Slaapende honden liggen, maar slapende walvissen … ‘staan’ op hun staart? Dat was het tafereel dat een duiker onlangs in het Caribisch gebied zag, althans, toen de fotograaf een groep potvissen aantrof die samen lagen te slapen, met de staart naar beneden in het water.
Fotograaf Franco Banfi was aan het free diving – onderwaterduiken zonder ademhalingsapparaat – op 28 jan. 28 januari voor de kust van Dominica, een eiland in de Caribische Zee tussen Martinique en Guadalupe, toen hij zes stille potvissen zag drijven in hun rechtopstaande houding op een diepte van ongeveer 20 meter.
Onderzoekers zagen dit ongewone slaapgedrag bij potvissen voor het eerst in 2008 en beschreven het in een studie die in januari van dat jaar werd gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology. De wetenschappers in die studie ontdekten dat potvissen dommelden in deze rechtop drijvende houding gedurende ongeveer 10 tot 15 minuten per keer, en de walvissen ademde of bewoog helemaal niet tijdens hun dutjes, meldden de auteurs van de studie.
Banfi, die verschillende internationale prijzen heeft gewonnen voor zijn onderwaterfotografie, begon met het documenteren van het leven onder water in de vroege jaren tachtig, slechts een paar maanden nadat hij was begonnen met duiken, meldde Canon Europe in april.
Het vastleggen van beelden van walvissen kan vooral een uitdaging zijn, omdat de dieren zo groot zijn dat ze moeilijk te belichten zijn met stroboscooplampen, die onderwaterfotografen vaak gebruiken in donkere oceaandieptes, vertelde Banfi aan Canon Europe.
“Je moet natuurlijk licht gebruiken,” zei hij. “Je moet kijken waar de zon vandaan komt en het dier laten belichten door de zon.”
En als een fotograaf zich niet in de juiste positie bevindt om een ongrijpbaar onderwatermoment vast te leggen, blijft het onderwerp misschien niet lang genoeg hangen voor een tweede kans, voegde Banfi eraan toe.
Tootwalvissen en dolfijnen in gevangenschap vertonen heel ander slaapgedrag dan dat van de duttende potvissen; walvisachtigen in gevangenschap zijn slapend waargenomen met één hersenhelft nog actief, zodat ze in rust vrijwillig kunnen zwemmen en ademen, schreven de auteurs van de studie uit 2008.
Die wetenschappers ontdekten de slapers in het wild toen hun boot per ongeluk afdreef in een groep van zes walvissen die vlak onder het oppervlak dobberden in wateren voor de kust van Chili. De dieren waren inactief en reageerden niet, zelfs niet toen de wetenschappers hen in een boot naderden, maar alle walvissen ontwaakten snel en zwommen weg toen de boot tegen een van hen stootte en hem wakker maakte, meldden de auteurs van de studie.
Verder observaties onthulden dat de potvissen in deze slaaptoestand kwamen door eerst met hun kop naar beneden af te dalen tot een diepte die verschillende keren groter was dan die van hun lichaam, vervolgens passief met hun kop omhoog te draaien en dichter naar de oppervlakte te drijven. De bevindingen toonden aan dat potvissen over de hele wereld deze verticale slaaphouding beoefenen – maar niet vaak, ze brengen slechts ongeveer 7 procent van hun tijd slapend door, wat minder is dan enig ander zoogdier doorbrengt, volgens de studie.
Deze wetenschappers verzamelden hun gegevens vanaf het oceaanoppervlak. Banfi daarentegen legde deze en andere beelden van potvissen vast door vrij te duiken tot een diepte van 15 meter en wel 1 minuut onder water te blijven om de walvissen te fotograferen, vertelde hij aan Canon Europe.
“Voor dit soort foto’s kom je naar boven en adem je misschien drie keer en dan moet je weer naar beneden omdat je meer foto’s wilt maken,” legde Banfi uit. “Je kunt niet lang aan de oppervlakte blijven, want de situatie verandert.”
Oorspronkelijk artikel op Live Science.