M5A1 Stuart

Czołg lekki M5 był zmodyfikowanym czołgiem lekkim M3 z nowym układem napędowym i ulepszonym układem pancerza. W 1941 roku spodziewano się niedoboru silników radialnych, dlatego postanowiono znaleźć alternatywne silniki do napędu czołgów. Silniki w M5 były silnikami samochodowymi Cadillac, każdy z własną skrzynią biegów. Kadłub był w całości spawany, a płyta poszycia została pochylona i przesunięta na zewnątrz, aby zrobić więcej miejsca dla kierowców. Kierowcy mieli swoje własne włazy, które były wyposażone w peryskopy. Bezpośrednią widoczność kierowcy zapewniały dwa wizjery, które zamykano stalowymi zatyczkami przymocowanymi łańcuchami. Wieżyczka M5 była taka sama jak w czołgu lekkim M3A1. M5 był pierwotnie znany jako czołg lekki M4, ale został przemianowany na M5, aby uniknąć pomyłek z czołgiem średnim M4. Brytyjczycy nazywali M5 Stuartem VI.

Głównymi cechami odróżniającymi czołgi lekkie M5 i M3A3 są boki kadłuba i tylny pokład. M5 miał podwyższony tylny pokład, aby pomieścić podwójne silniki Cadillaca i pionowe boki kadłuba, podczas gdy M3A3 miał pochyłe górne boki kadłuba i płaski pokład silnikowy. W latach 30-tych Armia Stanów Zjednoczonych nie uważała czołgów za istotną broń na polu walki. W związku z tym prowadzono niewiele badań i prac rozwojowych. Zwycięstwa Niemiec w Europie, wykorzystujące siłę ognia i mobilność czołgów, na nowo rozbudziły zainteresowanie czołgami wśród amerykańskich dowódców wojskowych, co zaowocowało planami rozwoju czołgu lekkiego. Opracowano kilka modeli czołgu lekkiego, w tym serie M1, M2 i M3. W 1942 roku rozpoczęto produkcję czołgu lekkiego serii M5 w Cadillac Division of General Motors Corporation. Nie wprowadzono oznaczenia czołgu lekkiego M4, aby uniknąć pomyłek z produkowanym wówczas czołgiem średnim M4. We wrześniu 1942 roku wprowadzono ulepszenia konstrukcyjne, których punktem kulminacyjnym był model M5A1, ostateczne udoskonalenie amerykańskiej technologii czołgów lekkich z lat 30-tych XX wieku. W latach 1942-1944 wyprodukowano łącznie 6810 czołgów M5A1.

Rozwój

Ocena koncepcji konstrukcyjnej M5A1 uwzględnia podstawowe zasady walki czołgów: opancerzenie, siłę ognia i mobilność. Charakter czołgu lekkiego implikuje lekki pancerz, który jest oczywistym brakiem dla pojazdu bojowego. Przedni pancerz był wykonany z jednorodnej stali walcowanej o grubości około 1,125 cala (29 mm), wystarczającej na teatrze dalekowschodnim, ale niewystarczającej dla niemieckiej amunicji, zwłaszcza pod koniec wojny. Pojazd miał stosunkowo wysoki profil (wysokość 101 cali), co ułatwiało wrogim artylerzystom zdobycie celu. Czołg lekki oznaczał również niewielką siłę ognia, która w postaci 37-milimetrowego działa głównego ustępowała innym pojazdom bojowym na teatrze europejskim. Jednak uzbrojenie to było dość skuteczne w walce z japońskimi pojazdami bojowymi na teatrze dalekowschodnim. Mobilność była imponująca, a prędkość maksymalna wynosiła 36 MPH. Wywiady z obecnymi kierowcami wskazywały, że z łatwością osiągano prędkości przekraczające 45 MPH. Silniki V8 były bardzo ciche, a przekładnie Hydramatic pozwalały na łatwą zmianę biegów, co dawało w efekcie pojazd o masywnej sylwetce.

Cechy konstrukcyjne

M5A1 był wyposażony w dziobowy karabin maszynowy kalibru .30, współosiowy karabin maszynowy kalibru .30, działo główne 37 mm i przeciwlotniczy karabin maszynowy kalibru .50. M5A1 był pierwotnie wyposażony w przeciwlotniczy karabin maszynowy kalibru .30 na wieżyczce, ale większość czołgistów nabyła karabin maszynowy kalibru .50, ponieważ był on bardziej skuteczny. Nacisk na podłoże wynosi 12,3 psi. W zawieszeniu zastosowano pionowe sprężyny wolutowe. Sterowany mechanizm różnicowy znajduje się po prawej stronie kierowcy. Jest to w zasadzie 2 prędkości automatycznej skrzyni biegów zmiany sprzężone z 2 wałów napędowych z 2 automatycznych 4 prędkości skrzyni biegów. To daje pojazd 8 prędkości do przodu i 2 prędkości w tył, wszystko automatyczne przesunięcie. Elektrownia jest 346 cu.in. płaski silnik V8 głowy, z których dwa są zamontowane w tylnej części pojazdu, podłączony do 4 prędkości Hydramatic przekładni. Każdy z silników generował moc 110 koni mechanicznych. Paliwo do silnika dostarczał dwulufowy gaźnik Cartera z automatycznymi dławikami termosprężynowymi, ułatwiającymi rozruch zimnego silnika. Dowódca czołgu/ładowacz głównego działa siedzi po prawej stronie, a strzelec po lewej. Żyroskop znajdujący się po prawej stronie wieżyczki jest wykorzystywany do pomocy w celowaniu z głównego działa na nierównym terenie. Załoga M5A1 składała się z 4 osób: kierowcy, pomocnika kierowcy, strzelca wyborowego, strzelca głównego i dowódcy czołgu/ładowacza. Peryskop M6 był używany w 5 miejscach na pojeździe, z 4 patrzącymi do przodu i jednym do tyłu.

Służba bojowa

M5 zadebiutował w inwazji na Casablankę we francuskiej Afryce Północnej. Do 1943 roku, a w czasie inwazji na Sycylię, M5A1 stał się standardowym lekkim czołgiem amerykańskich dywizji pancernych. Ze względu na ograniczoną siłę ognia, M5A1 ostatecznie przejął zadania zwiadowcze i eskortowe we Włoszech, a po inwazji w Normandii, w całej Europie. Na Pacyfiku M5A1 zadebiutowała w lutym 1944 roku pod Roi-Namur i w tym samym roku na Saipanie. M5A1 była dość skuteczna w walce z większością japońskiego uzbrojenia, nawet z japońskim czołgiem średnim Typ 97 Chi-Ha, używanym zwykle na Pacyfiku. Główne działo kalibru 37 mm, choć przestarzałe w Europie, okazało się być skuteczne przeciwko celom japońskim. W związku z tym wiele innych pojazdów wyposażonych w działo 37 mm, takich jak samochód pancerny M8 i działo przeciwpancerne M3, zostało zachowanych i było używanych na Pacyfiku.