Sommige mensen kunnen ’s avonds laat op het nieuws het laatste racistische incident of een schietpartij op school zien, zich omdraaien en meteen gaan slapen. Maar vele anderen kunnen het nieuws niet na etenstijd bekijken, want de pijn en kwelling waarvan zij getuige zijn sijpelt te diep in hun huid en alle hoop op slaap is verloren.
De oorzaak voor het zo persoonlijk opvatten van het lijden van anderen? De zegen en vloek van empathie.
Volgens Dictionary.com wordt “empathie” omschreven als “de psychologische identificatie met of het plaatsvervangend ervaren van de gevoelens, gedachten of houdingen van een ander.” Roman Krznaric, auteur van “Empathie: Why it Matters and How to Get It,” beschrijft het verschil tussen empathie en sympathie: “Sympathie is medelijden of medelijden hebben met iemand, maar zonder die extra stap van het begrijpen wat die persoon doormaakt, of hoe hij de wereld ervaart,” zegt hij.
Een ‘empath’ zijn versus empathisch zijn
Er is ook een verschil tussen empathie voelen voor anderen en een echte ‘empath’ zijn.” Judith Orloff, MD, auteur van “The Empath’s Survival Guide: Life Strategies for Sensitive People,” identificeert zich als een empaat en beschrijft hen als “emotionele sponzen die zo gevoelig zijn, dat ze de neiging hebben om de stress van de wereld over te nemen.”
De gave van empathie voelen, of een empaat zijn, is dat je veel om anderen geeft en wilt helpen, zegt Orloff. Maar de keerzijde van empathie is dat het heel vermoeiend kan zijn. “Empaten hebben een extreem gevoelig, hyperreactief neurologisch systeem,” legt ze uit. “We hebben niet dezelfde filters als andere mensen om prikkels te blokkeren. Als gevolg daarvan absorberen we in ons eigen lichaam zowel de positieve als de stressvolle energieën om ons heen.”
Is empathie een vaardigheid of een vermogen waarmee je wordt geboren?”
Orloff zegt dat het vermogen om empathie te voelen een beetje een psychologische neiging is en een beetje een neurologische bedrading. “Er wordt verondersteld dat empaten hyperactieve spiegelneuronen hebben (de medelevenneuronen in de hersenen) en dat ze in overdrive werken bij het voelen van medeleven,” zegt ze.
Volgens Krznaric is je vermogen tot empathie waarschijnlijk een kwestie van nature en nurture. “Onderzoek suggereert dat ongeveer 50 procent van onze empathische capaciteiten genetisch geërfd zijn en de rest kunnen we leren, omdat empathie niet simpelweg een kwestie van bedrading is,” legt hij uit, eraan toevoegend dat tegenspoed zich ook kan lenen voor de ontwikkeling van een empathische aard. “Ik heb onlangs een stand-up comic ontmoet die haar hele leven met hersenverlamming heeft geleefd. Ze heeft een verbazingwekkende empathie met mensen die niet alleen een fysieke handicap hebben, maar die op andere manieren door de samenleving worden gemarginaliseerd,” zegt hij.
Orloff noemde ook hoe tegenspoed bijdraagt aan een empathische aard: “Een deel van de empaten die ik heb behandeld, heeft vroeg trauma meegemaakt, zoals emotioneel of fysiek misbruik, of ze zijn opgevoed door alcoholistische, depressieve of narcistische ouders, waardoor de gebruikelijke gezonde afweer die een kind met verzorgende ouders ontwikkelt, mogelijk wordt aangetast.”
Empathie kan een worsteling zijn in deze samenleving
David Sauvage, een empathisch performancekunstenaar die bedrijven en ondernemers adviseert over het opbouwen van meer empathische culturen, zegt dat de basis van empathie emotioneel zelfbewustzijn is – wat geen vaardigheid is die wordt bevorderd door de prestatiegedreven cultuur van vandaag.
“De gemiddelde persoon in onze cultuur heeft niet veel empathie ten opzichte van anderen omdat we aan alles andere prioriteiten stellen dan emotioneel welzijn,” legt hij uit. “Hoe vaak krijgen jongens niet te horen dat ze zich moeten ‘vermannen’? Hoe vaak krijgen meisjes niet te horen dat ze ‘gek doen’? Hoe vaak hebben we in de loop van de dag niet het gevoel dat we ons niet op een bepaalde manier mogen voelen, dus verbergen we ons verdriet om ons vervolgens te schamen voor dat verdriet? Er is geen gezonde balans tussen het ontkennen van gevoelens en het accepteren van gevoelens. De enige manier om er mee om te gaan is door je te distantiëren,” legt Sauvage uit.