Candida is een schimmel, waarvan de meest voorkomende soort, albicans, gewoonlijk in kleine concentraties in de mondholte, darmen, huid en genitale slijmvliezen leeft zonder enige verstoring te veroorzaken, in constant evenwicht met de andere gastmicro-organismen van ons organisme.
In de vagina vormt hij samen met andere (talrijkere) bacteriën, in het bijzonder Bacillus Doderlein, het zogenaamde ‘vaginale ecosysteem’. Het juiste evenwicht tussen de verschillende bestanddelen zorgt voor het behoud van een normale pH (tussen 3,8 en 4,5) en een goede smering van de vagina. Verandering van de vaginale pH-waarde (stijging of daling van de normale waarden), door het evenwicht van dit ecosysteem te verstoren, bevordert de verspreiding van ziekteverwekkende kiemen.
Hoe candida vulvovaginitis zich ontwikkelt
De ontwikkeling van candida vindt een uitstekende voedingsbodem in zure milieus zoals de vaginale, waar fermentatieve verschijnselen de overhand hebben.
Er zijn een aantal predisponerende omstandigheden geïdentificeerd die, door verandering van het ecosysteem, de ontwikkeling en het verschijnen van de typische symptomen van infectie bevorderen:
- sommige fysiologische veranderingen waarbij er een toename is van oestrogeen (premenstruele fasen, zwangerschap, hormoonvervangingstherapie in de post-menopauze). Oestrogeen speelt een sleutelrol in de ontwikkeling van candida omdat het verantwoordelijk is voor de toename van vaginaal glycogeen, een suiker die belangrijk is voor het metabolisme van candida.
- Metabole ziekten (zoals diabetes), diëten met veel suiker, bepaalde medicijnen (zoals cortisone en antibiotica) die de vaginale bacteriële flora direct veranderen.
- Persoonlijke gewoonten kunnen heel vaak het vaginale ecosysteem veranderen: misbruik van de voeding, voeding rijk aan gisten (pizza, brood, koekjes, crackers, zuurdesem) en suikers (wijn en sterke drank); verandering van eetgewoonten, lichamelijke inspanning (veel fietsen of motorrijden), reizen, bijzondere stresssituaties en, tenslotte, een individuele genetische aanleg.
Is Candida seksueel overdraagbaar?
Hoewel sommige auteurs en talrijke websites een belangrijke rol toeschrijven aan geslachtsgemeenschap bij de overdracht van de ziekte, wordt Candida niet beschouwd als een seksueel overdraagbare infectie. Het optreden ervan houdt, zoals reeds gezegd, verband met endogene factoren die de pH en het evenwicht van de vaginale bacteriële flora veranderen. Soms kan het echter worden overgedragen op de mannelijke partner, die last krijgt van roodheid, glanzende roodachtige vlekken op de eikel en voorhuid, branderigheid, jeuk en soms pijn in het ontstoken gebied.
Hoe herkent u de symptomen van candida
De belangrijkste en meest kenmerkende symptomen zijn:
- Intense en soms onbedwingbare jeuk
- Vaginale afscheiding die wit is en lijkt op kwark of gestremde melk, maar niet slecht ruikt.
Er is roodheid en zwelling en soms zijn er schaafwonden door het krabben. Ook de urinewegen kunnen zijn aangetast, met pijn en branderigheid bij het plassen.
Bij duidelijk herkenbare symptomen (vooral bij vrouwen die al eerder last hebben gehad van candida vaginitis) zijn enkele eerste voorzorgsmaatregelen raadzaam om de klachten te verlichten in afwachting van medisch advies.
Gedragsadvies en therapie
Een van de gemakkelijkst te vinden en een van de meest doeltreffende middelen is natriumbicarbonaat verdund in warm water (een eetlepel in een kwart liter) dat kan worden toegepast in de vorm van een uitwendige lavage of vaginale irrigatie met een klysma perette. Sommige in de handel verkrijgbare antischimmel douches zijn ook effectief.
De apotheker kan een antischimmel vaginale crème aanbevelen die alleen uitwendig op het deel moet worden aangebracht, waardoor de mogelijkheid, in geval van een onzekere diagnose, dat de arts later monsters van de vagina neemt, niet in gevaar komt.
De voeding is ook zeer belangrijk om de genezing te bespoedigen. Daarom is het raadzaam overmatige consumptie van koolhydraten, suikers en voedingsmiddelen die bijzonder rijk zijn aan gist te vermijden, omdat deze voedingsmiddelen gistfermentatie en candida groei bevorderen.
Goede voedingsregels tegen de schimmel zijn ook het vermijden van snoep, chocolade, alcohol, suikerhoudende dranken, brood en pizza, terwijl men meer eiwitrijke voedingsmiddelen eet, zoals eieren, vlees en vis. Andere gezonde voedingsmiddelen zoals groenten, vooral spinazie, broccoli en asperges worden ook aanbevolen.
Zeer vaak, zodra de oorzaken zijn verdwenen en het evenwicht van het ecosysteem is hersteld, geneest de candida spontaan, zodat deze bescheiden remedies voldoende kunnen zijn. Het is echter raadzaam uw arts te raadplegen, die u een eventuele farmacologische therapie kan aanbevelen, meestal op basis van antischimmelcrèmes of eicellen, of een orale antischimmeltherapie.
Recidiverende Candida vulvovaginitis
Candida vulvovaginitis is, na bacteriële vaginose, de meest voorkomende vulvo-vaginale infectie. Geschat wordt dat ongeveer 70-75% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd ten minste eenmaal in hun leven te maken krijgt met een acute candida-episode en dat 30-40% in de daaropvolgende maanden een terugval krijgt. Het kan vele maanden na de eerste episode optreden en mogelijk niet meer terugkomen in een mensenleven. 5-10% van de patiënten ontwikkelt echter een recidiverende vorm.
Recidiverende vulvovaginitis wordt gedefinieerd als vulvovaginitis die met een frequentie van ten minste 4 episoden per jaar optreedt. Dergelijke recidiverende vormen zijn bijzonder moeilijk te beheersen.
Een langdurige preventie (ten minste zes maanden) met antimycotica, oraal of in eicellen die cyclisch worden ingenomen, is noodzakelijk. Medicatie is echter niet voldoende: bekende risicofactoren zoals diabetes mellitus, orale anticonceptie, slechte hygiëne, ongeschikte kleding (strakke broeken, jeans, panty’s, inlegkruisjes, enz.), veelvuldig fietsen en motorrijden moeten worden opgespoord en gecorrigeerd. Om het perifere insulinegebruik te verbeteren, moet een dieet worden gevolgd dat weinig suiker en gist bevat, waarbij het gebruik van fructosehoudende voedingsmiddelen en honing wordt beperkt en dagelijks een uur aërobe activiteit wordt beoefend.
Vulvar vestibulitis, ook wel “provoked vestibulodynia” genoemd, kan het gevolg zijn van herhaalde ontsteking, die gekenmerkt wordt door pijn bij het vrijen en een aanhoudend branderig gevoel, dat kan verergeren en chronisch kan worden tot het onafhankelijk wordt van het vrijen en de hele vulva aantast (vulvodynia). Vulvodynie kan lange tijd aanhouden, zelfs als er geen Candida-infectie is.
.