Photo © iStock.com/Esebene
We zien “R.I.P.” tegenwoordig vaak in overlijdensadvertenties, op sociale media en tijdens Halloween, wanneer deze drie letters op talloze decoratieve grafstenen, speelgoed, snoepjes en andere feestartikelen staan. Maar ondanks de bekendheid betekende deze term oorspronkelijk iets heel anders dan je zou denken. Hier volgt de betekenis en oorsprong van het acroniem R.I.P. en waarom we het gebruiken op grafstenen en grafmarkeringen.
De betekenis van “R.I.P.”
Als men het vandaag vraagt, zouden de meeste mensen waarschijnlijk zeggen dat het acroniem “R.I.P.” staat voor “Rust in vrede” en dat het verwijst naar het lichaam/lijk van de overledene. Dit is immers de gebruikelijke Engelse vertaling van de oorspronkelijke Latijnse uitdrukking requiescat in pace – die toevallig uit drie woorden bestaat, en allemaal in dezelfde volgorde als het acroniem R.I.P.
Hoewel het Latijnse woord “pace” inderdaad is afgeleid van het Latijnse woord voor “vrede” (pax), betekent de term “requiescat” in feite niet “rust”. In het oorspronkelijke Latijn verwees het eigenlijk naar een “gebed aangeboden voor de rust van de doden” dat letterlijk uitdrukte: “Moge hij beginnen te rusten in vrede.”
Bovendien, in tegenstelling tot onze moderne lichaamsgerichte interpretatie van R.I.P., had de hoop dat de overledene in vrede zou rusten na zijn of haar dood oorspronkelijk betrekking op zijn of haar ziel, niet op het fysieke lichaam. Talrijke religieuze tradities, zoals het christendom, het jodendom en de islam, belijden een geloof in een leven na de dood, d.w.z, dat de dood niet het einde van het menselijk bestaan is, maar dat de ziel het lichaam overleeft op een andere plaats en/of in een andere vorm, zoals in de hemel of de hel, door reïncarnatie, of in afwachting van de wederopstanding.
Dus was de oorspronkelijke Latijnse uitdrukking “requiescat in pace” eigenlijk het gebed zelf, aangeboden aan een hogere geestelijke macht, als uitdrukking van de hoop dat de ziel van de overledene vrede/comfort zou vinden volgens de religieuze/spirituele overtuigingen die van belang waren.
Met andere woorden, “requiescat in pace” of “R.I.P.” was oorspronkelijk geen seculiere verklaring dat een overleden persoon nu vrede zou vinden in de dood (zoals vandaag de dag wordt gebruikt), maar diende in feite als een smeekbede aan God/een hogere macht dat, naar de mening/hoop van de overlevende, de ziel van de overledene de vrede en het comfort verdiende die het hiernamaals bood.
De geschiedenis van “R.I.P.”
Vóór ongeveer 600-799 na Chr. kwamen inscripties en grafschriften op graven niet voor met “requiescat in pace” of het acroniem “R.I.P.,”ondanks een ouder bestaand religieus concept “dat de gelovigen geacht werden in een vredeslaap te gaan, dat wil zeggen naar de hemel zodra zij dood waren.”
In de jaren 1700 echter, en waarschijnlijk als gevolg van het gebruik van de oorspronkelijke Latijnse uitdrukking “requiescat in pace” tijdens rooms-katholieke begrafenisrituelen, begonnen zowel deze woorden als hun afkorting op te duiken op grafstenen en monumenten van begraafplaatsen.
Na verloop van tijd kwamen “requiescat in pace” en “R.I.P.” vaker voor op grafstenen naarmate aanhangers van andere religies ze overnamen. Geleidelijk aan, onder invloed van religieuze, culturele en maatschappelijke verschuivingen, ging de oorspronkelijke bedoeling van deze woorden als een gebed, en hun verbinding met de ziel in plaats van het lichaam, verloren.