Een zonnewijzer is een apparaat om de tijd af te lezen. Het heeft een omhoogstekend deel, een gnomon genaamd, dat een schaduw werpt. De gnomon staat op een plat vlak waarop twaalf uren van de dag zijn aangegeven. Je kunt de tijd aflezen door te kijken waar de schaduw op de uurpunten valt.
De eerste zonnewijzers werden schaduwklokken genoemd. Ze werden 3000 jaar geleden al door de Babyloniërs gebruikt. Een schaduwklok wordt gemaakt door een rechtopstaande stok in de grond te plaatsen en de plaats waar de schaduw valt te markeren met een steen. Elk uur wordt de positie van de schaduw genoteerd en met een steen gemarkeerd. Een halve cirkel van stenen kan worden opgesteld om elk uur van zonlicht aan te geven en elke dag te gebruiken om het verstrijken van de tijd te meten.
De lengte van de schaduw en de richting veranderen ook met de tijd. De Egyptenaren gebruikten dit feit om de tijd te meten met een zonnebalk. Dit instrument was gemaakt van een lang stuk hout met aan één kant een blok hout. Wanneer de zonnebalk naar de zon werd gehouden, kon de lengte van de schaduw van het blok op het lange stuk hout worden gemeten om het verstrijken van de uren te registreren.