Wat voor soort crimineel ben jij? 19e-eeuwse artsen beweerden dat ze het aan je gezicht konden zien

Kan je aan je gezicht zien wie een crimineel is? Nee, maar dat weerhield de artsen er niet van om dit idee aan het eind van de 19e eeuw uit te werken. Vroege criminologen in de VS en Europa hebben serieus gedebatteerd over de vraag of criminelen bepaalde identificerende gelaatstrekken hebben die hen onderscheiden van niet-criminelen. En hoewel er geen wetenschappelijke gegevens zijn om deze valse veronderstelling van een “geboren crimineel” te ondersteunen, speelde het een rol bij het vormen van het gebied dat we nu kennen als criminologie.

Dit idee werd voor het eerst opgemerkt door Cesare Lombroso, de zogenaamde “vader van de criminologie,” in de vroege jaren 1870. Bij het onderzoeken van het lijk van Giuseppe Villella, een man die in de gevangenis had gezeten voor diefstal en brandstichting, deed de Italiaanse professor wat hij beschouwde als een grote ontdekking: Villella had een inkeping op de achterkant van zijn schedel waarvan Lombroso dacht dat die leek op die gevonden op aapschedels.

“Bij het zien van die schedel, scheen ik plotseling…het probleem te zien van de aard van de misdadiger – een atavistisch wezen dat in zijn persoon de woeste instincten reproduceert van de primitieve mensheid en de inferieure dieren,” schreef hij in zijn boek Criminal Man uit 1876 (dat hij uitbreidde in vier volgende edities).

“Aldus werden anatomisch verklaard de enorme kaken, hoge jukbeenderen” en andere kenmerken “gevonden bij misdadigers, wilden en apen,” vervolgde hij. Deze kenmerken kwamen volgens hem overeen met een “liefde voor orgieën en de onweerstaanbare drang naar het kwaad omwille van het kwaad, de wens om niet alleen het leven in het slachtoffer uit te roeien, maar ook het lijk te verminken, het vlees te verscheuren en het bloed te drinken.”

Lombroso’s ideeën leidden tot een belangrijke verschuiving in de manier waarop westerse geleerden en autoriteiten criminaliteit bekeken. Voorheen geloofden veel Verlichtingsdenkers dat mensen uit vrije wil keuzes maakten over het overtreden van de wet. Maar Lombroso theoretiseerde dat een groot deel van de criminelen een aangeboren criminaliteit hebben die voor hen moeilijk te weerstaan is. Aanhangers van deze nieuwe denkrichting legden de nadruk op het verwijderen van “geboren misdadigers” uit de samenleving in plaats van te proberen hen te hervormen. Hoewel de specifieke vooronderstelling dat lichamelijke kenmerken overeenkomen met criminaliteit is ontkracht, is de invloed ervan nog steeds voelbaar in moderne debatten over de rol van nature vs. nurture, en zelfs in het debat over de rol van de opvoeding. nurture, en zelfs in de verbazing na de arrestatie van Ted Bundy omdat de knappe rechtenstudent “er niet uitzag” als een seriemoordenaar.

LEES MEER: 8 van de meest beruchte seriemoordenaars uit de geschiedenis

Wat Lombroso deed was een combinatie van frenologie en fysionomie, twee soorten pseudowetenschap die de persoonlijkheid en het gedrag van een persoon wilden verklaren op basis van respectievelijk zijn schedel en gelaatstrekken. Blanke mannen voor hem hadden deze pseudowetenschappen gebruikt om racistische theorieën te bevorderen, en nu gebruikte Lombroso ze om het gebied van de “criminele antropologie” te ontwikkelen. Net als zijn voorgangers baseerde Lombroso zich ook op racistische stereotypen. “Scheve oogleden, een kenmerk van de Mongolen” en “de projectie van het ondergezicht en de kaken (prognathisme) bij negers” waren enkele van de kenmerken die hij aanwees als een indicatie van criminaliteit. Lombroso legde ook uit welke gelaatstrekken volgens hem correspondeerden met specifieke vormen van criminaliteit.

“Over het algemeen vallen dieven op door hun expressieve gezichten en hun handigheid, kleine ronddraaiende ogen die vaak schuin van vorm zijn, dikke en dichte wenkbrauwen, vervormde of geplette neuzen, dunne baarden en haren, en aflopend voorhoofd,” schreef hij in Criminal Man. “Net als verkrachters hebben ze vaak kruikenoren. Verkrachters hebben echter bijna altijd sprankelende ogen, delicate gelaatstrekken, en gezwollen lippen en oogleden. De meesten van hen zijn tenger; sommigen hebben een gebochelde rug.”

Voordat Lombroso Criminal Man publiceerde, had hij psychiatrie, zenuwpathologie en antropologie gedoceerd aan de Universiteit van Pavia en leidde hij het krankzinnigengesticht van Pesaro van 1871 tot 1873. Na het boek werd hij professor in de forensische geneeskunde aan de Universiteit van Turijn. Voor wetshandhavers in die tijd werd hij beschouwd als een autoriteit.

“Hij was enorm invloedrijk,” zegt Diana Bretherick, een gepensioneerd strafrechtadvocaat met een doctoraat in criminologie. “Hij was de eerste die van misdaad en criminelen een specifiek studiegebied maakte, dus daarom wordt hij de vader van de moderne criminologie genoemd. Hij was ook de eerste persoon die schreef over vrouwelijke criminaliteit, legt ze uit.

READ MORE: How a Murderer from Italy Remade Himself as an American Renaissance Man

Als deskundige gaf Lombroso soms advies in strafzaken. In een zaak waarin een man een driejarig meisje seksueel misbruikte en infecteerde, schepte Lombroso op dat hij de dader uit zes verdachten had gekozen op basis van zijn uiterlijk. “Ik koos er onmiddellijk een uit die obscene tatoeages op zijn arm had, een sinistere fysionomie, onregelmatigheden in het gezichtsveld, en ook sporen van een recente aanval van syfilis,” schreef hij in zijn boek uit 1899, Crime, Its Causes and Remedies. “Later bekende deze persoon zijn misdaad.”

Vertaalde versies van Lombroso’s boeken verspreidden zijn ideeën door Europa en de V.S. toen het sociaal-darwinisme – een verwrongen versie van Charles Darwin’s evolutietheorie – eind 19e en begin 20e eeuw opgeld deed. Eén van de geleerden die zijn theorieën onderschreef was de vooraanstaande Amerikaanse socioloog Charles A. Ellwood, die in 1924 voorzitter werd van de American Sociological Society.

“De publicatie van Lombroso’s werken in het Engels zou een tijdperk moeten inluiden in de ontwikkeling van de criminologische wetenschap in Amerika,” zei Ellwood in een uitgave van 1912 van de Journal of Criminal Law and Criminology, waar hij een geassocieerd redacteur was. Ellwood vond dat “Lombroso onomstotelijk heeft aangetoond dat misdaad biologische wortels heeft,” en dat zijn boeken “thuishoren in de bibliotheek van iedere strafrechter, iedere strafpleiter en iedere student criminologie en penologie.”

Lombroso inspireerde ook anderen om studies van misdadigers uit te voeren om het “criminele type” te bepalen. Earnest A. Hooton, een antropoloog aan de universiteit van Harvard, mat in de jaren dertig van de vorige eeuw meer dan 17.000 mensen en concludeerde dat “criminelen in bijna al hun lichaamsafmetingen inferieur zijn aan burgers”. Francis Galton, de racistische Britse antropoloog die de term “eugenetica” bedacht, samengestelde beelden van “Het Joodse Type” creëerde en het nazi-denken beïnvloedde, probeerde ook zijn eigen catalogus van criminele kenmerken op te stellen, maar faalde.

Niet iedereen was het met deze ideeën eens. Nadat de Russische romanschrijver Leo Tolstoj Lombroso had ontmoet, ridiculiseerde hij diens theorieën in de roman Wederopstanding uit 1899. En hoewel Alphonse Bertillon – de Franse politieman die pionierde met de politiefoto en een systeem om misdadigers te meten – dacht dat fysieke kenmerken een persoon konden benadelen, waardoor de kans groter werd dat ze zich tot misdaad wendde, was hij het er niet mee eens dat deze kenmerken direct verband hielden met criminaliteit.

LEES MEER: A Look Back at the Crime Scene Photos That Changed How Murder is Documented

Toch hebben Lombroso’s ideeën over het “criminele type” hem overleefd. Bij het casten van M, een film uit 1931 over een kindermoordenaar in Berlijn, zei filmmaker Fritz Lang: “Mijn idee was om de moordenaar te casten buiten wat Lombroso heeft gezegd wat een moordenaar is: grote wenkbrauwen, grote schouders, je weet wel, het beroemde Lombroso beeld van een moordenaar.”

Moderne gezichtsherkenningstechnologie – die een grotere kans heeft om mensen met een kleurtje verkeerd te identificeren – heeft het spookbeeld van Lombroso’s “criminele type” opnieuw doen opleven. In 2016 publiceerden twee onderzoekers van de Shanghai Jiao Tong University in China een artikel waarin ze stelden dat ze gezichtsherkenningstechnologie hadden gebruikt om kenmerken aan te wijzen die overeenkwamen met criminaliteit. Een van de tekortkomingen van de studie, zo wezen critici erop, was de aanname dat de populatie van mensen die veroordeeld zijn voor misdrijven nauwkeurig de populatie van mensen die ze plegen weerspiegelt.

Early criminologen konden de moderne gezichtsherkenningstechnologie niet hebben voorspeld, maar zelfs geleerden vóór hen konden de morele problemen voorzien die het oproept. In de 18e eeuw waarschuwde de Duitse natuurkundige Georg Christoph Lichtenberg voor de gevaren van het serieus nemen van “fysionomie”: “Men zal kinderen ophangen voordat ze de daden hebben gedaan die de galg verdienen.” Men zou ook Ted Bundy, met zijn symmetrische gelaatstrekken en gladgeschoren uiterlijk, over het hoofd kunnen zien als een potentiële verdachte.

LEES MEER: The Time a Bachelorette Picked a Serial Killer on TV