Door Frank D. Roylance
De eenvoudige handeling van het proberen op zijn plaats te houden van een kunstgebit kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, met inbegrip van neurologische schade, waarschuwt een nieuwe studie van onderzoekers van de Universiteit van Maryland.
Voorbereidende studies leggen een verband tussen het zink in sommige kleefstoffen en neurologische schade en bloedafwijkingen, althans bij patiënten die te vaak te veel kunstgebitcrème uitknijpen in een poging hun tanden verankerd te houden.
Een overzicht van de wetenschappelijke literatuur door faculteitsleden van de University of Maryland Dental School heeft geconcludeerd dat deze gezondheidsrisico’s “een punt van zorg zouden moeten zijn voor alle tandartsen die zorg dragen voor kunstgebitpatiënten. … Tandartsen moeten hun patiënten vermanen om het gebruik van kleefmiddelen voor kunstgebitten te beperken in overeenstemming met de instructies van de fabrikanten.”
Het artikel, “What Every Dentist Should Know about Zinc,” verschijnt in de 1 april editie van het tijdschrift General Dentistry. Het citeert gevallen waarin patiënten zijn blootgesteld aan maar liefst 200 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zink door hun misbruik van kleefmiddelen voor kunstgebitten.
Dergelijke rapporten begonnen te verschijnen in 2008. Vorige maand erkende de Amerikaanse Food and Drug Administration dat het “talrijke meldingen” heeft ontvangen van “lokale en systemische symptomen die consistent zijn met zinktoxiciteit.”
De FDA drong er bij fabrikanten op aan om hun etikettering te herzien om producten te identificeren die zink bevatten, of om het zink te vervangen door “een ingrediënt dat minder gezondheidsrisico’s oplevert in situaties van overmatig gebruik.”
De American Dental Association zei dat de link tussen overmatig gebruik van sommige gebitsprotheses en gezondheidsproblemen nog niet bewezen is. In een verklaring drong de FDA er bij deze patiënten op aan om naar hun tandarts te gaan voor een nieuwe prothese. “Gebitscrème … is niet de oplossing voor een slecht passend kunstgebit”, aldus de ADA.
De advocatuur heeft zich al op de kwestie gestort als een potentiële bron van nieuwe aansprakelijkheidsrechtszaken. Het advocatenkantoor van Peter G. Angelos in Baltimore is een van degenen die nu adverteren voor cliënten die mogelijk “zinkvergiftiging” hebben opgelopen door hun tandheelkundige lijm.
De symptomen omvatten onverklaarbare zwakte, gevoelloosheid of tintelingen in handen en voeten of evenwichtsproblemen.
Intussen hebben sommige lijmfabrikanten stappen ondernomen om de problemen te voorkomen. Glaxo Smith Kline, makers van Super Poligrip, stopte vorig jaar vrijwillig met het gebruik van zink in hun Original, Ultra Fresh en Extra Care variëteiten.
Het zink was onderdeel van een polymeerzout dat de kleefeigenschappen van het product verbeterde, zei het bedrijf. Het is vervangen door een zout op basis van calcium, natrium en cellulose gom.
De producten “zijn altijd veilig en effectief geweest wanneer ze werden gebruikt zoals voorgeschreven,” zei het bedrijf in een verklaring. “We weten echter dat sommigen op de lange termijn te veel product gebruikten, en dit wordt geassocieerd met potentiële gezondheidsrisico’s.”
Alle kunstgebitlijmen die momenteel door Glaxo Smith Kline worden gemaakt, bevatten geen zink meer, en zijn voorzien van het label “Zinc Free Formula.”
Dr. Nasir Bashirelahi is een professor aan de UM Dental School en een co-auteur van de General Dentistry paper, met Amar Patel, een student tandheelkunde, en J. Anthony von Fraunhofer.
“Voor zover tandheelkundige lijm, moet je zeker niet degene gebruiken die een zinkbasis in zich heeft,” zei Bashirelahi. “En de fabrikanten maken er nu een zonder zink.”
Bashirelahi zei dat hij heeft gewerkt, door middel van permanente educatie, om tandartsen op de hoogte te brengen van de risico’s van zinkoverdoses van tandheelkundige producten. “Ze zijn zeer, zeer ontvankelijk … Radi M. Masri, een praktiserend tandarts die ook lesgeeft aan de Maryland tandheelkundige school, zei dat hij zich niet bewust was van een patiënt in de schoolklinieken met symptomen van zinkvergiftiging. Toch zei hij: “Dit betekent niet dat we deze crèmes kunnen blijven gebruiken; het gebruik ervan moet worden gestopt.”
Hij leert zijn studenten dat kleefmiddelen voor kunstgebitten niet de oplossing zijn voor slecht passende kunstgebitten, en “nooit op lange termijn moeten worden gebruikt.”
“We raden altijd aan deze materialen te vermijden omdat ze de incidentie van intra-orale schimmelinfecties kunnen verhogen,” zei Masri. Bovendien worden patiënten nu ondervraagd over hun gebruik van kleefmiddelen en gevraagd naar mogelijke symptomen van neuropathie.
Dr. K. Michael Murphy, een tandprotheticus uit Baltimore, zei dat hij denkt dat de kwestie “buiten proportie is opgeblazen”. … In 30 jaar heb ik nog nooit een patiënt gezien die deze (neurologische) problemen had.” Aan de andere kant, zei hij, “Misschien heb ik het gemist. Nu zijn we er allemaal naar op zoek.”
Zink is een spoormetaal in de voeding dat een cruciale rol speelt in de menselijke voeding.
Voldoende zink is normaal gesproken beschikbaar uit een uitgebalanceerd dieet, en is vooral overvloedig in voedingsmiddelen zoals oesters, rood vlees, yoghurt, vis en eieren. Maar tekorten kunnen zich voordoen in ontwikkelingslanden waar de voedselbronnen beperkt zijn, of bij vegetariërs en atleten met een dieet dat rijk is aan koolhydraten. Tekorten kunnen bijdragen aan mondkanker, tandvleesproblemen en gaatjes, en sommige patiënten hebben supplementen nodig.
Overmatige zinkinname is zeldzaam, aldus het General Dentistry rapport, maar overdoses kunnen ernstig zijn. Zink in het lichaam heeft de neiging koper te verdringen, een andere essentiële voedingsstof. En van teveel zink is aangetoond dat het kopertekorten produceert die leiden tot neurologische problemen en bloedafwijkingen.
“Zink heeft te maken met meer dan 300 enzymen in ons lichaam, wat betekent dat het elk aspect van ons leven raakt, van metabolisme tot het immuunsysteem, tot het endocriene systeem. Noem maar op, het zal erbij betrokken zijn,” zei Bashirelahi.
Zink is al lang een veelgebruikt additief in tandpasta en mondwater. Het is aangetoond dat het ontstekingen, bacteriën en de vorming van tandplak vermindert. Het zit ook in amalgaam en cement dat tandartsen gebruiken om de tanden van hun patiënten te herstellen.
Maar kleefmiddelen voor gebitsprotheses zijn de meest zorgwekkende bron van overtollig zink voor tandheelkundige patiënten. Terwijl ze in de mond zitten, zegt Bashirelahi, “lekt het zink eruit en wij absorberen het. Alles wat je eet, alles wat je drinkt neemt wat van dat mee in het spijsverteringskanaal en in de bloedbaan.” Hoe meer lijm je gebruikt, hoe meer zink je absorbeert, zei hij.
De makers van Fixodent zeggen dat hun lijm, op de juiste manier gebruikt, dagelijks minder zink aan de gebruiker levert dan in de meeste multivitaminen zit, of in zes oesters.
Het General Dentistry artikel zegt dat een gebitsprothesedrager die de instructies van de fabrikant volgt, “een dunne film, of een reeks stippen” op het oppervlak van het gebitsprothese zou aanbrengen, wat neerkomt op 0,5 tot 1,5 gram lijm.
De geschatte dagelijkse blootstelling aan zink van tandheelkundige lijm misbruik zoals beschreven in de studie was 350 tot 1.700 mg per dag. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zink voor volwassen mannen is 11 milligram per dag, voor vrouwen 8 mg per dag.
Hoe vaak kopertekorten veroorzaakt door hoge zinkinname kunnen voorkomen is onbekend, zei het rapport, maar het “kan hoger zijn dan verwacht als het gebruik van lijm door de patiënt de aanbevolen doses overschrijdt.”
Een snelle diagnose en onmiddellijke behandeling “zijn van cruciaal belang bij het voorkomen van onherroepelijke neurologische veranderingen,” zei het rapport. Wanneer patiënten die leden aan een overdosis zink van hun kleefmiddelen voor kunstgebitten werden gehaald, keerden hun bloedspiegels voor zowel zink als koper terug naar normaal.
(c) 2011, The Baltimore Sun.
Distributed by McClatchy-Tribune Information Services.