Thomas Gass, een tandarts in Californië, heeft de vloek overleefd – twee keer. De vloek? Gass is een homoseksuele man wiens enige seksuele aantrekkingskracht uitgaat naar mannen die aanzienlijk ouder zijn dan hijzelf.
Gass verloor zijn eerste partner, die 28 jaar ouder was dan hijzelf, door de langzaam aftakelende gevolgen van de ziekte van Lou Gehrig nadat ze 13 jaar samen waren geweest. Nadat hij van zijn verdriet was bekomen, vond hij opnieuw liefde bij een man die 18 jaar ouder was, maar hij leed opnieuw een tragisch verlies toen zijn tweede partner stierf aan alvleesklierkanker nadat ze 17 jaar samen waren geweest. Gass is nog steeds een relatief jonge man en zou zich kunnen afvragen of hij het risico moet nemen om weer van een oudere man te gaan houden. Voor hem is de keuze echter tussen een oudere man of helemaal geen man. Gass en zijn vrienden – die allemaal een oudere levenspartner hebben verloren – hebben hun blijvende seksuele aantrekkingskracht bestempeld als “de vloek van het aangetrokken zijn tot oudere mannen.”
Ik begon relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht met leeftijdsverschillen te bestuderen toen ik onderzoek deed voor mijn boek, Finally Out: Letting Go of Living Straight. Gass en ik begonnen te corresponderen nadat hij en zijn vrienden mijn essay, “Leeftijd als een Factor in Seksuele Oriëntatie en Aantrekkingskracht”, hadden gelezen en besproken. Hij schreef dat in hun discussie enkele gemeenschappelijke thema’s naar voren kwamen:
1. De jongere mannen hebben meer belangstelling voor sport dan hun partners en hun homoseksuele leeftijdsgenoten die zich aangetrokken voelen tot mannen van hun eigen leeftijd.
2. De jongere mannen hebben de neiging mannelijker te zijn dan hun homoseksuele leeftijdsgenoten die zich aangetrokken voelen tot mannen van hun eigen leeftijd.
3. De jongere mannen geven de voorkeur aan oudere mannen met endomorfe lichamen (buikvet, sterke botten, en stevige dijen).
Hoewel deze observaties puur anekdotisch en subjectief zijn, resoneerden de opmerkingen met enkele van mijn eigen observaties. Ik zou er nog een aan willen toevoegen:
4. De jongere man heeft een hoge behoefte om anderen te behagen.
Een jongeman zei eens tegen me: “Ik hou van mannen met afgeronde hoeken; ze hebben al hun scherpe kantjes er afgesleten.” Het trof me als waar, zowel letterlijk als metaforisch. Een andere jongere man merkte op: “Ik hou van een man met een buikje, zodat ik mijn hoofd ergens kan leggen.” Dit komt overeen met de fascinatie die veel heteroseksuele mannen hebben voor vrouwenborsten. De jongere mannen die ik interviewde leken zich aangetrokken te voelen tot mannen die bevrijd waren van de tirannie van testosteron en die zich meer aangetrokken voelden tot wijsheid, stabiliteit, toewijding, ervaring en rijpheid.
Gass zei verder dat deze relaties vaak verkeerd worden begrepen, misschien vooral door de LGBTQ-gemeenschap. Hij schreef: “Ik heb meer moeite om mijn aantrekkingskracht voor oudere homomannen aan mijn homovrienden uit te leggen dan aan mijn heterovrienden. Het is moeilijk uit te leggen als je het zelf niet begrijpt.
Wat definieert “leeftijdsverschil in relaties”? Een oude vuistregel van onbekende oorsprong schrijft voor: “Ga nooit uit met iemand die minder is dan de helft van je leeftijd plus zeven.” Niemand heeft betrouwbare statistieken verzameld, maar leeftijdsongelijkheid lijkt vaker voor te komen in homoseksuele relaties dan in heteroseksuele.
In 2016 publiceerde de New York Times een opiniestuk van voormalig senator Harris Wofford uit Pennsylvania, die op 90-jarige leeftijd van plan was te trouwen met Matthew Charlton, zijn 40-jarige minnaar, met wie hij al 15 jaar samen was. Senator Wofford was bijna een halve eeuw getrouwd geweest met zijn vrouw Clare, die stierf toen ze beiden bijna 70 waren. Wofford schreef over Matthew: “Voor sommigen is onze band volkomen natuurlijk, voor anderen komt het als een vreemde verrassing,” en deze spanning wordt weerspiegeld in de commentaren die over het essay zijn geplaatst. Het meest voorkomende sentiment was “OMG,” met een lopend thema van “There’s no fool like an old fool.”
Hoewel een leeftijdsverschil van 50 jaar een uitschieter is, hebben andere bekende mei-decemberkoppels de aandacht van het publiek getrokken: wijlen neuroloog en auteur Oliver Sacks, M.D., en schrijver Bill Hayes (leeftijdsverschil van 27 jaar), de Brits-Amerikaanse schrijver Christopher Isherwood en Don Bachardy (leeftijdsverschil van 30 jaar), en de Britse acteur Stephen Fry en Elliot Spencer (leeftijdsverschil van 30 jaar). Er worden verschillende denigrerende etiketten gebruikt om dergelijke koppels te beschrijven: suikeroom, goudzoeker, trofee-echtgenoot, of boy-toy. Maar in het geval van een beroemdheid, de tabloid krantenkoppen deze labels kunnen worden gebruikt op sensationalistische manieren, of zelfs meer virulent homofobe namen als pedofiel en roofzuchtige pervert.
Hoewel atypisch, zijn deze relaties abnormaal? Senator Wofford schreef dat hoewel sommige mensen sceptisch zijn over zijn relatie, “de meesten al snel de kracht van onze gevoelens en onze toewijding aan elkaar zien.”
Voor de jongere partner is een kenmerk van “de vloek” dat deze relaties vaak te vroeg eindigen. In veel gevallen gaat de relatie gepaard met toegewijde zorg, zoals zo aangrijpend wordt beschreven in “In Sickness and in Health: A Couple’s Final Journey”, een met de Pulitzer-prijs bekroond verhaal over de zorg van Chris MacLellan voor zijn partner, Richard Schiffer (26 jaar verschil,) die langzaam stierf aan slokdarmkanker. Hoewel een commentaar op het essay van senator Wofford over de jongere partner zei: “Hij koos voor voogdijwerk met een oudere burger,” zetten veel van deze jongere mannen hun eigen leven opzij om zwaar geïnvesteerde verzorgers te worden waar heteroseksuele stellen alleen maar jaloers op kunnen zijn.
Een ander deel van de vloek is echter het vooroordeel en onbegrip waarmee deze stellen te maken krijgen, die vaak hun grootste kritiek krijgen van leden van hun eigen LGBTQ-gemeenschap. (Zelfs de oudere partner kan aanvankelijk twijfelen aan de ernst van de belangstelling van de jongere man). Volgens Gass is de meest vermoeiende rationalisatie dat “de enige logische verklaring geld is.” Of minder subtiel: “Is het romantiek of adoptie?” Opmerkingen over geld staan vaak centraal – bijvoorbeeld een manier om onbelast vermogen te erven of de noodzaak van goede huwelijkse voorwaarden in het belang van de kinderen. In feite zijn veel jongere mannen echter onafhankelijker en financieel zekerder dan hun oudere partners, en zij storen zich aan de implicaties die hun beweegredenen omringen. Een ander deel van de vloek is dat deze relaties eindeloos worden geanalyseerd op “vaderkwesties.”
De oudere man, vooral als hij eerder in een heteroseksueel huwelijk zat en op latere leeftijd uit de kast kwam, is geneigd te horen: “Je moet vele jaren hebben doorgebracht met cruisen en mannen oppikken achter de rug van je vrouw om,” of “Je kon onmogelijk seksueel van je vrouw hebben gehouden.” Hoewel dit voor sommigen waar is, is het zeker niet voor iedereen waar. Wanneer de oudere man kinderen heeft – soms ouder dan zijn partner – twijfelen velen er ten onrechte aan of het koppel wel door de familieleden zal worden aanvaard, en voorspellen ze familieruzies op een onthutsend niveau.
Een ander vaak voorkomend kenmerk van de vloek is de overtuiging dat de relatie niet op passie kan berusten, dat de enige oude mannen die aan seks denken “vieze oude mannen” zijn. Een jonge homo vroeg me ooit: “Waarom ben je op je 40e uit de kast gekomen? Je bent te oud voor seks.” In feite kunnen de meeste mannen tot ver in hun leven seksueel actief blijven, hoewel het seksueel functioneren van mannen met de tijd verandert. Maar deze homokoppels kunnen veel seksueel actiever zijn dan veel koppels van hetzelfde geslacht.
Sommigen gaan ervan uit dat ontrouw een gegeven is omdat hun seksuele belangen niet gelijk kunnen zijn-alsof heterokoppels altijd evenredig uitgebalanceerde seksuele belangen hebben. Er is gesuggereerd dat bevredigende seks niet kan plaatsvinden zonder natte kussen en zwellende organen, wat homoseksuele seksualiteit reduceert tot niets meer dan seks, en het impliceert dat oudere mannen niet in staat zijn om erecties te hebben. Maar seks die zowel emotionele als lichamelijke intimiteit kent en die in langzame tijd tot uiting komt, kan veel bevredigender zijn. Er bestaat geen leeftijdsgrens voor opwindende, interessante en bevredigende seks.
Een steeds terugkerende vraag blijft: “Hoe kan een man een wederzijds bevredigend seksleven hebben met een vrouw en dan plotseling onthullen dat hij homo is? Is dit niet in tegenspraak met het idee dat homo’s ‘zo geboren’ worden?” Het kan verwarrend zijn, zelfs voor degenen onder ons die het hebben meegemaakt, maar de geest heeft een krachtig vermogen om niet te zien wat het niet wil of niet klaar is om waar te nemen. Ik geloof niet dat we een keuze hebben over onze seksuele aantrekkingskracht, maar homoseksuele mannen en vrouwen – net als elke heteroseksuele persoon – hebben een keuze over hoe ze reageren op seksueel verlangen. Gedrag en identiteit zijn niet hetzelfde; ze zijn niet consistent van persoon tot persoon of soms zelfs binnen hetzelfde individu.
Hoe we onze seksualiteit uiten hangt af van vele variabelen, waaronder socialisatie, cultuur, religie, geografie, en psychologische gezondheid. Seksualiteit is waarschijnlijk meer vloeibaar dan ooit gedacht. Zeggen “ik ben homo” is een verklaring dat onze aantrekkingskracht, ons gedrag en onze zelf-identiteit in overeenstemming zijn, en wanneer dat gebeurt – als het ooit gebeurt – suggereert het een bereidheid om onze seksualiteit te verkondigen ongeacht de consequenties. Het zegt: “Ik hoor ergens bij, en ik ben niet alleen.”
We weten niet veel over de oorsprong van seksuele aantrekking, maar wat we nu pas beginnen te begrijpen is dat voor sommige jonge mannen aantrekkingskracht tot oudere mannen een constant onderdeel is van hun seksuele aantrekkingsmatrix, en dat die over het algemeen onveranderd blijft, ongeacht hun leeftijd.1 Waar we zeker van kunnen zijn is dat het beschouwen van geld als de basis van deze relaties of het ontkennen dat ze een erotische dimensie kunnen hebben, de mensen die erbij betrokken zijn degradeert. Dergelijke opvattingen zijn gebaseerd op stereotypen. Seksuele aantrekking is niet rationeel, en het zoeken naar rationele verklaringen ervoor vermindert het mysterie en de opwinding van het liefhebben van een ander.