„Wielki eksperyment społeczny”: krótki przewodnik po prohibicji

Prohibicja była próbą zdelegalizowania produkcji i konsumpcji alkoholu w Stanach Zjednoczonych. Wezwanie do prohibicji rozpoczęło się głównie jako ruch religijny na początku XIX wieku – stan Maine uchwalił pierwsze stanowe prawo prohibicyjne w 1846 roku, a Partia Prohibicji została założona w 1869 roku. Ruch ten zyskał poparcie w latach 80. i 90. XIX wieku reformatorów społecznych, którzy widzieli w alkoholu przyczynę ubóstwa, wypadków przemysłowych i rozpadu rodzin; inni kojarzyli alkohol z miejskimi gettami imigrantów, przestępczością i korupcją polityczną.

Grupy takie jak Women’s Christian Temperance Union (WCTU), utworzona w 1874 r., i Anti-Saloon League (ASL), założona w 1893 r., stały się potężnymi siłami krucjatowymi i do 1916 r. 26 z ówczesnych 48 stanów uchwaliło już ustawy prohibicyjne.

• Pójście za diabła: 8 faktów na temat historii kawy
• Historia picia wina przez klasę średnią
• Skazanie Ala Capone za uchylanie się od płacenia podatków: krótki przewodnik

Wraz z przystąpieniem Ameryki do I wojny światowej w 1917 r. prohibicja była związana z ochroną zboża. Była ona również skierowana przeciwko browarnikom, z których wielu było pochodzenia niemieckiego. Ograniczenia w produkcji alkoholu zostały wprowadzone najpierw jako środek wojenny w 1918 roku, a prohibicja stała się w pełni ugruntowana wraz z ratyfikacją 18. poprawki w 1919 roku i jej egzekwowaniem od stycznia 1920 roku. Opisana przez Herberta Hoovera, prezydenta USA w latach 1929-1933, jako „wielki eksperyment społeczny i gospodarczy”, prohibicja wywarła znaczny wpływ na społeczeństwo amerykańskie przed jej uchyleniem w 1933 r.

18. poprawka do konstytucji zakazująca produkcji, sprzedaży lub przewozu alkoholu została przyjęta przez obie izby Kongresu w grudniu 1917 r. i ratyfikowana przez niezbędne dwie trzecie stanów 16 stycznia 1919 r. Poprawka ta została wprowadzona w życie przez National Prohibition Act (znany jako Volstead Act od nazwiska Andrew Volsteada, przewodniczącego House Judiciary Committee i czołowego prohibicjonisty) w październiku 1919 roku. Zgodnie z postanowieniami ustawy, prohibicja rozpoczęła się 17 stycznia 1920 roku. Ustawa definiowała „alkohol odurzający” jako wszystko, co zawierało pół jednego procenta alkoholu objętościowo, ale zezwalała na sprzedaż alkoholu do celów leczniczych, sakramentalnych lub przemysłowych.

18. poprawka i ustawa Volsteada były łatwiejsze do uchwalenia niż egzekwowania. Lekarze mogli przepisywać alkohol do celów „leczniczych” i kupować go do użytku „laboratoryjnego”, a wielu interpretowało te terminy luźno. Sprzedaż „wina sakramentalnego” również znacznie wzrosła w pierwszych latach prohibicji.

Prywatne posiadanie lub spożywanie alkoholu samo w sobie nie było nielegalne, a ponieważ wielu Amerykanów nadal domagało się napojów alkoholowych, przestępcy wkroczyli do akcji, aby zaspokoić popyt nielegalnymi środkami. Tam, gdzie wcześniej były bary i saloony, pojawiły się nielegalne meliny znane jako „speakeasies” lub „blind pigs”, których liczba pod koniec dekady szacowana była na 200 000. Ludzie zaczęli również produkować swój własny nielegalny alkohol lub „bimber”, „bath-tub gin” lub piwo warzone w domu.

• „Opium trzymało ludzkość w garści od samego początku”: Lucy Inglis o historii opium
• Rok, w którym Meksyk zalegalizował narkotyki
• Ruby Sparks: gangster, który rozrabiał

Wykonywanie przepisów okazało się więc niezwykle trudne dla lokalnych sił policyjnych i federalnego Biura Prohibicji, czyli Prohibition Unit. Biuro liczyło około 3000 agentów, którzy musieli pilnować granicy przybrzeżnej i lądowej z Kanadą i Meksykiem, aby zapobiec przemytowi, a także prowadzić dochodzenia w sprawie nielegalnej wewnętrznej produkcji i transportu alkoholu w całym kraju.

Często słabo opłacani agenci federalni i policja byli podatni na korupcję, podobnie jak niektórzy sędziowie i politycy. W Chicago twierdzono, że połowa policji była opłacana przez gangsterów, a w Nowym Jorku 7000 aresztowań na podstawie przepisów prohibicyjnych przyniosło tylko 17 wyroków skazujących. Wiele stanów i miast po prostu zabroniło lokalnej policji prowadzenia dochodzeń w sprawie naruszeń ustawy Volsteada, a egzekutorzy prawa często nie cieszyli się popularnością wśród społeczeństwa.

Niektórzy agenci stali się jednak sławni dzięki swoim pościgom za przemytnikami i innymi przestępcami: Izzy Einstein i Moe Smith w Nowym Jorku dokonali prawie 5000 aresztowań w latach 1920-1925, i byli znani z używania przebrań. Najsłynniejszym z nich był Eliot Ness, który wraz z wybraną przez siebie grupą „nietykalnych” ścigał i ostatecznie pomógł aresztować czołowego gangstera Ala Capone.

Przestępczość oferowała gangsterom szybką drogę do sukcesu, bogactwa i statusu, a prohibicja stwarzała im doskonałą okazję. Przestępczość nie była już sprawą na małą skalę, lokalną, ale stawała się coraz bardziej krajowa i zorganizowana, włączając biznesmenów i polityków do nowych syndykatów przestępczych i kombinacji, które produkowały, importowały i transportowały nielegalny alkohol sprzedawany w speakeasies. Konkurencja i rywalizacja między rywalizującymi gangami doprowadziła do powszechnej przemocy: tylko w latach 1927-1930 odnotowano ponad 500 morderstw dokonanych przez gangi w całych Stanach Zjednoczonych. Chicagowska Komisja Kryminalna twierdziła, że w latach 1919-1933 w rejonie Chicago było 729 zabójstw dokonanych przez gangi, ale historycy sugerują, że to przesada.

Głównym gangsterem ery prohibicji był bez wątpienia Al Capone, który w 1930 r. został określony przez szefa Chicagowskiej Komisji Kryminalnej jako „wróg publiczny numer jeden”. Capone urodził się w 1899 roku w Brooklynie, w Nowym Jorku, w rodzinie włoskich imigrantów, ale przeniósł się do Chicago około 1920 roku, aby pracować z Johnem Torrio, przywódcą zorganizowanej przestępczości w mieście. W 1925 roku Capone przejął kontrolę nad operacją Torrio i szybko zyskał sławę dzięki ostentacyjnemu stylowi życia i aktom przemocy dokonywanym pod jego nazwiskiem.

Capone pomógł zbudować biznes wart 60 milionów dolarów oparty na produkcji i transporcie alkoholu, a także hazardzie i prostytucji. Twierdząc, że wszystko, co robi, to zaspokajanie popytu, mówił o efektywności biznesu i eliminacji konkurencji, aby usprawiedliwić przemoc. Wojna między gangiem Capone’a a gangsterem Dionem O’Bannionem przyniosła kilka ofiar śmiertelnych, w tym samego O’Banniona w 1924 roku. O’Bannion został zastąpiony przez Hymie Weissa i George’a 'Bugsa’ Morana, którzy kontynuowali rywalizację z Capone. Weiss został zastrzelony w 1926 roku. W 1927 roku Capone przeniósł się na Florydę, skąd kontynuował działalność w Chicago.

W latach 20. w Chicago miały miejsce setki zabójstw dokonanych przez gangi. Najbardziej znany incydent miał miejsce w lutym 1929 roku, kiedy to siedmiu rywali Capone zostało zastrzelonych z broni maszynowej w Masakrze Walentynkowej. Chociaż nie był bezpośrednio zaangażowany, założono, że Capone był odpowiedzialny.

On również osobiście przeprowadził wiele zabójstw, i użył przemocy do kształtowania lokalnej polityki. W 1924 roku jego rewolwerowcy przesądzili o wyborach w Cicero, na zachód od Chicago; asystent prokuratora stanowego został zamordowany w 1926 roku, a zamachy bombowe wpłynęły na wybór kandydatów burmistrza Williama Thompsona w 1928 roku. Capone został ostatecznie uznany za winnego oszustw podatkowych w 1931 roku i skazany na 11 lat więzienia. Został zwolniony w 1939 roku i przeszedł na emeryturę do swojego domu na Florydzie, gdzie zmarł w 1947 roku.

Dutch Schultz, urodzony jako Arthur Flegenheimer, stał się jednym z najpotężniejszych gangsterów w Nowym Jorku i często był porównywany do Capone. Władza Schultza opierała się na przemytach, hazardzie i ochronie, a także na reputacji brutala. Próby skazania go za uchylanie się od płacenia podatków nie powiodły się w 1935 roku, ale w odpowiedzi na to Schultz zaplanował zamach na prokuratora okręgowego Nowego Jorku, Thomasa Deweya. Kiedy zaalarmowani współpracownicy Schultza usłyszeli o tym spisku, kazali go zamordować.

Kolejnym ważnym nowojorskim gangsterem był Arnold Rothstein, zawodowy hazardzista, który prowadził domy gry w Nowym Jorku, Saratoga Springs i Long Beach – a także prowadził stajnię wyścigową, firmę obrotu nieruchomościami i firmę zajmującą się sprzedażą kaucji. Rothsteinowi zarzuca się, że stał za ustawieniem World Series w 1919 roku, kiedy to Chicago White Sox przegrali z Cincinnati Reds. Rothstein wykorzystywał swój majątek do finansowania innych działań przestępczych i znajdował się w centrum rosnącej przestępczości zorganizowanej, ale w 1928 r. został zastrzelony podczas gry w karty, prawdopodobnie z powodu długu hazardowego.

Jednym ze współpracowników Rothsteina był Salvatore Luciana, „Lucky Luciano”, który urodził się na Sycylii. Jego rodzina osiedliła się na Lower East Side w Nowym Jorku, gdzie Luciano stał się czołową postacią w branży przemytu, narkotyków i prostytucji. Był aresztowany 25 razy w latach 1916-1936, ale nigdy nie został skazany.

Luciano w końcu stał się celem Thomasa Deweya, a w 1936 roku został skazany za wielokrotne oskarżenia o udział w prostytucji i skazany na 30 do 50 lat więzienia. Jego wyrok został złagodzony w 1946 roku, prawdopodobnie w wyniku umowy z rządem federalnym, aby zapewnić mafijne powiązania na Sycylii podczas wojny, a on został deportowany do ojczyzny.

Inni nowojorscy gangsterzy to Frank Costello i Vito Genovese, i irlandzkich gangsterów, takich jak Bill Dwyer i Owney Madden. Przestępczość obejmowała wiele narodowości i wiele miast.

Detroit stało się „alkoholową stolicą” USA z powodu bliskości Kanady, która uczyniła z niego centrum nielegalnego importu. Mówi się, że miasto miało 15 000 speakeasies i było zdominowane przez „Purpurowy Gang” prowadzony przez czterech braci Bernstein: Abe, Joseph, Ray i Isadore. Byli oni odpowiedzialni za masakrę w apartamencie Milaflores w 1927 roku, w której zastrzelono trzech rywalizujących ze sobą gangsterów. W 1931 r. konflikt wewnętrzny, który doprowadził do trzech kolejnych morderstw, doprowadził do skazania i uwięzienia Raya Bernsteina, a wpływy gangu stopniowo malały.

Urodzony w Niemczech George Remus był odnoszącym sukcesy prawnikiem, zanim został tak zwanym „królem przemytników”, odpowiedzialnym za znaczną część produkcji whisky w regionie Cincinnati w stanie Ohio. Jego bajeczne bogactwo (około 40 milionów dolarów) i wystawny styl życia mógł być podstawą dla F Scott Fitzgerald głównego bohatera w jego powieści Wielki Gatsby.

W 1925 Remus został uwięziony na dwa lata za naruszenia Volstead Act. W 1927 roku zastrzelił żonę, która roztrwoniła jego majątek podczas jego nieobecności, ale został uniewinniony na podstawie tymczasowej niepoczytalności i żył do 1952 roku, kiedy to zmarł z przyczyn naturalnych.

Podczas prohibicji spożycie twardego alkoholu (spirytusu) prawdopodobnie spadło aż o 50 procent, a innych napojów alkoholowych o około jedną trzecią. W rezultacie miała ona pewne pozytywne skutki: liczba zgonów spowodowanych marskością wątroby znacznie spadła, ale została w pewnym stopniu zrównoważona przez zgony spowodowane piciem sfałszowanego alkoholu.

Jednakże w 1929 roku Mabel Walker Willebrandt, była asystentka prokuratora generalnego USA, która kierowała ściganiem prohibicji, przyznała, że alkohol można było kupić „prawie o każdej godzinie dnia i nocy, zarówno w dzielnicach wiejskich, mniejszych miastach, jak i w miastach.” W tym samym czasie prohibicja niemal całkowicie zniszczyła przemysł piwowarski, powodując ogromną utratę miejsc pracy. Spowodowała również utratę 11 miliardów dolarów wpływów podatkowych, a jej egzekwowanie kosztowało 300 milionów dolarów.

• Zakazane tańce i śmiertelne maratony: 5 faktów o historii tańca
• Kiedy Ku Klux Klan był ruchem masowym

Przyczyny porażki prohibicji wydawały się oczywiste. Raport Komisji Przestrzegania i Egzekwowania Prawa z 1931 roku wskazywał na powszechną korupcję policyjną i polityczną, połączoną z brakiem woli społeczeństwa jako główne przyczyny. Podczas gdy liczba aresztowań za pijaństwo początkowo spadła, wkrótce znów wzrosła, a wzrost przestępczości związany z prohibicją tylko wzmocnił żądania uchylenia.

Jeszcze kwestia ta pozostawiła naród podzielony. Wyrażenie sprzeciwu wobec prohibicji było jednym z czynników, które uniemożliwiły Alowi Smithowi, demokratycznemu gubernatorowi Nowego Jorku, wybór na prezydenta w 1928 roku. Opozycja wobec prohibicji była najsilniejsza na obszarach miejskich i na północy, najsłabsza na obszarach wiejskich, na południu i zachodzie. Jednak nadejście Wielkiego Kryzysu po krachu na Wall Street w 1929 roku jeszcze bardziej osłabiło argumenty za prohibicją – jak powiedział nowo wybrany prezydent Franklin D Roosevelt w 1932 roku: „To, czego Ameryka teraz potrzebuje, to drink”

Przyjęta w lutym 1933 roku i ratyfikowana 5 grudnia 1933 roku 21. poprawka uchyliła 18. i tym samym zakończyła prohibicję w Stanach Zjednoczonych. Po 1933 roku kontrola nad alkoholem stała się kwestią raczej stanową niż federalną. Niewielka liczba stanów pozostała „sucha” przez kilka lat – Mississippi było ostatnim do 1966 roku, ale nadal istnieją lokalne obszary, gdzie zakaz spożywania alkoholu pozostaje.

Neil Wynn jest profesorem emeritus XX-wiecznej historii Ameryki na Uniwersytecie w Gloucester i autorem kilku książek, w tym The African American Experience during World War II (2010), Historical Dictionary of the Roosevelt Truman Era (2008) i Historical Dictionary From Great War to Great Depression (2003).

Ten artykuł został po raz pierwszy opublikowany przez History Extra w grudniu 2017 roku

.