door Asad Jaleel
Vele vertalers geven het Arabische zelfstandig naamwoord “iman” in het Engels weer als “belief”. Deze vertaling is een onvolmaakte oplossing voor een moeilijk probleem. De moeilijkheid hier is het vinden van een eenvoudig Engels equivalent om de complexiteit die inherent is aan het Arabische origineel te evenaren. Helaas komen misvattingen nogal eens voor in het Engels en Arabisch, twee talen met zo’n verschillende geschiedenis, grammatica en zelfs wereldbeschouwing, dat het lijkt alsof er bij elke vertaling tussen de twee een wereld aan betekenis verloren gaat. Een van de meest tragische voorbeelden van deze taalkundige breuk is het woord “jihad”, dat ooit werd vertaald als “heilige oorlog” (beter vertaald als “strijd”), wat heeft geleid tot een ernstig misverstand over de islam dat ook vandaag nog schade berokkent. 
Moslims kiezen er zelf voor om iman te vertalen als “geloof”, vaak zonder zich te realiseren dat dit tot een misverstand kan leiden dat net zo problematisch is, zo niet problematischer dan de kwesties rond de jihad. De reden waarom een vertaling van iman als “geloof” zo problematisch is, is dat als een moslim denkt dat wanneer de Koran hem of haar opdraagt iman te hebben, hij of zij niets meer hoeft te doen dan wat het Engelse “belief” hem of haar opdraagt, dan loopt hij of zij het gevaar van een groot verzuim van religieuze plicht. Iman vereist een diepere, meer volledige toewijding aan een idee dan wat sprekers van het Engels “belief” noemen.”
Een manier om het verschil aan te tonen tussen het Arabische iman en het Engelse “belief” zou zijn om een rigoureuze etymologische analyse van de twee woorden te maken. Hoewel dat in sommige opzichten de voorkeur verdient, is een eenvoudiger en misschien krachtiger demonstratie mogelijk door een enkele hadith aan te halen. Anas bin Malik vertelt dat Profeet Mohammed ﷺ (vrede zij met hem) zei: “Niemand van jullie gelooft echt totdat hij voor zijn broeder liefheeft wat hij voor zichzelf liefheeft.”
De bovenstaande hadith benadrukt de verschillen tussen iman en geloof. Een nuttige manier om naar het gezegde te kijken is het te zien als de islamitische versie van de Gouden Regel. Net zoals de Gouden Regel mensen vertelt anderen te behandelen zoals zij zelf behandeld willen worden, vertelt deze hadith moslims dat zij goede dingen voor hun broeders en zusters moeten willen net zoals zij goede dingen voor zichzelf willen. Het is niet beperkt tot louter voorwerpen; het omvat ook mensen en daden. Daarom moet een moslim willen dat zijn broeder liefde vindt, zoals hij liefde wenst te vinden. Maar waarom staat er dat niemand gelooft totdat hij deze edelmoedige mentaliteit heeft bereikt? Is het niet mogelijk dat een mens in zijn hart in God gelooft, maar zich gierig gedraagt tegenover anderen? Hier maakt Profeet Mohammed ﷺ de dramatische bewering dat zoiets niet mogelijk is. Hij betoogt dat als het ware geloof het hart van een man heeft doordrongen, hij niet gierig kan zijn. Dit illustreert een cruciaal verschil tussen Islamitisch iman en het Engelse “belief.” In feite is dit onderscheid zo cruciaal dat moslims hun ziel in gevaar brengen als zij het niet begrijpen. Dit onderscheid is dat iman zich moet manifesteren door actie, terwijl geloof dat niet noodzakelijkerwijs hoeft te doen.
Belief, zoals normaal gebruikt in het Engels, vereist geen actie. Denk aan hoe sprekers van het Engels vormen van het woord “belief” gebruiken. Als iemand zegt: “Ik geloof je”, zegt hij of zij eigenlijk: “Ik denk dat er minstens 51% kans is dat je de waarheid spreekt.” Is er een verband tussen dit geloof en actie? Nee. Stel je dit gesprek eens voor.
Een rabiate football (als in de NFL) fan uit Wisconsin zegt: “Vanwege hun atletisch vermogen en sterke coaching, denk ik dat de Green Bay Packers het beste team zijn in het hedendaagse football.” Zijn vriend antwoordt, “Ik geloof je.” Het is duidelijk dat de fan de Packers als een geweldig team ziet. Men kan dat met een grote mate van vertrouwen zeggen. Maar wat kan men zeggen over de vriend? Wat heeft hij toegezegd door te zeggen, “Ik geloof je”? Aangenomen dat de vriend oprecht is, heeft hij ingestemd met de waarheid van de vorige verklaring. Maar dat is het dan ook. Hij heeft zich niet vastgelegd op een bepaalde gedragslijn.
Dit voorbehoud, ervan uitgaande dat de vriend oprecht is, zegt iets over hoe onzorgvuldig Engelse sprekers het woord “geloof” rondstrooien. Hoe vaak zegt iemand niet gewoon: “Oké, ik geloof je”, alleen maar omdat die persoon iemand de mond wil snoeren? Laten we nog eens naar het voorbeeld kijken. Is het niet mogelijk dat deze vriend eigenlijk een fan is van een ander team, misschien de Chicago Bears (de bittere rivalen van de Packers) en alleen maar zegt dat hij gelooft om de ander te laten stoppen met praten? Wat als een dag nadat hij “gelooft” dat de Packers het beste team zijn, de vriend een Bears shirt draagt? Niemand zou denken dat hij iets verkeerds heeft gedaan. Hoewel hij zichzelf heeft tegengesproken, heeft hij geen vertrouwen geschonden, omdat wij, als sprekers van het Engels, weten dat zeggen dat je iets gelooft geen verbintenis schept.
Iman, daarentegen, schept wel een verbintenis. Iman schept een amana (het Arabische woord voor vertrouwen of zekerheid). Islamitische iman schept een verbintenis met Allah. De verbintenis houdt in dat men over de islam leert, de islam praktiseert en de islam aan anderen onderwijst.
Iman begint een levensveranderend proces. Denk aan het verhaal van de geliefde oom van Profeet Mohammed ﷺ, Abu Talib. Bijna vanaf het moment dat hij de boodschap ontving, heeft Mohammed zich dapper ingespannen om zijn oom ervan te overtuigen in de Islam te geloven. Allah weet het beste over de toestand en het lot van Abu Talib, maar uit historische verslagen lijkt het waarschijnlijk dat hij de Islam nooit heeft aanvaard. Als iman niets meer was dan “geloven”, zou Abu Talib zich dan zo verzet hebben? Als hij “geloven” alleen maar opvatte als een zekere mate van vertrouwen hebben in de waarheid van een uitspraak, dan lijkt het een extreme koppigheid van hem om te weigeren. Maar misschien verzette Abu Talib zich omdat hij iman werkelijk veel beter begreep dan veel moslims die vandaag leven. Omdat hij wist dat iman hebben het instemmen was met een verbintenis van actie, een levensveranderende verbintenis, weigerde hij omdat hij niet klaar was om zijn leven zo radicaal te veranderen.
Het hebben van iman betekent dus het instemmen met een programma van actie. Een moslim die iman heeft, gelooft niet alleen in Allah, hij of zij verbindt zich ertoe de geboden van Allah in elk aspect van het leven te volgen. Imaan is de sleutel tot succes op religieus gebied, maar ook op andere gebieden. Goede studenten hebben een soort iman; zij geloven in hun succes en als gevolg daarvan zetten zij zich in door regelmatig te studeren, lessen bij te wonen en studieboeken te lezen. Dieetmensen die een aanzienlijk aantal kilo’s kwijtraken, zetten zich in; zij eten gezond en bewegen elke dag. Ook vermijden ze het eten van vet of suikerrijk voedsel dat hun succes in gevaar zou brengen. Imaan beïnvloedt niet alleen de daden die iemand doet, maar ook de daden die iemand vermijdt.
Imaan klinkt als zoveel werk, waarom zou iemand er in geïnteresseerd zijn? Het resultaat van iman is aman. Aman is Arabisch voor veiligheid, bescherming, en vrede. Het hebben van iman leidt een persoon naar vrede, aangezien twijfel angst en bezorgdheid creëert. Vrede, of het nu de gemoedsrust van een individu is of de wereldvrede die een ongrijpbare droom blijft, bevredigt een behoefte diep in het menselijk hart.