets wat alleen jij kunt beslissen en wat waarschijnlijk gebaseerd is op het soort foto’s dat je maakt. Als je alleen maar portretten maakt van energieke kinderen of snelle sporten, dan is autofocus waarschijnlijk altijd de stand die je moet gebruiken. Als je echter stillevens, architectuur, landschappen en andere gedetailleerde, relatief bewegingsloze onderwerpen fotografeert, dan is handmatige scherpstelling waarschijnlijk een goede manier om verder te gaan.
Er zijn een paar redenen voor. Landschapsfotografen zullen de hyperfocale afstand van hun scène willen vinden om het aantal in-focuspunten (scherptediepte) in de foto te maximaliseren. Dit is gebaseerd op een vergelijking, dus autofocus op een specifiek object is niet altijd de juiste manier. Stillevenfotografen hebben hun camera meestal op een statief vergrendeld, zodat ze niet willen scherpstellen en hercomposteren als ze de opname eenmaal hebben gemaakt, dus is het gewoon veel gemakkelijker om handmatig scherp te stellen. Er is ook een andere reden om de handmatige modus te willen gebruiken op sommige camera’s en in bepaalde situaties, en dat was de katalysator voor dit artikel.
Deze versie van de foto is gemaakt met de autofocusstand AF-S/One Shot, wat betekent dat de ogen van het model onscherp zijn gebleven nadat ik heb scherpgesteld en opnieuw heb gecomponeerd.
Ik heb onlangs een 85mm f/1.8 prime-objectief gekocht en ik wilde het objectief testen om te zien hoe scherp de foto is bij f/1.8. Ik fotografeer overwegend modellen, dus ik stelde mijn test op en maakte een aantal opnamen bij f/1.8 met mijn gebruikelijke AF-S/One Shot autofocus modus. Toen ik mijn opnamen terug op de computer zette om ze te bekijken, was ik verbaasd te zien dat de meeste erg zacht waren. Het duurde een paar minuten om me mijn fout te realiseren en sindsdien heb ik mijn manier van fotograferen met deze parameters aangepast.
Hier ziet u dat het geselecteerde brandpuntsknooppunt zich nog steeds in het midden van de zoeker bevindt, ook al heb ik het buitenste gekozen wanneer ik in portretformaat fotografeer.
Ik heb tot nu toe niet veel opnamen met zeer geringe scherptediepte gemaakt, dus ik had de nu overdreven resultaten van mijn
slechte scherpsteltechniek nog niet eerder gezien. Bij f/1.8 heb je een zeer, zeer ondiepe hoeveelheid in focus (scherptediepte). Bij een hoofdopname bijvoorbeeld, waarbij de ogen scherp zijn, zal het puntje van de neus van het onderwerp onscherp zijn. Voor de test fotografeerde ik het model op 3/4 lengte en fotografeerde ik naar haar toe, zodat mijn camerahoogte waarschijnlijk ongeveer haar taillehoogte was. Ik was ongeveer 2 meter van haar verwijderd en ik stelde scherp op haar ogen met mijn brandpunt in de camera en herpositioneerde mijn opname om het 3/4 deel van de foto vast te leggen. Het probleem met de meeste camera’s is dat ze, hoewel ze veel scherpstelpunten hebben, allemaal in het midden van de zoeker zijn gegroepeerd, dus ook al koos ik het buitenste scherpstelpunt, ik moet nog steeds een dramatische hoeveelheid hercomposteren.
Het bovenstaande diagram illustreert duidelijk wat er feitelijk gebeurt wanneer je een beeld opnieuw samenstelt na scherpstelling in de autofocusmodus AF-S/One Shot. Het deel van het beeld dat scherp was, is nu onscherp.
Dit is normaal gesproken geen merkbaar probleem bij het opnieuw samenstellen bij f/16, maar bij f/1.8 betekent die dramatische verschuiving in het brandpuntsvlak dat het resulterende beeld erg zacht is rond de ogen van het model. Door de herpositionering kwam mijn brandpunt verder naar achteren achter het model te liggen, wat betekende dat de achterkant van haar hoofd en haar haar scherp waren, maar haar ogen niet.
Er zijn niet veel manieren om dit vervelende probleem te omzeilen, vooral omdat je het misschien niet ziet op de achterkant van het kleine schermpje van de camera. Wat het wel oploste, was het overschakelen op handmatige scherpstelling. Ik kon toen mijn opname samenstellen en handmatig scherpstellen op de ogen van het model, wat resulteerde in een fantastisch scherp beeld waar ik het scherp wilde hebben.
Gegeven, er waren een paar dingen die hier samenspanden om het probleem echt te overdrijven. Ten eerste fotografeerde ik bij f/1.8, dat is altijd afhankelijk van kritische scherpte. Ten tweede, ik was laag bij de grond en fotografeerde omhoog. Dit vergroot altijd de verschuiving van het brandpuntsvlak bij het opnieuw samenstellen en ten slotte zat ik opgescheept met beperkte brandpuntsafstanden. Er zijn veel technische redenen waarom moderne DSLR’s geen brandpuntsafstanden naar de randen toestaan. Veel camera’s met een kleiner frame, zoals de spiegelloze, APS-C en micro 4/3 camera’s, hebben allemaal selecteerbare brandpunten die de zoeker bedekken, maar helaas is de DSLR-technologie nog niet zo ver. Tot het zover is, is het een goed idee om je bewust te zijn van wat er gebeurt in de autofocus-standen op je camera, en voorbereid te zijn en klaar te staan om over te schakelen op handmatige scherpstelling wanneer dat nodig is.
Goed geluk!