Moeders van alle soorten staan voor de uitdaging hun jongen groot te brengen. Toen ik afgelopen juli in Katmai National Park naar moeder Bruine Beren in Alaska keek (ook wel “Coastal Grizzly Bears” genoemd – Ursus arctos alascensis), werd me dit nog eens duidelijk. Vrouwelijke grizzlyberen brengen geen jongen groot tot ze minstens 5 jaar oud zijn en dan krijgen ze nog maar eens in de drie jaar jongen, ongeveer 2-3 jongen. De voortplantingssnelheid van grizzlyberen is de laagste van alle zoogdieren in Noord-Amerika. Moeders compenseren dit door zeer alert en agressief te zijn bij het verdedigen van hun welpen. Ik heb dit van dichtbij meegemaakt in het Katmai National Park & Preserve.
Mijn oorspronkelijke plannen voor berenfotografie deze zomer waren om begin juli volwassen beren in Katmai National Park te fotograferen en daarna naar Lake Clark National Park te gaan om berenwelpen te fotograferen. Lake Clark heeft een goede reputatie als een plek om jonge beren met hun moeders te zien. Gelukkig kon ik dit jaar in Katmai National Park veel verschillende zeugen met welpen fotograferen. Er waren zoveel welpen in Katmai dat ik mijn trip met het float vliegtuig naar Lake Clark National Park heb afgezegd en een maand in Katmai ben gebleven.
Mijn eerste ontmoeting was met een moeder en vier voorjaarswelpen (welpen die in hetzelfde jaar geboren zijn, worden “voorjaarswelpen” genoemd). Ze was prachtig met haar gouden vacht en haar grote ronde platte gezicht. Ze was zelfverzekerd en toch kon ik zien dat ze veel op haar bordje had met vier jonge welpen. Ze moest genoeg voedsel vinden om vier kleintjes te voeden, en ze tegelijkertijd beschermen tegen roofdieren. Als moeder van vier welpen moest ze elke dag genoeg voedsel tot zich nemen om haar welpen te voeden met 4 kwart liter melk per dag.
Ze stond hoog in de rivier op zoek naar zalm terwijl haar welpen huilden en kreunden vanuit de dekking van hoog gras op een klein eiland. Moeder keek naar hen en slaakte een “huff-huff” kreet. Het leek alsof ze hen vertelde dat ze stil moesten zijn. Het was in hun eigen belang om zich stil te verbergen. Volwassen mannelijke beren (“beren”) in het gebied konden de welpen gemakkelijk doden. Mannelijke grizzlyberen doden welpen zodat ze weer kunnen paren met het vrouwtje. Ik kon het niet helpen bij mezelf te denken, “wat een klootzakken zijn die mannelijke beren!”. Hier was de moederbeer alleen en probeerde haar gezin te voeden, en de mannetjes waren een van de grootste bedreigingen voor haar en de welpen. Moeder Natuur heeft dit gedrag eeuwenlang laten overheersen. Misschien als een zelfbeperkend mechanisme om de bevolkingsdichtheid in toom te houden.
De aanwezige berendeskundigen bij Katmai benadrukten dat niet al haar welpen het eerste jaar zouden halen. Bijna de helft van de Grizzlybeerjongen sterft in hun eerste jaar door predatie en verhongering.
Haar voorjaarsjongen waren klein. Net als “Teddyberen” werden ze door moeder in de schaduw gesteld. Zij was niet de enige moederbeer die druk bezig was met het voeden van de kleine voorjaarsjongen langs de Brooks Rivier en het Naknek Meer in Katmai. Er was een andere zeug met drie voorjaarsjongen, en een andere met een enkel voorjaarsjong. Andere moeders leerden hun jaarling welpen (geboren in de vorige lente) hoe ze op zalm moesten vissen.
Deze families bleven meestal stroomafwaarts ongeveer een mijl van de beroemde Brooks Falls waar het paaiende zalmverkeer zich opstapelt. Dominante mannetjesberen vechten om de beste visstekken om de zalm te vangen als die stroomopwaarts over de watervallen springt. Beren zijn het grootste deel van het jaar asociaal. Wanneer de sockeye zalm stroomt, worden ze gedwongen om bij elkaar in de buurt te zijn in de zalmstromen. Er zijn vaak gevechten tussen de beren, vooral om de beste visplekken.
De zalm bewoog zich in golven stroomopwaarts. Soms waren er zoveel zalmen dat ik de beren een zalm zag vangen, een snelle hap nemen, hem opzij leggen, dan een andere vangen, en nog een. Op andere momenten bewoog er maar heel weinig zalm stroomopwaarts. Deze perioden van rust vielen samen met de perioden van commerciële kieuwnetvisserij in Bristol Bay. Op deze momenten waren de beren chagrijnig en raakten regelmatig in gevecht.
Een moederbeer met een enkel voorjaarshalf, die moeite had om stroomafwaarts zalm te vangen, trok de stoute schoenen aan en naderde de Brooks Falls. Dit leek een fatale vergissing.
Beergevecht bij Brooks Falls.
Toen de moeder met haar welp voor het eerst de watervallen naderde, verliet een enorm mannetje zijn visplek in de “jacuzzi” poel en begon overvloedig te urineren, terwijl hij de rivier uit zwalkte en de grasheuvel opliep in de richting van de moeder en welp. De moederbeer weerde hem af terwijl haar welp snel naar de top van een spar klom. Spoedig daarna klom ook zij in de boom om aan het reusachtige mannetje te ontsnappen. De blik van angst en wanhoop op haar gezicht was ontnuchterend. We wilden niet meer kijken. Ik begon me misselijk te voelen toen ik naar de aanval keek. Terwijl ik toekeek hoe de bruine beer van 60 kilo in de boom klom, vroeg ik me af of de boom in tweeën zou breken.
Mama beer en haar jong bleven nog een paar uur in de boom zitten, zelfs nadat het agressieve mannetje terug was gegaan naar zijn plek in de rivier. We wilden allemaal dat de moeder het gebied zou verlaten. Helaas, nadat zij en haar welp naar beneden waren geklommen, gingen ze direct naar de watervallen, vol met mannetjesberen, om te vissen! De angst steeg toen we een nieuwe poging van een mannetje verwachtten om de kleine welp te doden.
Deze moederbeer was echter niet bang. Ze straalde vertrouwen en vastberadenheid uit toen ze begon te vissen in de poelen net onder de watervallen. Een andere mannelijke beer naderde haar met de verraderlijke branie van de grote beren. Nu was de kleine welp zichtbaar aan het trillen van angst. Het leek bijna alsof hij zei “Mam!! Laten we hier nu weggaan…”. Het jong verstopte zich achter zijn moeder. De mannelijke beer naderde. Hoewel ik niet wilde meemaken hoe een welp werd gedood, richtte ik mijn camera op de beren en maakte me klaar voor een bloedbad.
Hieronder de opeenvolging van de gemaakte beelden.
De aanvallende mannetjesbeer nadert supermoeder en haar lentebeer.
Als de mannetjesbeer aanvalt laat de kleine welp een brul horen en slaat naar het mannetje om zijn moeder te helpen. Het aanvallende mannetje is op de voorgrond.
Moeder beschermt de welp tegen het aanvallende mannetje terwijl het mannetje in haar nek bijt.
Beerwelp kijkt toe hoe zijn dappere moeder vecht tegen de aanvallende mannetjesbeer.
Moeder heeft deze keer gewonnen! Berenwelp verstopt zich achter zijn dappere moeder.
Moeder en het lentebwelpje hebben het deze keer kunnen overleven. Het was hun tweede gevecht van de avond. Na dit gevecht hield het versteende welpje één pootje aan zijn moeder vast toen zij weer de rivier op ging om te vissen. De kleine beer was terecht bang van alle mannelijke beren in het gebied. Ik hoopte echt dat moeder stroomafwaarts zou gaan, waar alle andere moeders en welpen visten, weg van de mannetjes. In plaats daarvan waadde ze onverschrokken terug de rivier in.
Moeder gaat weer vissen tussen de mannetjesberen bij de watervallen terwijl het jong angstig toekijkt.
De moeder viste terwijl het jong zich onder haar verborg. Ik heb haar een paar uur zien vissen. Ze had echter niet veel geluk. De zalmstroom stroomopwaarts was traag en de beren waren chagrijnig. Er braken veel gevechten uit. Ik verliet de rivier om 10 uur ’s avonds in de hoop dat de moeder en haar welp de nacht zouden overleven.
Moeder vist op zalm terwijl haar welp onzichtbaar onder haar probeert te blijven.
De volgende ochtend vroeg zaten moeder beer en welp weer boven in dezelfde boom. Waarschijnlijk heeft ze ’s nachts nog een aanvallend mannetje ontmoet, of misschien sliep ze daarboven als verdedigingsmaatregel.
Op enig moment in die nacht nam de stroom zalm toe en de beren propten zich zo vol dat velen met volle buiken in het bos lagen te slapen. Ik hoopte dat de moeder en de welp zich ook tegoed konden doen aan de zalm.
Bijna 50% van de berenwelpen sterft het eerste jaar. Het gaat niet zo goed met de grizzlybeer als geheel. Verlies van habitat door het binnendringen van de mens in hun wilde land is de grootste bedreiging. Uit onderzoek blijkt dat grizzlyberen een enorm gebied nodig hebben dat niet door de mens wordt verstoord. De jacht op vrouwelijke beren blijkt een andere belangrijke bedreiging voor hun voortbestaan te zijn. In sommige gebieden betekent het verlies van de weinige overgebleven vrouwtjes het einde van de lokale populatie. Het aantal grizzlyberen in de onderste 48 staten (Montana, Wyoming, Washington, en Idaho) neemt af. De ontwikkeling van nieuwe wegen in beboste gebieden heeft een negatieve invloed op deze grote beren.
Hoe meer mensen de grizzlybeer kunnen waarderen en respecteren, hoe beter het voor hen zal zijn, en voor toekomstige generaties mensen. Angst voor de beren domineert echter de kijk van mensen op de grizzlybeer. De Grizzly Bear Study in Yellowstone beschrijft de jagers die bang zijn voor de beren, en ze uiteindelijk doden uit “zelfverdediging” als “watjes in het bos”. Zo denk ik er ook over. Ik ontmoet veel watjes die nog nooit een beer in het wild hebben gezien, en toch tot het uiterste bewapend zijn om de “woeste doders” te doden. Hopelijk krijgen meer mensen deze beren in het wild te zien en leren ze moedig te zijn en hun angst niet te verbergen achter hun geweren. De volgende keer dat een macho bergman begint te spuien over hoe hij een beer heeft afgeslagen, of zich heeft verdedigd tegen een aanval, bel dan B.S. en vraag om de feiten en details. Ja, er zijn aanvallen door beren geweest, maar muggen zijn veel dodelijker voor mensen. Vroeger nam ik een berengeweer mee naar de wildernis van Alaska. Nu red ik me prima met berenspray, kennis en respect voor de berenruimte.
Lees meer over deze geweldige beren:
- Bears without Fear, door Kevin van Tighem
- Grizzly Heart, door Charlie Russell
- Bear Attacks: Their Causes and Avoidance, door Stephen Herrero
- Where the Bear Walks: From Fear to Understanding, door Chris Nunnally
De dappere moederbeer vist stroomafwaarts van de watervallen met haar jong in de lente. Katmai National Park & Preserve