Welkom bij het Diepzeedagboek: Onderwaterliefde Editie! Het onderwerp van vandaag is waarom de haaien in onze Gevaarlijke Lagune zo vreemd doen. Als je onze onderwater Shark Cam hebt bekeken, is het je misschien opgevallen dat onze zandtijgerhaaien (de grootste in de tank) er een beetje anders uitzien en zich anders gedragen. Dat komt omdat we het altijd spannende paarseizoen van de haaien hier in het Aquarium zijn begonnen! Laten we eens kijken naar het wie, wat, wanneer, waar en hoe van het paren van zandtijgerhaaien.
Het paringsgedrag van Ripley’s zandtijgerhaaien begint over het algemeen in het late voorjaar. Onze mannelijke zandtijgerhaaien verorberen voorafgaand aan het paringsseizoen veel voedsel en verliezen dan onmiddellijk hun eetlust voor een periode van vasten – soms spugen ze zelfs voedsel naar ons terug! Daarna zetten ze het gaspedaal in en zwemmen ze veel sneller en dichter bij het wateroppervlak om te “patrouilleren” naar de vrouwtjes. Je kunt agressie verwachten van andere bewoners van het aquarium en van mannetjes zandtijgerhaaien onderling, maar meestal zullen ze de andere dieren in het aquarium niet echt opeten (onze andere vissen kunnen opgelucht ademhalen). Het resultaat is dat één haai het dominante “alfa”-mannetje wordt. In tegenstelling tot de mannetjes, vertragen de vrouwelijke zandtijgerhaaien hun zwemsnelheid en verkiezen ze in de donkere grotten te blijven of dichter bij de bodem van de tentoonstelling. Patrouillerende mannetjes zullen het gebied waar de vrouwtjes zich ophouden beschermen en uiteindelijk zal het alfa mannetje alle beta mannetjes naar buiten dwingen door naar hen te happen. Meestal bijten de zandtijgerhaaien elkaar niet, maar is een snauw voldoende om de beta-mannetjes weg te jagen.
Hier ziet u de sifonzakken (A) van een van onze mannelijke zandtijgerhaaien. Deze zakken zwellen op met zeewater tijdens het paringsseizoen en helpen bij het voortstuwen van sperma door de klammers (B) tijdens de paring.
Tijdens de paring bijt de mannetjeshaai het vrouwtje rond de vinnen en de zijkant van haar lichaam in een poging haar beweging lang genoeg te vertragen zodat zijn klammers (de mannelijke voortplantingsorganen) het sperma kunnen overbrengen. De vrouwtjes zullen zich wel verzetten, maar de energetische kosten van het gevecht zijn te hoog, zodat zij zich vaak gewonnen geeft, met achterlating van oppervlakkige wonden op haar borstvinnen en buik. In de loop van het paringsseizoen paart een wijfje meestal met vele partners. Vrouwtjes hebben twee eileiders en laten drie tot vijf eieren per eileider vrij. In theorie kan elk ei door een ander mannetje worden bevrucht.
Hier wordt het vreemd! Dracht duurt acht tot negen maanden en die eieren beginnen uit te komen in het vrouwtje. Maar in plaats van de baarmoeder onmiddellijk te verlaten, zal de eerste haai die uitkomt de andere ontwikkelende eieren opeten! Dit wordt intra-uterien kannibalisme genoemd. Volgroeide vrouwtjes brengen dus slechts twee jongen per cyclus ter wereld (als ze geluk hebben), en dat is om het jaar, waardoor ze een van de laagste voortplantingspercentages van alle haaiensoorten hebben.
Hierboven ziet u enkele recente (en oudere) bijtwonden op een van onze vrouwelijke zandtijgerhaaien. De huid van een vrouwelijke haai kan tot 3x dikker zijn dan die van een mannetje om de “liefdesbeten” op te vangen.”
Het paringsgedrag en de voortplanting van zandtijgerhaaien bleven tot voor kort raadselachtig, en slechts weinig aquaria hadden succes met de voortplanting. Om dit onderwerp op te helderen, hebben wij samengewerkt met SEZARC (South-East Zoo Alliance for Reproduction and Conservation) om het paringsgedrag van onze zandtijgerhaaien te volgen en onze bevindingen aan hun database en onderzoek bij te dragen. Het einddoel is het succesvol in stand houden van de zandtijgerhaaienpopulaties in de menselijke zorg en het vergroten van de aantallen in het wild door kunstmatige inseminatie. Hoewel we de afgelopen jaren veel succesvolle paringen hebben gehad (een goed teken dat onze haaien gelukkig en gezond zijn), hebben we nog geen succesvolle zwangerschap gehad. Misschien wordt 2020 het jaar!