“Dit is een geweldig hoofdstuk, waarin een delicaat onderwerp op gedurfde wijze, en met grote directheid, wordt behandeld.” (G. Campbell Morgan)
A. De waarschuwing tegen overspel.
1. (1-2) De oproep tot aandacht.
Mijn zoon, schenk aandacht aan mijn wijsheid;
Lees je oor naar mijn inzicht,
Om discretie te bewaren,
En je lippen mogen kennis bewaren.
a. Mijn zoon, schenk aandacht aan mijn wijsheid: Zoals eerder wist Salomo dat zijn onderricht het meeste goed zou doen als er aandacht en gehoor aan werd gegeven. Leraren moeten doen wat zij kunnen om de aandacht van hun leerlingen te krijgen en vast te houden.
i. In dit hoofdstuk is wijsheid “Een waarschuwing van man tot man om liaisons met losbandige vrouwen te vermijden, een thema dat vrij algemeen is in de wijsheidsliteratuur van het oude Nabije Oosten.” (Ross)
b. Opdat gij discretie bewaart: Salomo wilde dat zijn zoon zou vasthouden aan discretie en kennis zou bewaren. Het idee is dat de zoon in deze dingen begon, maar de uitdaging moet aangaan om er zijn leven lang in te blijven.
i. Als we ooit discretie verwerven, is het moeilijk die te bewaren. Dit is vooral waar met betrekking tot de seksuele zaken die in dit hoofdstuk worden beschreven. “De harten van vele mensen zijn niet beter dan stoofpotten en bordeelhuizen, vanwege de onedele en beestachtige gedachten en begeerten die zich daar verzamelen en zwermen, zoals de vliegen van Egypte.” (Trapp)
2. (3) De bekoring van de onzedelijke vrouw.
Want de lippen van een onzedelijke vrouw druipen van honing,
en haar mond is gladder dan olie;
a. Want de lippen van een onzedelijke vrouw druipen van honing: Dit verklaart de reden waarom het belangrijk was voor de zoon om vast te houden aan discretie en kennis – die dingen zouden getest worden door de verlokkingen van een onzedelijke vrouw. Honing is zoet en olie is aangenaam, en deze stellen de verleidingen van onzedelijkheid voor.
b. De lippen van een onzedelijke vrouw: Salomo’s formulering is poëtisch en krachtig. De figuren van de lippen en de mond verwijzen naar de woorden die een onzedelijke vrouw kan gebruiken in haar verlokkingen, en naar haar verleidelijke kussen.
i. De eerste stappen in de richting van onzedelijke associaties worden bijna altijd gezet door wat er gezegd of meegedeeld wordt. Dit spreekt tot de grote noodzaak voor mannen en vrouwen om hun spraak en communicatie met het andere geslacht te bewaken.
ii. Olie: “De verrukkelijke olie symboliseerde blijdschap (Jesaja 61:3) en voorspoed (Deuteronomium 33:24), en de afwezigheid ervan duidde op droefheid of vernedering (Joël 1:10).” (Waltke)
c. Van een onzedelijke vrouw: Salomo richtte zich hier op de onzedelijke vrouw, maar dat was niet omdat hij dacht dat mannen altijd moreel zijn, of dat het vooral onzedelijke vrouwen zijn die morele mannen verleiden en corrumperen. Salomo – de schrijver van het Hooglied van Salomo – was veel te wijs en scherpzinnig op het gebied van romantiek en seksualiteit om dat te geloven. Salomo concentreerde zich op de immorele vrouw omdat hij dit aan zijn zoon schreef (Spreuken 5:1) en aanvoelde dat dit zijn grootste en meest nabije morele gevaar was.
i. In andere omstandigheden zou hij misschien gewaarschuwd hebben tegen een immorele man, en de principes van verleiding waar hij voor waarschuwde kunnen vrijelijk van toepassing zijn op vrouwen of mannen.
ii. Onzedige vrouw: “De ‘overspelige vrouw’ van v. 3 is letterlijk de ‘andere vrouw’, dat wil zeggen, iemand anders dan de vrouw van de man.” (Garrett)
d. Honing…olie: In Salomo’s tijd hadden sommige vrouwen het vermogen om mannen aan te trekken en te verleiden met de zoetheid van honing en de aangenaamheid van olie. Opererend buiten het huwelijksverbond, gebruikten sommige van deze vrouwen dat vermogen voor hun eigen voordeel. Zij konden iets emotioneel, iets materieel, iets sensueel, iets romantisch, of andere potentiële voordelen verkrijgen. Deze vrouwen waren een gevaar waartegen gewaarschuwd moest worden.
i. Onze tijd is als die van Salomo, of misschien nog erger. De moderne westerse cultuur is verzadigd met beelden van verleidelijke vrouwen en hun gebruik van verleiding om dingen te verkrijgen die zoet en aangenaam voor hen zijn.
3. (4-7) Het gevaar van de onzedelijke vrouw.
Maar uiteindelijk is zij bitter als alsem,
scherp als een tweesnijdend zwaard.
Haar voeten dalen af naar de dood,
haar schreden houden de hel vast.
Wilt gij haar levensweg overdenken,
haar wegen zijn wankel,
gij kent ze niet.
hoor mij daarom nu, mijn kinderen,
en wijk niet af van de woorden mijns monds.
a. Uiteindelijk is zij bitter als alsem: Honing is zoet, maar alsem is bitter. De zoetheid in de verlokking van de onzedelijke vrouw wordt bitter, en haar gladde, olieachtige aangenaamheid wordt scherp als een tweesnijdend zwaard.
i. “Het is een verandering van honing naar alsem, van de zachtheid van olie naar de scherpte van een zwaard, van de weg van het leven naar de snelweg van de dood.” (Morgan)
ii. “Het beeld van het tweesnijdend zwaard, letterlijk een zwaard met meer dan één mond, betekent dat een liaison met deze vrouw pijn en vernietiging brengt.” (Ross)
b. Haar voeten dalen af naar de dood: Het pad van de onzedelijke vrouw leidt naar de dood. Zij belooft leven toe te voegen, maar neemt het uiteindelijk weg. De wijze man zal haar levenspad overpeinzen.
c. Haar wegen zijn onstabiel: Het besluit om iemand anders tot onzedelijkheid te verleiden is geen besluit dat genomen wordt door een stabiel persoon die het beste voor zichzelf of degene die verleid wordt, wenst. Zij die tot onzedelijkheid worden verleid, menen vaak de motieven van hun partner in zonde te kennen, maar Salomo merkte terecht op dat je ze niet kent.
– Als de seksuele onzedelijkheid wordt verlangd uit een waargenomen impuls van liefde, zouden volwassenheid en stabiliteit zeggen: “Als ik deze persoon werkelijk liefhad, zou ik niet handelen tegen hun belang en dat van mijzelf. Ik zal deze immoraliteit verwerpen omdat ik echt van hen houd en mijn liefde alleen zal uitdrukken op een manier die God en Zijn volk zou eren.”
– Als de seksuele immoraliteit gewenst wordt uit een verlangen naar plezier of avontuur, zouden volwassenheid en stabiliteit zeggen: “Mijn verlangen naar plezier en avontuur mag niet de overhand krijgen in mijn leven. Wat voor goeds ik ook denk dat hieruit voortkomt, het is niet goed en zal geen goeds brengen.”
d. Hoor mij nu aan, mijn kinderen: We voelen de ernst van Salomo’s oproep. Misschien heeft hij begrepen hoe overspel zijn vader, koning David, rampspoed heeft gebracht (2 Salomo 11).
4. (8-14) De ondergang die overspel brengt.
Weg ver van haar weg,
En ga niet nabij de deur van haar huis,
Omdat gij uw eer aan anderen geeft,
En uw jaren aan de wrede;
Omdat vreemdelingen vervuld worden met uw rijkdom,
En uw arbeid naar het huis van een vreemdeling gaat;
En dat gij ten laatste treurt,
Wanneer uw vlees en uw lichaam verteerd zijn,
En zegt:
“Hoe heb ik onderricht gehaat,
en mijn hart verachtte correctie!
Ik heb de stem mijner leraars niet gehoorzaamd,
en mijn oor niet geneigd naar hen, die mij onderwezen!
Ik stond op de rand van het verderf,
te midden van de vergadering en de gemeente.”
a. Verwijder uw weg ver van haar: Salomo raadde zijn zoon niet aan om in de aanwezigheid van de onzedelijke vrouw te blijven en zijn vermogen om haar verleidingen te weerstaan op de proef te stellen. De beste verdediging was afstand; om zelfs niet in de buurt van de deur van haar huis te komen.
i. De apostel Paulus zou veel later schrijven: Vlucht ook voor jeugdige begeerten (2 Timotheüs 2:22). Hoe langer men blijft in de aanwezigheid van een dergelijke verlokking tot het kwade, hoe erger het gevaar wordt.
ii. Wij moeten onze weg ver van haar verwijderen, niet alleen in tegenwoordigheid, maar ook in hart en geest. Wij moeten de pornografie en verlokkingen wegdoen die in onze dagen gebruikelijk zijn en werken aan een gezindheid die gericht is op de dingen die boven zijn (Kolossenzen 3:1-2, Filippenzen 4:8).
iii. “In het Nieuwe Testament weerklinkt dit praktische, zij het schijnbaar onheroïsche, advies (2 Timotheüs 2:22; Mattheüs 5:28, 29), dat in termen van gedetailleerde beslissing zou kunnen betekenen, b.v. ‘verander van baan’, ‘verander van krant’, ‘breek met die groep vrienden.'” (Kidner)
iv. “Ja, de huichelaar, die zich uiterlijk onthoudt van grove zonden, maar innerlijk toestemt… in zijn hart en fantasie, zich met hen verbeeldt, en verlangt te doen wat zij doen. Dit is geestelijk overspel, dit is contemplatieve goddeloosheid …. Zoals een mens kan sterven aan een inwendige bloeding, zo kan hij verdoemd worden voor deze inwendige kooksels van begeerte en concupiscentie, als hij er niet over beklaagd en verstikt wordt.” (Trapp)
v. “Wie niet verbrand wil worden, moet het vuur vrezen; wie de bel niet wil horen, moet zich niet met het touw bemoeien.” (Trapp)
b. Opdat gij uw eer niet aan anderen zult geven: Salomo zal vele dingen beschrijven die verloren gaan door seksuele immoraliteit, en hij begon met eer. Er is een geldig gevoel van eer dat degene die rein blijft kan hebben.
i. “Mensen die seksuele zonden begaan, denken dat hun problemen zijn opgelost (‘Zij begrijpt mij zoveel beter dan mijn vrouw!’) en dat het leven steeds beter zal worden. Maar ongehoorzaamheid aan Gods wetten brengt altijd droevige gevolgen met zich mee en zondaars betalen uiteindelijk duur voor hun korte momenten van genot.” (Wiersbe)
c. En uw jaren tot het wrede toe: Overspel en seksuele immoraliteit ruïneren levens. Gods gebod dat onze seksuele relaties alleen binnen het verbond van het huwelijk blijven, werd niet gegeven om van ons leven en genot af te nemen, maar om het toe te voegen.
d. Opdat vreemdelingen niet vervuld worden met uw rijkdom: In de moderne wereld weten veel mannen wat het is om hun rijkdom te verliezen vanwege overspel.
i. “De straf die men zichzelf oplegt door zich met de onkuise vrouw in te laten, is even erg als wanneer de buitenstaanders het huis plunderen (vgl. Spreuken 1:10-14; Psalm 109:11b). Hoewel seksuele immoraliteit vandaag de dag misschien niet tot slavernij leidt, leidt het nog steeds tot alimentatie, kinderalimentatie, gebroken gezinnen, gekwetstheid, jaloezie, eenzame mensen, en geslachtsziekten.” (Waltke)
ii. “Deze zonde is een vagevuur voor de beurs, maar een paradijs voor de verlangens.” (
iii. En je rouwt eindelijk: “De rouw waarover hier gesproken wordt is van de meest buitensporige soort: het woord naham wordt vaak toegepast op het grommen van een leeuw, en het hese onophoudelijke gemurmel van de zee.” (Clarke)
iv. Eindelijk: “De jongeman droomde van genot, in baldadig flirten hoopte hij genot te vinden; maar toen de lamp of “Eindelijk” begon te schijnen, zag hij verrotting in zijn beenderen, vuilheid in zijn vlees, pijnen en smarten en smarten, als het noodzakelijke gevolg van de zonde.” (Spurgeon)
e. Wanneer uw vlees en lichaam verteerd worden: Seksuele immoraliteit leidt tot ziekte en afbraak van gezondheid. Zelfs de stress van het leiden van een dubbel, bedrieglijk leven is genoeg om iemands gezondheid weg te nemen.
i. “Verteerd door die vele ziekten die vuile en buitensporige begeerten over het lichaam brengen, waarvan artsen een zeer grote en trieste catalogus geven, en de lichamen van vele overspeligen geven het volle bewijs.” (Poole)
ii. “Het punt van deze verzen is duidelijk: de prijs van ontrouw kan hoog zijn; want alles waar men voor werkt – positie, macht, voorspoed – kan verloren gaan door de gierige eisen van de vrouw of door het geschreeuw om teruggave door de gemeenschap.” (Ross)
f. Hoe heb ik onderricht gehaat! Een grote prijs van seksuele immoraliteit is spijt. Als we zien hoe leeg de beloften van de zonde zijn en hoe groot de prijs voor die zonden is, is diep verdriet en spijt een logische reactie. Veel mannen en vrouwen, gevallen in de val van seksuele immoraliteit, hebben zich afgevraagd: “Hoe ben ik hier ooit terechtgekomen? Hoe kon ik zo dwaas zijn? Hoe kon ik zoveel opgeven voor wat zo weinig was?”
i. Matthew Poole dacht dat dit geen oprechte woorden van berouw waren: “Dit zijn niet de woorden van een ware boeteling die treurt en zich van zijn zonde bekeert, maar alleen van een man die bedroefd is over de droevige gevolgen van zijn verrukkelijke begeerten, en gekweld wordt door de afschuw van zijn eigen schuldige geweten.”
ii. John Trapp dacht dat het een waar berouw kon beschrijven: “O, wat een ellendeling, wat een beest, wat een krankzinnige duivel was ik, om zo jammerlijk het vet en merg van mijn dierbare en kostbare tijd, de bloem van mijn leeftijd, de kracht van mijn lichaam, de kracht van mijn geest, mijn hele vermogen, te verspillen aan zondige genoegens en zinnelijke geneugten! Zie, hier is een soort berouw dat, hoewel laat, toch, als het waar was, zou worden aanvaard, “
g. In het midden van de vergadering en de gemeente: Wat de overspelige dacht dat geheim zou blijven, werd ontmaskerd. Hij ging zijn zonde binnen met de gedachte, niemand zal er ooit achter komen. Toen het werd blootgelegd in het midden van de vergadering waren zijn dwaasheid, verraad en gebrek aan zelfbeheersing allemaal openbaar.
i. “Ik, die van plan was en verwachtte in het geheim en ongestraft van mijn begeerten te genieten, word nu tot een openbaar voorbeeld en een schandelijk schouwspel voor alle mensen gemaakt, en dat in de gemeente van Israël, waar mij betere dingen geleerd waren, en waar zulke daden het meest berucht en hatelijk zijn.” (Poole)
ii. “Geen onreine kan de verzekering hebben dat zijn zonde altijd geheim zal blijven, nee, niet in dit leven. De Heer heeft dezulken dikwijls – soms door gewetensangst, soms door razernij – tot dat einde gebracht, dat zij zelf de blazers en verkondigers van hun eigen geheime vuiligheid zijn geweest.” (Trapp)
B. Zoek voldoening in uw eigen vrouw.
1. (15-19) Gods voorziening in het huwelijk.
Drink water uit uw eigen regenput,
en stromend water uit uw eigen bron.
Zouden uw fonteinen in het buitenland verspreid moeten worden,
waterstromen in de straten?
Laat ze alleen voor uzelf zijn,
en niet voor vreemden bij u.
Laat uw fontein gezegend zijn,
en verblijd u met de vrouw van uw jeugd.
Zoals een liefhebbend hert en een bevallige hinde,
Laat haar borsten u te allen tijde bevredigen,
en laat u altijd verrukken door haar liefde.
a. Drink water uit uw eigen waterput: Salomo herinnerde zijn zoon eraan dat God zijn vrouw had voorzien in zijn seksuele behoeften. In plaats van te verwaarlozen wat God had gegeven, moet hij zijn dankbaarheid vernieuwen en zich richten op wat God heeft gezegend.
i. “Water” in v. 15 staat, net als in Hooglied 5:1, voor het lessen van iemands seksuele dorst. Het bevredigen van de seksuele drift wordt vergeleken met het innemen van vast voedsel in Spreuken 30:20 en water en voedsel in Spreuken 9:17.” (Waltke)
ii. “Lust maakt het hart heet en dorstig: Daarom stuurt God de mensen naar deze bron, naar deze waterput.” (Trapp)
iii. “Wees tevreden met uw eigen vrouw; en laat de vrouw zien dat zij haar man eerbiedigt; en hem niet verleiden door onoplettendheid of onvriendelijkheid om elders te zoeken wat hij terecht mag verwachten, maar thuis niet kan vinden.” (Clarke)
b. En stromend water uit je eigen bron: Gods voorziening in seksuele behoeften wordt gevonden in het huwelijksbed, dat rein is voor Hem (Hebreeën 13:4). Het is als een zuivere, frisse bron (stromend water). Hoewel sommigen ontevreden zijn met wat God in het huwelijk voorziet, is die ontevredenheid meer een weerspiegeling van henzelf dan van hun echtgenoot.
i. Oud of modern, een overgeseksualiseerde cultuur bevordert het idee dat seksuele bevrediging vooral een lichamelijke sensatie is. Terwijl alleen een dwaas de lichamelijke genoegens van seks zou ontkennen, ziet een meer volwassen geest dat intimiteit – de open, ongehinderde openbaring, ontvangst en het delen van jezelf met een ander – ook een grote beloning is in een seksuele relatie. Wanneer seks wordt gereserveerd voor de Bijbelse grenzen van het huwelijk gedurende de jaren en decennia zegt het:
– Ik ben hier voor jou, en jij bent hier voor mij.
– Ik ben van mijn geliefde en hij is van mij.
– Ik ken jou meer dan wie dan ook en toch heb ik je lief.
– Jij kent mij meer dan wie dan ook en toch heb je mij lief.
– Onze kinderen en ons huiselijk leven zijn beschermd en veilig.
– Wij zijn geen slaven van onze seksuele verlangens; wij leven volgens principes die groter zijn dan onze seksuele impulsen.
– Wij zullen bij elkaar blijven en elkaar steunen als wij oud worden.
ii. Individueel, en vooral collectief, zijn dit voordelen die veel groter zijn dan de ervaring van een orgasme. Dit is seks met betekenis, niet alleen plezier. De wereld, het vlees, en de duivel doen een meesterlijk werk in het verkopen van de leugen aan de mensheid dat seks alleen gericht op genot groter is dan wat God belooft in gehoorzaamheid aan Zijn plan: seks met betekenis.
iii. “Strikte trouw is geen verarmend isolationisme: uit zo’n huwelijk stroomt zegen naar buiten in de personen en invloeden van een waar gezin.” (Kidner)
c. Moeten uw fonteinen in het buitenland verspreid worden: Hier verandert het beeld, en het idee is dat Salomo’s zoon zijn seksuele activiteit moet beschouwen als een voorraad leven-gevend water dat in de juiste kanalen moet worden gezet. Het is voor de bevrediging van zijn vrouw, en niet voor vreemden bij u.
i. Verschillende uitleggers benaderen dit beeld van zowel de cisterne als de fonteinen die over het buitenland verspreid zijn op verschillende manieren. Sommigen zien het als een beeld van het verwekken van kinderen buiten het huwelijk of soortgelijke ideeën. De beste benadering lijkt een tegenstelling te zijn tussen privé en openbaar. God bedoelde dat seks moet worden genoten en gevierd in de beslotenheid van het huwelijk, niet in de openbare of zelfs commerciële sfeer.
ii. Laat ze alleen van jezelf zijn: “Het jussive let them be vervolgt de vermaning om de bronnen van seksueel genot te vinden in de beslotenheid van het huwelijk, niet uit bronnen met het gewone gepeupel. De privacy van de echtelijke liefde wordt onderstreept door voor jezelf alleen.” (Waltke)
iii. “Waar het om gaat is privé versus gemeenschappelijk bezit. De beelden van een regenbak, bron of fontein worden gebruikt voor een echtgenote (zie Hooglied 4:15) omdat zij, net als water, verlangens bevredigt. Kanalen van water op straat zouden dan seksueel contact met een wellustige vrouw betekenen.” (Ross)
iv. “Salomo vergelijkt het genieten van de gehuwde liefde met het drinken van zuiver water uit een frisse bron, maar het begaan van seksuele zonde is als het drinken van vervuild water uit de goot of het riool…. Seksuele zonde begaan is deze mooie rivier in de straten en op de openbare pleinen gieten. Wat een verspilling!” (Wiersbe)
d. Verblijdt u met de vrouw van uw jeugd: Salomo zinspeelde op Gods plan voor het huwelijk, ook al volgde hij het zelf niet (1 Koningen 11:3). Gods beste voor de mensheid is dat een man in zijn jeugd een vrouw trouwt en dat hij zich de rest van zijn dagen met haar verblijdt. Levensomstandigheden betekenen dat er veel verschillende manieren zullen zijn waarop dit wordt beleefd, maar wanneer een man een vrouw trouwt in zijn jeugd, is het Gods beste dat hij zich in haar verblijdt totdat de dood hen scheidt.
i. De vermaning om u te verblijden met de vrouw van uw jeugd betekent dat er een element van keuze bij betrokken is. Er zijn tijden dat een man (of vrouw) moet kiezen om zich te verheugen in hun echtgenoot. Onze genegenheid wordt veel meer beïnvloed door waar we ze op richten dan mensen zich realiseren.
ii. Wij hebben geen verslag dat Salomo overspel pleegde, volgens de technische definitie van die zonde. Salomo’s 700 vrouwen en 300 bijwijven (1 Koningen 11:3) waren allen wettige partners. Toch bleef hij duidelijk ver achter bij Gods plan dat een man met één vrouw getrouwd moet zijn en bevrediging moet vinden in de vrouw van zijn jeugd. Salomo schreef over dit ideaal in het Hooglied van Salomo, maar hij genoot er nooit van of deed dat slechts gedurende een betrekkelijk korte tijd. Salomo’s falen op dit gebied toont aan dat als een man niet tevreden is met één vrouw – de vrouw van zijn jeugd – hij ook niet tevreden zal zijn met 1000 vrouwen. Als een man niet tevreden is met de vrouw van zijn jeugd, ligt de schuld bijna altijd bij hem en niet bij de vrouw.
iii. “Het gezond verstand zou zeggen dat zulke korte affaires met vreemden geen tijd geven voor intimiteit – daarvoor is een levenslange binding met de vrouw van iemands jeugd nodig.” (Ross)
iv. “De overspelige ziet de rivier veranderen in een riool, maar de trouwe echtgenoot ziet het water wijn worden!” (Wiersbe)
e. Laat haar borsten u te allen tijde bevredigen: Opnieuw wordt het punt gemaakt dat God een plaats heeft voorzien voor een man om zijn seksuele behoeften te bevredigen – in het huwelijk, met de vrouw van zijn jeugd. Het is gemakkelijk om te voelen dat echte seksuele bevrediging buiten het huwelijk gevonden moet worden, maar dit is een illusie en een misleiding.
i. Laat haar borsten u bevredigen: “Het woord haar borsten (daddeyha) vindt zijn oorsprong in het gebrabbel van zuigelingen…het wordt in zijn enige andere gebruik geassocieerd met erotiek (Ezechiël 23:3, 8, 21).” (Waltke)
ii. “Het is zeer belangrijk om seksueel genot in het huwelijk te zien als door God gegeven; en de geschiedenis bevestigt dat wanneer het huwelijk hoofdzakelijk wordt gezien als een zakelijke overeenkomst, niet alleen Gods overvloed verkeerd wordt begrepen, maar dat de menselijke hartstocht (vgl. vers 20) andere uitlaatkleppen zoekt.” (Kidner)
iii. “God schiep seks niet alleen voor de voortplanting, maar ook voor het genot, en Hij heeft de ‘huwelijksmuur’ niet om seks heen gezet om ons van genot te beroven, maar om het genot te vergroten en het te beschermen.” (Wiersbe)
f. En altijd verrukt zijn van haar liefde: De formulering hiervan impliceert dat er een element van keuze bij betrokken is. Wij denken gewoonlijk dat in vervoering gebracht worden door haar liefde iets is dat iemand kan overkomen uit de mystieke kracht van de liefde. Toch hebben we lief wat we kiezen om onze genegenheid op te vestigen en een echtgenoot kan ervoor kiezen om verrukt te zijn van liefde voor zijn vrouw, zelfs als hij vreest dat de liefde is afgenomen of gestorven.
i. In vervoering gebracht: “De echtgenoot moet ‘verrukt’ zijn door de liefde van zijn vrouw. Het woord shagah betekent een wankelende tred en drukt hier dus de extatische vreugde uit van een ‘geboeide’ minnaar. Het kan zelfs suggereren ‘altijd bedwelmd zijn door haar liefde’.” (Ross)
ii. De nadruk ligt op het enkelvoud, op één vrouw voor één man. Hoewel Salomo ver van dit ideaal afdwaalde (1 Koningen 11:3), onderkende hij tenminste op een bepaald moment in zijn leven de waarde ervan. “De sensuele man kan bij zijn vrouw een bevrediging vinden die geen andere vrouw hem kan geven. Het huwelijk wordt hier gezien als sterk monogaam.” (Waltke)
iii. “Ezechiëls vrouw was ‘het genot van zijn ogen’; hij genoot van haar gezelschap. Deze echtelijke vreugde is de vrucht van de liefde, die hij daarom in de volgende woorden aanbeveelt aan alle getrouwde mannen.” (
2. (20-23) Het lot van de man die overspel pleegt.
Waarom zou jij, mijn zoon, in vervoering worden gebracht door een onzedelijke vrouw,
en worden omhelsd in de armen van een verleidster?
Want de wegen van de mens zijn voor de ogen des Heren,
en Hij overpeinst al zijn wegen.
Zijn eigen ongerechtigheden verstrikken de goddeloze mens,
en hij is gevangen in de koorden van zijn zonde.
Hij zal sterven door gebrek aan onderricht,
en in de grootheid van zijn dwaasheid zal hij dwalen.
a. Waarom zou jij, mijn zoon, je laten verleiden door een onzedelijke vrouw: Salomo beschreef zojuist hoe God voorzag in de seksuele behoeften van een man in het huwelijk. Daarom heeft het geen zin voor een man om in de val van de onzedelijke vrouw te lopen. Hij moet niet in haar val lopen of haar omhelzen.
i. “Met het oog op de betere weg van echtelijke gelukzaligheid met de gezegende vrouw, is betrokkenheid met de onkuise vrouw absurd.” (Waltke)
b. Want de wegen van de mens zijn voor de ogen des Heren: Dit is een belangrijke vermaning voor iedere man die te maken heeft met de verleiding van een onzedelijke vrouw. Het is de menselijke natuur om te denken dat zo’n zonde kan worden verontschuldigd als zij nooit openbaar wordt gemaakt. Wij denken vaak dat zonde te verontschuldigen is als zij niet ontdekt wordt, en velen zijn uitzonderlijk in verleiding gebracht door wat zij denken dat een “risicoloze” gelegenheid is. Salomo herinnert ons er terecht aan dat God al onze wegen ziet, en voor Hem is geen zonde verborgen. God overdenkt al zijn wegen.
i. “Hier, zoals overal, bestaat wijsheid in het erkennen dat het menselijk leven altijd onder de observatie, en binnen het bestuur, van Jehovah is.” (Morgan)
ii. De wegen van de mens: “Gangen (King James Version), of paden (Revised Standard, Herziene Standaard Versie) (21b), zijn letterlijk de (waggon-)sporen die door voortdurend gebruik zijn gemaakt; een betere alledaagse term zou ‘gewoonten’ zijn.” (Kidner)
c. Hij is gevangen in de koorden van zijn zonde: Seksuele zonde – vooral de schending van het huwelijksverbond – is een zonde die beknelt en vernietigt. Het brengt dood, geen leven (hij zal sterven bij gebrek aan onderricht). Het is Gods zorg en mededogen dat ons Zijn instructie geeft voor ons seksueel gedrag en onze seksuele expressie.
i. In de koorden van zijn zonde: “De meeste mensen die onwettige genoegens volgen, denken dat zij deze kunnen opgeven wanneer zij willen; maar de zonde wordt herhaaldelijk gewoonte; gewoonte brengt spoedig gewoonte voort; en gewoonte neemt uiteindelijk de vorm van noodzaak aan; de man wordt gebonden met zijn eigen koorden, en wordt zo naar believen door de duivel gevangen genomen.” (Clarke)
ii. “De levenslange bezigheid van de goddeloze mens is het verdraaien van koorden van zonde. Al zijn zonden zijn als zoveel bindgaren en koorden waarvan touwen kunnen worden gemaakt. Zijn gedachten en verbeeldingen zijn zoveel ruw materiaal, en terwijl hij denkt aan het kwade, terwijl hij overtredingen beraamt, terwijl hij vunzigheid begeert, terwijl hij kwade plannen najaagt, terwijl hij met hoofd, hand en hart gretig onheil najaagt, is hij nog steeds bezig de koorden van de zonde te verdraaien, die hem later zullen binden.” (Spurgeon)
iii. “Met andere woorden, als de jongeman niet in de ban raakt van zijn vrouw, maar in de ban raakt van een vreemdeling in zondige daden, dan zullen zijn eigen ongerechtigheden hem in de ban houden; en hij zal naar de ondergang worden geleid.” (Ross)
iv. Zal sterven: “Verwijst naar de eeuwige dood in tegenstelling tot het eeuwige leven van de rechtvaardigen, niet slechts naar hetzij een vroegtijdige dood (zie v. 11) of een klinische dood.” (Waltke)
v. In de grootheid van zijn dwaasheid: “O, wat een gekken zijn het die zichzelf een kamer in die stad van parels verspelen voor een paar vuile geneugten en vleselijke genoegens!” (Trapp)