Alex G 3 juni 2018
De afgelopen maanden is er veel hoon en sarcasme gericht geweest op een tv-reclame voor Herbal Essences Bio Renew Shampoo, die zichzelf vet verklaart te hebben ‘Geen gluten’. Bekijk hem hier.
Ik vond een deel ervan frustrerend, omdat het nogal kneuterig was en om de lachspieren werd gespeeld: “Gelukkig maar – ik wilde shampoo als ontbijt nemen!” Ha, ha, ha.
Toch is gluten voor veel mensen geen lachertje. De vermelding “vrij van gluten” op het etiket is voor velen nuttig, en de aanwezigheid van allergene ingrediënten in cosmetica zal waarschijnlijk niet zo expliciet worden vermeld als in levensmiddelen. Deze kwestie verdient een meer weloverwogen debat, en ik hoop dat wat volgt daartoe bijdraagt.
Zitten er gluten in cosmetica?
‘Nette’ gluten worden, voor zover ik weet, in geen enkel cosmeticum gebruikt.
Afgeleide producten van tarwe, gerst en haver worden wel gebruikt. Ze kunnen in ingrediënten voorkomen als respectievelijk triticum vulgare, hordeum vulgare en avena saliva, volgens de INCI-etiketteringsvoorschriften.
Kiemolie is een vochtinbrengend middel. Gewoon olie, het moet vrij zijn van eiwitten / gluten.
Tarwezetmeel (een volumizer) en gehydroliseerd tarwezetmeel (een conditioneringsmiddel) worden ook gebruikt. Gewoon koolhydraten, deze moeten vrij zijn van gluten.
Maar hoe zit het met gehydrolyseerd tarwe-eiwit (HWP)? Dit is afgebroken tarwe-eiwit of peptiden, en wordt gebruikt in haarproducten omdat peptiden zich hechten aan follikels, waardoor dikker uitziend haar ontstaat.
Het punt wordt vaak gemaakt dat glutenmoleculen groot zijn en niet door de huid kunnen dringen. Tarwepeptiden zijn echter aanzienlijk kleiner …
Kunnen tarwepeptiden de huid binnendringen – en het immuunsysteem prikkelen?
Ja, en hier is een artikel dat dit bevestigt. Net als deze. En dit artikel is alarmerend, het suggereert dat HWP door blootstelling aan de ogen kan leiden tot voedselallergie.
Goed, dit zijn allergieën, en coeliakie is auto-immuun. Maar het vertelt ons dat mensen met tarweallergieën wel degelijk tarwevrije cosmetica nodig hebben en een glutenvrije claim nuttig zouden kunnen vinden. Studies suggereren ook dat mensen met eczeem er goed aan doen voedselallergenen in cosmetica te vermijden, omdat anders hun risico op het ontwikkelen van allergieën voor die voedingsmiddelen zou kunnen toenemen. Ik heb dit eerder behandeld in verband met haver.
Wat coeliakie betreft, citeert diëtiste Tricia Thompson topdeskundige Dr. Alessio Fasano in haar nuttige artikel hier: ” … op basis van wat we weten … is het de orale inname van gluten die immunologische cascades activeert die leiden tot het auto-immuunproces dat typisch is voor coeliakie.”
Maar volgens mij betekent dit niet dat er geen mechanisme of gevolg is van dermatologische blootstelling waar we nog niets over weten. Ik denk niet dat de kwestie voldoende is onderzocht om die conclusie te trekken: Ik heb gezocht naar studies en kan ze niet vinden.
Gluten het gif
De gemiddelde tijd voor een coeliakiediagnose is meer dan tien jaar.
Stelt u zich eens voor hoe het is om je gedurende die periode ellendig te voelen, en er dan achter te komen dat de oorzaak gluten zijn – een eiwit dat voor de meesten onschadelijk is, maar giftig voor jou.
Je zou dit gif natuurlijk uit je keuken willen hebben, maar is het niet redelijk om het ook uit je badkamer te willen hebben – ongeacht wat deskundigen, liefdadigheidsinstellingen en wetenschappers collectief zeggen – vooral als je bijzonder gevoelig bent of glutenataxie hebt?
Zou een glutenvrije claim in zo’n geval niet nuttig voor je zijn, gezien het feit dat tarwe zich, anders dan in voedsel, kan ‘verstoppen’ achter termen als ‘amino peptide complex’ in toiletartikelen?
Gezien hun ervaringen weiger ik mensen die jarenlang ziek zijn geworden van gluten, te vertellen dat er niets aan de hand is en dat ze elk cosmetisch product kunnen gebruiken dat ze maar willen. In plaats daarvan zeg ik hen dat het waarschijnlijk OK is, en waarschijnlijk geen probleem zal zijn, maar als ze zich nog steeds zorgen maken, dan heeft Green People tarwe uit hun haarverzorgingsproducten verwijderd en vervangen door quinoa. Vrouwen maken zich misschien meer zorgen over lippenstiften, niet onredelijk naar mijn mening, en ik stel hen meestal NATorigin voor. En als je je zorgen maakt over andere voedselallergenen, kijk dan naar merken als Myroo – die een punt maken van het zijn vrij van alle 14.
En als een discrete glutenvrij (of noten vrij, of melk vrij) bevestiging op een cosmetische geeft mensen gemoedsrust, dan prima voor mij.
Als je niet bezorgd bent, of niet nodig de geruststelling, is er geen noodzaak om te gaan zoeken.
Dus wat is het probleem?
Ik zeg discreet, hierboven, omdat dat is hoe ik vind dat ‘vrij van’ etikettering zou moeten zijn – op de achterkant van een product, ergens naast de ingrediënten, even prominent als wat er werkelijk in zit.
Omdat ‘vrij van’ etikettering is voor ‘vrij van’ mensen. Het is er om hen te helpen. En ‘vrij van’-mensen zijn bereid ernaar op zoek te gaan. Ze verwachten het niet op de voorgrond.
Wanneer het wel op de voorgrond staat, misschien met nadruk, of in hun gezicht, weten ze dat het waarschijnlijk niet op hen gericht is.
Het is waarschijnlijk op anderen gericht.
We moeten het bestaan van glutenvrije cosmetica niet belachelijk maken, noch de merken bekritiseren die blijk geven van een goed allergiebesef en kennis van de herkomst van ingrediënten, die nodig zijn om ‘vrij van’-verklaringen te maken – of ze dat nu op de achterkant van het product doen, of op hun website, vaak alleen als reactie op herhaaldelijke vragen van potentiële klanten. Trouwens, als we eczeempatiënten moeten adviseren voedselallergenen in cosmetica te vermijden, dan is “vrij-van”-vermelding van onschatbare waarde.
Nee – niets van dat alles. In plaats daarvan zouden we degenen moeten aanvechten die “0% gluten” – wat overigens een illegale claim op voedsel zou zijn – op de voorkant van hun cosmetica zetten en die over dit “spul” schreeuwen in hun reclamecampagnes, duidelijk bedoeld om de aandacht te trekken van degenen voor wie gluten geen punt van zorg is. En de enige reden om dat te doen is, vermoed ik, omdat je probeert er een punt van zorg van te maken. En dat is angst aanjagen om de verkoop te stimuleren. Een modewoord gebruiken als marketingtruc.
Het is onverantwoordelijk bandwagon-springen dat het water vertroebelt en scepsis over gluten-gerelateerde aandoeningen opwekt.
Het is schaamteloos misbruik van vrij-van-etikettering – waardoor vrij-van-etikettering in gevaar komt voor degenen die het echt nodig hebben (veel mainstream merken en orthodoxe cosmeticawetenschappers verafschuwen vrij-van-claims en vragen om strenge beperkingen op het gebruik ervan).
Herbal Essences, ik kijk naar jullie.