U hebt misschien wel eens gehoord van de Verenigde Arabische Republiek, maar niet echt begrepen wat het was.In twee decennia heeft zij vele gedaanten aangenomen, maar dit is de eerste en een beetje waarom zij is ontstaan.
Wat was er aan de hand net na de Tweede Wereldoorlog? Dekolonialisatie. Frankrijk en Groot-Brittannië namelijk, maar ook Spanje, Portugal en enkele andere volgelingen van de imperialistische overheersing verloren hun greep op hun koloniën, protectoraten en mandaten. Het Midden-Oosten was niet anders.
Frankrijk had lange tijd de scepter gezwaaid over Syrië met zijn mandaat over Syrië en Libanon. In 1946, toen het mandaat eindigde, werd de eerste Syrische Republiek gesticht, maar deze stond nog steeds onder de invloed van Frankrijk. Pas in 1958 werd de Franse overheersing definitief afgeworpen.
Nog iets anders dan dekolonialisatie was de Arabische eenheid. De nieuwe generatie regionale leiders en denkers streefde overwegend naar een verenigde Arabische wereld. De eerste poging daartoe was de Verenigde Arabische Republiek. Pan-Arabisme was vooral populair in Syrië en zij hadden vooral een speciaal plekje in hun hart voor de president van Egypte, generaal Gamal Abdel Nasser, die in de wolken was na zijn overwinning in het Suez-conflict tegen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, een zeldzame overwinning voor Arabieren in die tijd.
De Verenigde Arabische Republiek verenigde dus deze 2 naties, Egypte en Syrië, samen. Een ander weinig bekend feit is echter dat de Verenigde Arabische Republiek (Egypte en Syrië) zich vervolgens ook samenvoegde met Noord-Jemen om de Verenigde Arabische Staten te vormen (UAR + Noord-Jemen). Natuurlijk moet geen van beide worden verward met de Federatie van Arabische Republieken, die van 1972 tot 1977 bestond uit Syrië, Egypte en Libië.
Het probleem was natuurlijk dat Egypte aanzienlijk groter was dan Syrië en bij de oprichting van de unie kregen de Syriërs weinig tot geen invloed in de nieuwe regering. Egypte had ook al een sterk gecentraliseerde genationaliseerde economie, maar er ontstonden problemen toen Nasser probeerde hetzelfde economische beleid op te leggen aan Syrië, dat bestond uit kleinere landeigenaren en zakenlieden. Steeds meer Egyptische ambtenaren werden bij Syrische overheidsdiensten ondergebracht, maar zij bleken weinig kennis te hebben van de plaatselijke omstandigheden en konden evenmin hetzelfde respect afdwingen als hun Syrische collega’s. Tenslotte werd door regionale mogendheden als Saoedi-Arabië en Jordanië (beide monarchieën, bang voor een seculiere socialistische Arabische republiek) geld gegeven aan lokale groepen die Nasser en de UAR tegenwerkten.
Het was helaas van korte duur want in 1961, slechts 3 jaar na het begin van het experiment, vond in Syrië een staatsgreep plaats. De staatsgreep werd geleid door Syrische legerofficieren die bang waren hun eigen aanzien en positie in de maatschappij te verliezen. Nasser was in de eerste plaats bang voor de invloed van vooraanstaande politici, vooral van communisten, en had hen uit alle machtsposities verwijderd. De Egyptische president leidde een steeds autocratischer, in Caïro gecentreerde regering en de meeste Syrische officieren waren bang dat zij de volgende waren die op het hakblok lagen. Dus trokken ze er snel op uit om de pro-UAR autoriteiten in Damascus omver te werpen en stichtten een volledig onafhankelijke Syrische republiek, niet langer deel uitmakend van de Verenigde Arabische Republiek.
Egypte bleef de naam Verenigde Arabische Republiek gebruiken tot 1971, zij het door zichzelf, zonder Syrië of Noord-Jemen.
Over de auteur
Ben Crowley
Ben is YPT’s Afghanistan en Syrië Manager en besteedt zijn tijd graag aan het ontwijken van Taliban en het rijden over de meest gevaarlijke en opwindende wegen die hij kan vinden. Bekend om zijn uitgebreide trivia kennis, als je een obscuur feit wilt weten over iets of een plaats waar je nog nooit van gehoord hebt, Ben is je man.
.