Hoe gelukkig is het lot van de onschuldige vestaal!
De wereld vergeten, door de wereld vergeten.
Eternal sunshine of the spotless mind!
Elke gebed’r aanvaard, en elke wens opgegeven
– Alexander Pope, Eloisa aan Abelard
Charlie Kaufman, de scenarioschrijver van Eternal Sunshine of the Spotless Mind, is een beetje geobsedeerd door de dichotomie tussen het leven ongegeneerd omhelzen en het op een sceptische en veilige afstand houden. Hij splitste letterlijk zijn persoonlijkheid op de pagina voor zijn script van Adaptation., waar Nicholas Cage zowel Charlie (de scepticus) als Donald (de omhelzer) speelt.)
Een van zijn belangrijkste stellingen is de vraag of het mogelijk is om echte verbindingen met andere mensen te maken, en met dat doel is een van zijn bugabears het verhaal van de 12e-eeuwse filosofieleraar Pierre Abelard en zijn pupil Heloise.
De korte versie: Abelard onderwees Heloise en ze werden verliefd. Heloise’s familie kwam erachter en liet Abelard castreren. Abelard trok zich terug in een klooster en overtuigde Heloise om in een abdij te gaan wonen. Vervolgens bespraken zij in een reeks brieven de aard van hun liefde.
Kaufman verwijst voor het eerst naar hun verhaal als de poppenkast van Craig Schwarz in Being John Malkovich. Craig’s zoektocht naar zinvolheid klinkt door in hun eigen geschriften, en net als Abelard’s neiging om zijn kloosterlijke levensstijl aan Heloise te verkopen als meer spiritueel en intellectueel lonend dan hun vorige relatie, voelt Craig zich comfortabeler en gelukkiger met zijn “leven van de geest” (in Craig’s geval, enigszins letterlijk.Abelard vertegenwoordigt iets dat verwant is aan nihilisme, een ontkenning van plezier, en een terugtrekking in zichzelf.
Eternal Sunshine of the Spotless Mind breidt dit idee op een andere, maar even interessante manier uit: door ons te vragen de balans op te maken van onze herinneringen en ons verleden. In de brieven van Eloise vertelt ze dat ze in haar dromen nog steeds de aanraking van Abelard voelt en dat zijn aanwezigheid haar erg opwindt. Ze voelt zich schuldig over deze dromen, en in Pope’s gedicht merkt ze op dat alleen een leven zonder spijt het geluk kan bereiken.
Pope’s regels zijn krachtig omdat ze (net als de film) een hopeloze fantasie zijn. De film gaat nog een stap verder – zelfs in zijn fantasiewereld waar je herinneringen blijkbaar met succes kunnen worden gewist, bestaan ze nog steeds in anderen om je te achtervolgen; er is gewoon geen ontkomen aan. Dus in de film heb je meerdere mensen die echte connecties die ze hadden uitwissen; zich terugtrekken in zichzelf; vechten tegen die driften; en zich uiteindelijk neerleggen bij een wereld die gewoon niet vergeet.
De titel van de film is een belofte, en een wens, en een leugen, alles in één.