.cls-1{fill:#0966a9 !important;}.cls-2{fill:#8dc73f;}.cls-3{fill:#f79122;}

Założyciel Universal Negro Improvement Association

Marcus Mosiah Garvey (1887-1940), jeden z najbardziej wpływowych XX-wiecznych czarnych nacjonalistów i przywódców panfrykanistycznych, urodził się 17 sierpnia 1887 roku w St. Ann’s Bay na Jamajce. Pod wielkim wpływem autobiografii Bookera T. Washingtona Up From Slavery, Garvey zaczął popierać edukację przemysłową, separatyzm ekonomiczny i segregację społeczną jako strategie, które umożliwiłyby zgodę „czarnej rasy”. W 1914 roku Garvey założył Universal Negro Improvement Association (UNIA) w Kingston na Jamajce, przyjmując inspirującą sentencję Washingtona „W górę, ty potężna raso; możesz podbić, co zechcesz”. W maju 1917 roku Garvey przeniósł UNIA do Harlemu i zaczął używać przemówień oraz swojej gazety „The Negro World”, aby rozpowszechniać swoje przesłanie w Stanach Zjednoczonych wśród coraz bardziej otwartej społeczności afroamerykańskiej. Jego głównymi odbiorcami były tysiące czarnych z Południa, którzy migrowali wtedy z „cienia niewolnictwa i plantacji” na miejską Północ. Kolejną grupą odbiorców Garveya byli czarnoskórzy weterani I wojny światowej. Większość z nich doświadczyła zarówno francuskiego równouprawnienia, jak i amerykańskiej bigoterii wojskowej i wróciła do domu jako wojowniczy „ludzie rasy”. Przyciągały ich wezwania Garveya. UNIA rozrosła się jeszcze bardziej po zamieszkach na tle rasowym podczas Czerwonego Lata 1919 roku.

Garveyizm rezonował z szybko urbanizującą się czarną społecznością i rozprzestrzeniał się poza Stany Zjednoczone na Karaiby, do Ameryki Łacińskiej i Afryki. Niezależnie od miejsca, UNIA Garveya obiecywała czarnym wzrost ekonomiczny poprzez samowystarczalność, równość polityczną poprzez samostanowienie oraz „wyzwolenie Afryki od europejskiego kolonializmu przez Czarną Armię maszerującą pod czerwoną, czarną i zieloną flagą czarnej męskości”. Odkupienie Afryki, według zwolenników UNIA, zostało przepowiedziane w mesjanistycznym, biblijnym Psalmie 68:31: „Książęta wyjdą z Egiptu, Etiopia wkrótce wyciągnie ręce do Boga”. Jednakże to właśnie zdolność Garveya do przekazywania w swoich żywych i mocnych przemówieniach wyraźnej możliwości osiągnięcia tych celów doprowadziła do tego, że UNIA stała się organizacją milionów. Kiedy Garvey wykrzykiwał: „Jestem równy każdemu białemu człowiekowi i chcę, żebyście czuli się tak samo”, inspirował wiernych i przyciągał ciekawskich. Odnosząc się do kwestii płci, Garvey napisał: „Czarna królowo piękna, nadałaś światu kolor… Czarni mężczyźni oddają cześć w twoim dziewiczym sanktuarium najczystszej miłości…!”. Garvey stworzył nawet nową czarną wiarę, wyświęcając wielebnego George’a Alexandra McGuire’a na kapelana generalnego Afrykańskiego Kościoła Ortodoksyjnego. Kazania McGuire’a wzywały Garveyitów do „Wymazania białych bogów z waszych serc.”

Na Międzynarodowej Konwencji UNIA w 1920 roku w Madison Square Garden, z udziałem dwudziestu pięciu tysięcy delegatów i obserwatorów, Garvey wydał Deklarację Praw Ludów Murzyńskich Świata. Na konwencji powstał również Uniwersalny Hymn Etiopski. The Negro World, oficjalna gazeta UNIA, również rozpowszechniała filozofię organizacji na całym świecie. Z nakładem ponad 200 000 egzemplarzy i wydawana w trzech językach, hiszpańskim i francuskim, a także angielskim, Negro World była czytana na czterech kontynentach.

Najambitniejszym wysiłkiem Garveya było założenie Black Star Steamship Line. Garvey miał nadzieję, że ta spółka akcyjna rozwinie lukratywne sieci handlowe między Stanami Zjednoczonymi, Karaibami i kontynentem afrykańskim. Miał również nadzieję, że jego trzy statki pomogą w powrocie milionów czarnych z „diaspory” do Matki Afryki. Jednak z powodu dużego zadłużenia i złego zarządzania, linia parowców zbankrutowała, a Garvey został oskarżony o wykorzystanie amerykańskiej poczty do oszukania inwestorów giełdowych.

W końcu Garvey ściągnął na siebie gniew afroamerykańskich przywódców, kiedy spotkał się z przywódcą Ku Klux Klanu, Edwardem Young Clarkiem. Garvey naiwnie wierzył, że te dwie organizacje mogą współpracować, ponieważ obie popierały cel czystości rasowej. Clark w istocie obiecał pewną pomoc finansową dla UNIA. Jednak po usłyszeniu o tym spotkaniu, przywódca NAACP, W.E.B. DuBois, nazwał Garveya największym wrogiem rasy murzyńskiej. Urban League nazwała Garveya „oszustem”, a przywódca czarnych związków zawodowych A. Phillip Randolph powiedział, że Garvey i garveyizm powinni zostać usunięci z amerykańskiej ziemi. Różne organizacje walczące o prawa obywatelskie rozpoczęły skoordynowaną kampanię „Garvey musi odejść”. Departament Sprawiedliwości, chcąc zdyskredytować Garveya, ponieważ uważał, że stanowi on zagrożenie dla interesów kolonialnych i zagraża pokojowi rasowemu w USA, zatrudnił swojego pierwszego czarnego oficera do infiltracji UNIA. W 1922 roku Garvey został skazany za oszustwo pocztowe i trafił na pięć lat do więzienia federalnego. Częściowo z powodu kampanii pisania listów zorganizowanej przez drugą żonę Garveya, Amy Jacques Garvey, prezydent Calvin Coolidge ułaskawił go w 1923 roku w zamian za zgodę prezydenta UNIA na deportację. Garvey spędził swoje ostatnie lata na Jamajce, próbując ożywić swoje polityczne losy i ostatecznie zmarł w Londynie, w Anglii w 1940 roku.

.